Recenzje (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1666
Czystki etniczne w Palestynie to tytuł książki Ilana Pappé’go, historyka izraelskiego, jaką w tłumaczeniu Anny Sak wydała oficyna Książka i Prasa w serii Le Monde diplomatique poleca.
Gdy wpisać w Google’a Nakba Day (Dzień Katastrofy) – dostaniemy tylko rekordy w języku angielskim. Samo słowo Nakba w tej wyszukiwarce daje wynik w postaci Al-Nakba na portalu histmag.org. Reszta rekordów – na niepolskich stronach.
Tak wygląda dostęp do wiedzy o jednej z największych czystek etnicznych w XX wieku, jaka miała miejsce w 1948 roku w Palestynie. Rozpoczęły ja bojówki syjonistyczne pół roku przed proklamowaniem państwa żydowskiego i wybuchem wojny izraelsko-arabskiej. Jej skutkiem było wysiedlenie ponad połowy rdzennej ludności Palestyny, blisko 800 tysięcy ludzi, zniszczenie 531 wsi i rugi mieszkańców z 11 miast. Plan, jaki Żydzi obmyślili wobec Palestyńczyków był podręcznikowym przykładem czystek etnicznych o charakterze zorganizowanym i przymusowym, uznawanym obecnie przez prawo międzynarodowe za zbrodnię przeciwko ludzkości – pisze Ilan Pappé.
Co zdumiewające, mimo obecnie błyskawicznego obiegu informacji, zbrodnia ta została niemal doszczętnie wymazana z globalnej pamięci zbiorowej. To najbardziej brzemienne wydarzenie w historii palestyńskiej ziemi jest do dziś przedmiotem gorliwych zaprzeczeń i nie zostało nawet uznane za fakt historyczny, a już z pewnością nie za zbrodnię, z która trzeba się mierzyć w wymiarze politycznym i moralnym. (Wystarczy porównać z treścią książki polskie hasło w Wikipedii – „Pierwsza wojna izraelsko-arabska”, żeby się o tym przekonać).
Mniej więcej 30 lat temu – pisze Autor – ci, którzy przeżyli czystki etniczne w Palestynie zaczęli rekonstruować obraz historyczny, który oficjalna izraelska narracja o 1948 roku próbowała ze wszystkich sił ukryć i zafałszować.
Spreparowana przez izraelskich historiografów opowieść mówiła o masowym „dobrowolnym transferze” setek tysięcy Palestyńczyków, którzy postanowili chwilowo opuścić swoje domy i wsie, żeby utorować drogę nadciągającym arabskim armiom żadnym unicestwienia młodziutkiego państwa żydowskiego. Az do lat 80. XX w., kiedy w Izraelu pojawiła się grupka historyków należących do nurtu „nowej historii”, próbujących zrewidować syjonistyczna opowieść o wojnie w 1948 roku. Jednym z nich – obok Benny Morrisa – jest właśnie Ilan Pappé. Ale mimo dobrze udokumentowanych prac nowych historyków i historiografów palestyńskich, ciągle ta wiedza nie przebija się do sfery publicznej na tyle, aby zbrodnicze działania zostały potępione w sferze moralnej i politycznej.
Książka Pappé’go, pokazująca historię czystki etnicznej na tym terenie i wywłaszczenie Palestyńczyków, do czego Izrael się nie przyznaje i którą od dziesiątków lat próbuje wymazać z pamięci świata, wynika nie tylko z powinności zawodowej autora, ale i etycznej. Jest ona jedną z wielu cegiełek budujących pokój w Palestynie, gdzie izraelska polityka czystek etnicznych trwa w najlepsze do dziś.(al.)
Czystki etniczne w Palestynie, Ilan Pappé, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, Warszawa 2017, s. 362, cena 38 zł (w tym 5% VAT)
- Autor: js
- Odsłon: 3091
Wydawnictwo Naukowe PWN wydało książkę francuskiego filozofa i historyka Michela Foucaulta – Narodziny biopolityki w tłumaczeniu Michała Herera.
Jest to zbiór 12 wykładów z przedmową Francoisa Ewalda i Alessandra Fontany, zakończone przypisami, streszczeniem samego autora, informacją o umiejscowieniu wykładów (autorstwa Michela Senellarta), a także indeksem nazwisk i pojęć.
Michel Foucault wykładał w Collège de France od stycznia 1971 roku aż do śmierci 13 lat później, z wyłączeniem roku 1977. Jego katedra nosiła nazwę „Historia systemów myślenia” i została utworzona w 1969 roku na wniosek Jules'a Vuillemina. Kiedy Foucault ja obejmował, liczył 43 lata.
Narodziny biopolityki – VIII tom wykładów – miały kontynuować rozważania z Bezpieczeństwa, terytorium, populacji. Chodziło o zbadanie liberalizmu jako czegoś, co „wyznacza ogólne ramy biopolityki”, a następnie o dokładną analizę samej polityki życia. Ale Foucault nie zawsze trzymał się planu.
Ostatecznie wykłady skupiają się na dziejach i naturze liberalnego modelu zarządzania. Foucault wykorzystuje okazję do szeroko zakrojonych rozważań nad współczesnością – przed- i powojenną liberalną myślą ekonomiczną, jej wersją niemiecką i amerykańską, polityką gospodarczą RFN czy francuską polityką socjalną.
