Nauka i sztuka (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 200
Nie pytaj o Polskę – taki tytul nadano wystawie prac kilkudziesięciu polskich artystów współczesnych pokazywanych w CSW w Toruniu. Wystawę można oglądać do 25.05.25.
Kolekcje Katarzyny Szafrańskiej i Wojciecha Szafrańskiego obejmują w sumie około tysiąc prac, z czego ok. pięćset dzieł nowoczesnej i współczesnej sztuki polskiej. Znajduje się w niej klasyka (m.in. Henryk Stażewski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Wojciech Fangor, Maria Jarema, Jadwiga Maziarska), ekspresja lat 80. (Ryszard Grzyb, Jarosław Modzelewski, Edward Dwurnik), sztuka krytyczna z dekady lat 90. (Zbigniew Libera), jak i dzieła najmłodszej generacji (Karolina Jabłońska, Martyna Czech), by wymienić tylko kilka istotniejszych nurtów i postaci. W ramach każdej z kolekcji figuracja spotyka się z abstrakcją, a różnorodność ta jest dodatkowo potęgowana obecnością rozmaitych mediów: malarstwa, rzeźby, obiektów, fotografii, instalacji, kolaży…
Głównymi atutami kolekcji Katarzyny Szafrańskiej i Wojciecha Szafrańskiego – obok plejady doskonałych nazwisk – są jednak również dwa inne aspekty: po pierwsze często nieoczywisty dobór dzieła danej artystki lub artysty, po drugie pewnego rodzaju uderzająca wręcz spójność tematyczno-ikonograficzna. Kolekcjonowane dzieła składają się bowiem na wielofasetową opowieść o Polsce, polskim społeczeństwie i polskiej sytuacji historyczno-politycznej w XX i XXI wieku, o naszych narodowych słabościach, skłonnościach i tradycjach. Stąd tytuł wystawy w CSW w Toruniu, nawiązujący do jednego z najsłynniejszych utworów Grzegorza Ciechowskiego – Obywatela G.C., który analizuje w nim swoją trudną miłość do Polski. Katarzyna Szafrańska i Wojciech Szafrański ten afekt całkowicie podzielają, a następująca zwrotka utworu Ciechowskiego idealnie oddaje postawę każdego z nich jako kolekcjonerów:
Nie pytaj mnie, dlaczego jestem z nią
Nie pytaj mnie, dlaczego z inną nie
Nie pytaj mnie, dlaczego myślę, że
Że nie ma dla mnie innych miejsc
Kiedy jednak jako kuratorka pytam: dlaczego?, tym intensywniej rozpoznaję w tej części kolekcji fascynujące wątki tematyczne, które – zazwyczaj krytycznie, a także i prześmiewczo – odnoszą się do polskiego patriotyzmu i katolicyzmu, tradycji i tzw. świętości narodowych, roli religii i Kościoła, polskiej pruderii i obyczajowego konserwatyzmu, bogactwa, kryzysów i biedy, seksizmu, nieustannego uwikłania w Historię i celebrowanie rocznic, lecz także wskazują na zabarwioną feministycznie emancypację kobiet, kwestie queerowe czy zadają pytania o horyzont wolności oraz rolę sztuki w kraju takim jak Polska. Kolekcja skrzy się od celnych artystycznych komentarzy dotyczących fenomenu zwanego polską tożsamością narodową oraz politycznych perypetii naszego kraju. To krzywe zwierciadło, w którym odbija się nasza własna mentalność, co tym bardziej potwierdza, że kolekcja każdego z nich jest niezwykle konsekwentnie prowadzona: z ogromnym wyczuciem sztuki i momentów historycznych, a także z głęboką (auto)ironią.
Narracja wystawy w CSW w Toruniu bazuje na cytatach ze słynnych polskich piosenek m.in. Kultu, Danuty Rinn, Alicji Majewskiej, Skaldów, Republiki i Obywatela G. C., T. Love, Chłopców z Placu Broni czy Marii Peszek. Jest budowana w taki sposób, by zupełnie na nowo kontekstualizować dzieła z kolekcji Katarzyny i Wojciecha Szafrańskich, kreując – często zaskakujące i kontrowersyjne – dialogi i relacje z innymi dziełami, z którymi nigdy wcześniej w ramach klasycznej historii sztuki nie mogły się spotkać. Moje kuratorskie spojrzenie opiera się zatem na przewrotnym, zawartym w tytule wystawy założeniu „Nie pytaj o Polskę”, ponieważ każdą pracą z osobna oraz ich nieoczekiwanymi zestawieniami, nawiązującymi do tekstów piosenek, nie robimy nic innego jak właśnie nieustannie pytamy o Polskę.
