W serii "Myśli i Ludzie" Wydawnictwo Wiedza Powszechna wydało książkę Ryszarda Gaja poświęconą największemu hiszpańskiemu filozofowi - Josému Ortedze y Gassetowi. Monografia, ukazująca się w 52 lata po śmierci filozofa i eseisty, zawiera poza częścią biograficzną oraz omówieniem dorobku twórczego Ortegi, bibliografię jego prac, także wybór jego pism. José Ortega y Gasset głosił tezę o upadku kultury XX wieku. Jego zwolennicy traktują racjowitalizm i perspektywizm Ortegi y Gasseta jako prekursorski wobec egzystencjalizmu J.P. Sartre'a, krytycy zarzucają mu eklektyzm i brak precyzyjnej wykładni kategorii. Sam Ortega, krytykując wady rodaków, próbował przeorientować postawy Hiszpanów, zgodnie z koncepcją życia ludzkiego jako "projektu witalnego". Autor monografii, traktowanej jako podręcznik akademicki, podkreśla wagę myśli José Ortegi y Gasseta dla Polaków, "gdyż charakter patriotyzmu, jaki przejawiał filozof w namiętnej krytyce wad rodaków, jego początkowa niewątpliwa lewicowość, trafność prognoz i argumentacja na rzecz zjednoczenia Europy, jego oddziaływanie w Ameryce Łacińskiej są mniej znanymi aspektami filozofowania i bardzo ważnymi wartościami pedagogicznymi dla Polaków".
Ryszard Gaj, Ortega y Gasset, Wiedza Powszechna, Warszawa 2007, s. 294