Podstawowy postulat liberalnych teoretyków – samoograniczenie rządzenia – nie jest wolny od pewnej dwuznaczności. Afirmacji „rynku” i „wolnej konkurencji” towarzyszy, z jednej strony, rozbudowany plan interwencji państwowych, mających ów rynek dopiero tworzyć i chronić, z drugiej – rozszerzenie pojęciowości i logiki ekonomii na obszary dotychczas pozaekonomiczne. To właśnie w obrębie owego splotu wycofania i ekspansji, powściągliwości i ingerencji zakorzeniają się metody uprawnia biopolityki.(js)
Narodziny biopolityki, Michel Foucault, Wydawnictwo PWN S.A., Warszawa 2011, s. 417
- Autor: al
- Odsłon: 2202
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydało książkę Łukasza Jacha – Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu.
Nauka, jej niebywały postęp w XX wieku, poza fascynacją i zachwytem, rodzi jednak wiele obaw, niepokojów i pytań związanych z jej rolą w społeczeństwie i świecie oraz skutków jej rozwoju. Dyskusja o roli nauki nie jest nowa, niemniej – jak pisze autor książki - obserwowana współcześnie wszechobecność nauki, jej przedstawicieli, odkryć i języka sprawia, że można postrzegać ją jako dominujący system orzekania o świecie. Zadaje też pytanie: czy dominacja nauki na współczesnym rynku idei stanowi rezultat jej wielkich sukcesów, czy raczej dopasowania naukowego sposobu orzekania o świecie do funkcjonowania procesów poznawczych człowieka? Autor poddaje analizie przede wszystkim psychologiczne uwarunkowania sposobów ustosunkowywania się człowieka do nauki: procesu jej powstawania, produktów oraz miejsca we współczesnym świecie.
Podstawowym jego celem jest przedstawienie koncepcji scjentoteizmu rozumianego jako forma światopoglądu, charakteryzująca się tendencją do uzasadniania własnych przekonań i zachowań ustaleniami naukowymi. W jego istotę wprowadzają czytelnika cztery rozdziały książki. Pierwszy dotyczy obecności nauki i jej odkryć w popkulturze, mediach i reklamie. W rozdziale drugim autor przedstawia przegląd najważniejszych filozoficznych i metodologicznych koncepcji dotyczących sposobów rozumienia nauki jako elementu rzeczywistości przez filozofów i przedstawicieli nauk przyrodniczych. Trzeci rozdział to rozważania psychologicznych uwarunkowań uprawiania nauki (aktywna psychologia nauki) jak i jej odbioru (receptywna psychologia nauki). W rozdziale czwartym przedstawiono pojęcie scjentoteizmu oraz sposoby manifestowania się tego światopoglądu. Książka adresowana jest do psychologów i przedstawicieli innych dyscyplin społecznych, a także wszystkich osób zainteresowanych tematyką wpływu nauki, naukowców i najnowszych odkryć naukowych na funkcjonowanie jednostki i społeczeństwa. (al.) Nauka jako obiekt kultu. Wprowadzenie do koncepcji scjentoteizmu, Łukasz Jach, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015, s.204, cena 20 zł +VAT
- Autor: al
- Odsłon: 1995
Książka Nauka i religia. Czy można je pogodzić? wydana przez Wydawnictwo Copernicus Center Press w serii Nauka i religia to polemika dwóch wybitnych amerykańskich filozofów: Daniela Dennetta (zwolennika darwinizmu neutralnego) oraz teisty Alvina Plantingi (zwolennika molinizmu).
Obaj filozofowie prezentują w niej swoje stanowiska w sporze na temat możliwości pogodzenia współczesnego, naukowego obrazu świata z wierzeniami religijnymi (to owoc i kontynuacja ich debaty podczas zjazdu Centralnego Oddziału Amerykańskiego Stowarzyszenia Filozoficznego w Chicago z 2009 r.).
We wstępie do książki, Mateusz Hohol i Łukasz Kwiatek podkreślają jej ważność dla współczesnej kultury, nie tylko z powodu rangi naukowej autorów oraz faktu, iż relacje miedzy nauką a religią są jednym z najgorętszych tematów, wokół których ogniskują się dyskusje z różnych obszarów kultury. Jest też powód trzeci – filozoficzne ujęcie relacji miedzy nauką a religią jest zwykle jednostronne – z pozycji teistycznej lub ateistycznej. Dzięki tej książce można skonfrontować obie perspektywy, zwłaszcza, że styl prowadzenia dyskusji przez filozofów jest niezwykle rzeczowy i pozbawiony emocji właściwych popkulturze.
Dyskusja obu filozofów ujęta została w sześć rozdziałów: Nauka i religia – gdzie naprawdę leży konflikt? (A. Plantinga), O prawdach, które nie sięgnęły celu (D. Dennett), Superman kontra Bóg? (A. Plantinga), O nawykach wyobraźni i ich wpływie na niedowierzanie (D. Dennett), Naturalizm przeciwko nauce (A. Plantinga) oraz Nie trzeba cudu (D. Dennett). (al.)
Nauka i religia. Czy można je pogodzić?, Daniel Dennet, Alvin Plantinga, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 146, cena 29,90 zł.