Marta Smolińska, kuratorka wystawy
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 1948
W Galerii Wystaw Czasowych Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym do 24.07.16 można oglądać wystawę pt. "Aby to piękno służyło innym... Kolekcja Olgi i Tadeusza Litawińskich". Jest to jedna z najcenniejszych prywatnych kolekcji sztuki powstałych w Polsce w XX w.
Tadeusz Litawiński (1902-1986), inżynier budownictwa, kolekcjoner i znawca sztuki, urodził się w Krakowie-Podgórzu. Studia odbył w rodzinnym mieście na Wydziale Architektury przy Akademii Sztuk Pięknych. W czasach studenckich zaczął rozwijać swoją pasję zbieracką i wówczas też zakupił pierwsze obrazy w krakowskich antykwariatach. Prawdziwy rozkwit kolekcji nastąpił jednak po roku 1928, kiedy to Litawiński zamieszkał na stałe w Zakopanem.
Budowanie kolekcji, w której znalazły się przede wszystkim obrazy artystów polskich z przełomu XIX i XX wieku, ale także dzieła mistrzów włoskich, francuskich i flamandzkich, przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Większość dzieł sztuki zarekwirowało gestapo, reszta uległa dewastacji.
Litawiński rozpoczął odbudowywanie zbiorów po powrocie do Zakopanego po wojennej zawierusze. Tym razem obok obrazów malarzy polskich zaczął gromadzić również cenne przykłady wyrobów rzemiosła artystycznego, w tym ceramiki, sreber, brązów i szkła.
Apogeum rozwoju kolekcji przypadło na lata 1960-1973, kiedy to Litawiński dokonywał największej ilości zakupów. Ostatecznie zakopiańska kolekcja przybrała wszechstronny, wielodziałowy charakter, a jej wyraźnym rysem było zamiłowanie właściciela do dzieł o tematyce podhalańskiej.
Pretekstem do zaprezentowania ciągle mało znanej, a niezwykle cennej kolekcji Olgi i Tadeusza Litawińskich, jest przypadająca w tym roku 30. rocznica przekazania jej do KUL. Kolekcjonerzy postanowili podarować swój dorobek Uniwersytetowi, „aby to piękno, które stanowiło sens ich życia, które tak bardzo kochali, służyło innym, a przede wszystkim adeptom i miłośnikom sztuki jako materiał pomocniczy w studiach na KUL”.
W zbiorach Uniwersytetu znalazło się około 70% obiektów z zakopiańskiej kolekcji. Pozostałe uległy rozproszeniu jeszcze za życia kolekcjonerów.
Założeniem wystawy jest możliwie pełna rekonstrukcja historycznej kolekcji w oparciu o zbiory muzealne KUL, zasoby polskich muzeów oraz kolekcjonerów prywatnych. Na wystawie zgromadzono obrazy tak wybitnych malarzy jak: Olga Boznańska, Cécile Chalus, Stanisław Chlebowski, Wojciech Fleck, Maurycy Gottlieb, Jacek Malczewski, Rafał Malczewski, Piotr Michałowski, Antoni Piotrowski, Władysław Skoczylas, Włodzimierz Tetmajer, Stanisław Tondos czy Leon Wyczółkowski.
Wystawie kolekcji Litawińskich towarzyszy prezentowana równolegle w Oddziale Kamienica Celejowska wystawa pt. "Galeria Wojciecha Flecka. Niespełnione marzenie Tadeusza Litawińskiego".
Pokazano na niej ponad 50 prac Wojciecha Ottona Flecka (1903-1972), pochodzących ze zbiorów muzealnych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Dzieła artysty trafiły do KUL w 1987 r. z Zakopanego, jako dar Olgi Litawińskiej. Donatorka przekazała Uniwersytetowi bogaty zbiór prac zgromadzony przez męża, który był miłośnikiem i mecenasem twórczości Flecka.
Wystawa wzbogacona została prezentacją 27 prac ze zbiorów Ewy i Pawła Bogutów, prywatnych kolekcjonerów i mecenasów sztuki. Zestawienie ze sobą tych dwóch ważnych kolekcji pozwoli poznać i w pełni docenić walory oryginalnej i różnorodnej twórczość Wojciecha Flecka, wybitnego kolorysty i pejzażysty, absolwenta warszawskiej ASP, ucznia Karola Tichego, Władysława Skoczylasa i Wojciecha Jastrzębowskiego. Będzie także symbolicznym spełnieniem niezrealizowanych planów Tadeusza Litawińskiego, który marzył o założeniu stałej Galerii Wojciecha Flecka.
Część wystawy została przygotowana z myślą o osobach z dysfunkcjami wzroku. Repliki niektórych eksponatów zostały opracowane w druku 3D oraz metodą tyflografiki. Dodatkowo stworzono opisy w audiodeskrypcji do wybranych dzieł.
Więcej - http://www.mnkd.pl/aby-to-piekno-sluzylo-innym-kolekcja-olgi-i-tadeusza-litawinskich- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 1730
We wrocławskim Pawilonie Czterech Kopuł do 22 stycznia 2017 można oglądać dzieła Warhola, Rauschenberga, Beuysa, Kiefera i wielu innych wybitnych artystów współczesnych.
To jedna z najważniejszych wystaw organizowanych w ramach programu Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016.
Berliński Hamburger Bahnhof, oddział tamtejszej Nationalgalerie, należy do grupy najbardziej opiniotwórczych na świecie muzeów sztuki współczesnej. Prezentowane są w nim na stałe zbiory niemieckiego kolekcjonera Ericha Marxa. Na wystawie we Wrocławiu pokazano około 50 prac, wśród nich dzieła tak znanych artystów jak Joseph Beuys, Anselm Kiefer, Robert Rauschenberg, Cy Twombly i Andy Warhol, Zbigniew Rogalski i Wilhelm Sasnal. Wystawa jest organizowana przez Nationalgalerie i jej oddział Hamburger Bahnhof – Museum für Gegenwart należące do grupy muzeów Staatliche Museen zu Berlin we współpracy z Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Więcej - http://pawilonczterechkopul.pl/pl/letnia-rezydencja-kolekcja-marxa-goscinnie-we-wroclawiu/
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 687
W Muzeum w Gliwicach do 31.03.23 będzie czynna wystawa „Kolor i forma. Sztuka dwudziestolecia międzywojennego z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie”.
Leon Chwistek, Jan Cybis, Zbigniew Pronaszko, Józef Pankiewicz, Wacław Zawadowski-Zawado, Józef Czapski, Zofia Stryjeńska, Tadeusz Makowski, Władysław Skoczylas, Jonasz Stern, Katarzyna Kobro – to nazwiska tylko niektórych z artystów, których prace malarskie, rysunkowe, grafiki i rzeźby – w liczbie ponad 80 – zaprezentowano w Willi Caro.
Wystawa otwiera przed nami świat sztuki polskiej „szalonych lat dwudziestych i trzydziestych” XX wieku w najlepszym z możliwych wydaniu. Przygotowali ją historycy sztuki z Muzeum w Narodowego w Krakowie – Urszula Kozakowska i Światosław Lenartowicz.
Punktem wyjścia wystawy są prace artystów, którzy wyrośli z epoki Młodej Polski i po 1918 roku poszukiwali własnych dróg rozwoju artystycznego. Nierzadko właśnie wtedy rozwinęli skrzydła (np. Tadeusz Makowski), eksperymentowali, np. w kierunku fowizmu i koloryzmu – tak jak Józef Pankiewicz, Leon Kowalski, Wacław Zawadowski-Zawado, a także takich, którzy wieszczyli kryzys sztuk (tu znaczący obraz Wojciecha Weissa „Kryzys”).
Zasadniczy trzon wystawy to prezentacja dwóch głównych tendencji obecnych w sztuce dwudziestolecia, a więc koloryzmu (prace m.in. Jana Cybisa, Zygmunta Waliszewskiego czy Józefa Czapskiego), a także tak eksperymentów z formą, tak ważnych dla ugrupowania ekspresjonistów polskich, czyli formistów (Leona Chwistka, Zbigniewa Pronaszki czy Tytusa Czyżewskiego).
Pojawią się również prace wyjątkowej artystki - Zofii Stryjeńskiej. Ekspozycję zakończy wybór prac twórców młodego wówczas pokolenia zrzeszonych w I Grupie Krakowskiej i zwracających w swojej twórczości uwagę na problematykę społeczną, powiązaną z idealistycznym zaangażowaniem (Sasza Blonder, Leopold Lewicki, Jonasz Stern, Henryk Wiciński).
„Wystawa przygotowana została w oparciu o zbiory Muzeum Narodowego w Krakowie. Jej celem jest przedstawienie najważniejszych tendencji artystycznych dwudziestolecia międzywojennego, które koncentrowały się głównie wokół zagadnień formy i koloru, a określiła je w Krakowie działalność awangardowych ugrupowań artystycznych (Formiści Polscy, <pierwsza> Grupa Krakowska), jak i kolorystów skupionych w Komitecie Paryskim, Cechu Artystów Polskich <Jednoróg> czy Zrzeszeniu Artystów Plastyków <Zwornik>.
Awangarda dwudziestolecia międzywojennego miała swój początek w 1917 roku, kiedy to w Krakowie narodziła się formacja artystyczna – Ekspresjoniści Polscy, której założenia estetyczne określiły jeden z podstawowych nurtów sztuki dwudziestolecia międzywojennego. Ruch formistyczny uznający dominantę formy nad treścią dał początek polskiej sztuce nowoczesnej. Nie było to jednak ugrupowanie stylistycznie jednolite; <wyznawców> łączyła idea stworzenia sztuki nowatorskiej oraz związki ze sztuką europejską – kubizmem, futuryzmem i ekspresjonizmem.
Na wystawie prezentowane są prace malarskie, rzeźbiarskie i graficzne czołowych formistów - Zbigniewa Pronaszki, Leona Chwistka, Tytusa Czyżewskiego, Jana Hrynkowskiego. Członkowie grupy Formistów w latach dwudziestych zainteresowali się zagadnieniami kolorystycznymi i ich malarstwo dołączyło do szeroko rozumianego postimpresjonizmu. Do kręgu formistów należeli też najwybitniejszy drzeworytnik dwudziestolecia międzywojennego Władysław Skoczylas i Zofia Stryjeńska. Zainteresowanie polskich malarzy kolorem, przypadające na okres dwudziestolecia międzywojennego zapowiedziane zostało przez postimpresjonistyczne malarstwo Józefa Pankiewicza.
W 1923 roku grupa jego studentów założyła tzw. Komitet Paryski, grupę zainteresowanych wyjazdem na dalsze studia do Francji. Jako cel postawili sobie tworzenie <dobrego>, a przede wszystkim <czystego> malarstwa, tzn. pozbawionego balastu literackiego i historyczno-patriotycznych powinności, zaś jego istotą miał być kolor i wyrażanie kolorem światła, przestrzeni, bryłowatości, form i zjawisk.
Najważniejsi kapiści (od skrótu KP), których prace zobaczyć można na wystawie to Jan Cybis - autor artystycznego manifestu ugrupowania, a także Zygmunt Waliszewski, Hanna Rudzka-Cybisowa, Artur Nacht-Samborski, Józef Czapski, a także Piotr Potworowski.
Swoistym pomostem pomiędzy międzywojenną awangardą a powojenną polską sztuką nowoczesną stała się twórczość artystów, również tu prezentowanych, a należących do pierwszej Grupy Krakowskiej. Grupa ta założona w 1933 roku przy Komunistycznym Związku Młodzieży skupiała lewicujących studentów krakowskiej ASP, m.in. Saszę Blondera, Leopolda Lewickiego, Jonasza Sterna. Łączył ich bunt przeciwko tradycyjnej estetyce i akademickim autorytetom oraz lewicowe poglądy. W sztuce, a zwłaszcza w grafice, wyrażały się one podejmowaniem, obok tradycyjnych problemów artystycznych, również tematyki zaangażowanej społecznie.
Dopełnieniem ekspozycji artystów dwudziestolecia międzywojennego jest prezentacja prac malarzy, którzy największy sukces osiągnęli jako twórcy młodopolscy, ale w kolejnych latach starali zmierzyć się z nowoczesnością (Józef Pankiewicz), komentowali ją (Wojciech Weiss) czy tak jak Olga Boznańska i Leon Wyczółkowski pozostali wierni wyparowanej przez siebie, ponadczasowej stylistyce” – piszą kuratorzy wystawy, Urszula Kozakowska i Światosław Lenartowicz.