Nauka i sztuka (el)
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 1903
Do 31 stycznia 2016 w Galerii Międzynarodowego Centrum Kultury
w Krakowie można oglądać wystawę prac Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa.
Jest to jeden z najważniejszych twórców litewskich, którego dorobek jest zestawiany z artystami tej miary, co Wassily Kandinsky, Arnold Böcklin, Edvard Munch czy Odilon Redon.
W Polsce twórczość Čiurlionisa jest jednak mało znana, choć związki artysty z polskim środowiskiem twórczym przełomu XIX i XX wieku były niezwykle silne.
Wystawa w Galerii MCK przybliża sylwetkę niezwykłego artysty-wizjonera, w którego twórczości można odnaleźć zarówno elementy symbolizmu, ekspresjonizmu, jak i początki poszukiwań abstrakcyjnych.
Čiurlionis był artystą niezwykle wszechstronnym – komponował muzykę, uprawiał malarstwo i grafikę, pisał poezje. Do ekspozycji włączono także kilka nagrań kompozycji muzycznych Čiurlionisa. Element muzyczny był niezwykle ważny w jego pracach malarskich – poczynając od inspiracji tytułów przez stosowane rozwiązania kompozycyjne, strukturę obrazu, znaczenie parametru czasowego.
Wystawa Čiurlionisa jest nie tylko okazją do przybliżenia artystycznego dorobku przedwcześnie zmarłego twórcy, ale równocześnie odsyła do kwestii fenomenu pogranicza, przenikania się kultur, narodowej tożsamości i złożonych relacji polsko-litewskich.
Na wystawie pokazano blisko 100 prac – obrazów, grafik, rysunków, a także szkicowniki artysty. Wśród pokazywanych prac jest m.in. słynny cykl 8 obrazów pt. Zima (1907) – jedno z ważniejszych osiągnięć twórcy, które poprzez zastosowane rozwiązania formalne bywa rozpatrywane w kontekście jego prekursorskiego wkładu w rozwój tendencji abstrakcyjnych.
Wystawa akcentuje również związek twórczości Čiurlionisa z kulturą rodzimą – poczynając od inspiracji artysty litewskim krajobrazem, mitologią i folklorem – a kończąc na zaangażowaniu twórcy w budowanie litewskiego życia kulturalnego. Prezentację dopełniają elementy zaczerpnięte z prywatnego życia artysty – osób i miejsc szczególnie mu bliskich.
Ekspozycja jest przygotowana we współpracy z Narodowym Muzeum Sztuki M. K. Čiurlionisa w Kownie, a kuratorkami wystawy są: Natalia Żak, i Vaiva Laukaitiene (Litwa).
Mikalojus Konstantinas Čiurlionis ur. 22 września 1875 w Oranach, zm. 10 kwietnia 1911 w podwarszawskim sanatorium Pustelniku (dziś Marki). Był uzdolniony muzycznie, uczył się grając w nadwornej orkiestrze księcia M. Ogińskiego. Dzięki jego pomocy finansowej kształcił się w Instytucie Muzycznym w Warszawie, m.in. u Antoniego Sygietyńskiego i Zygmunta Noskowskiego. Później kontynuował studia w konserwatorium w Lipsku w klasie Karla Reinecke.
W 1902 wrócił do Warszawy i podjął naukę w klasie rysunkowej, a w latach 1904–1906 studia w Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem m.in. Ferdynanda Ruszczyca i Konrada Krzyżanowskiego. Zaprzyjaźnił się wtedy z Eugeniuszem Morawskim, podobnie jak on kompozytorem i malarzem.
W 1907 r. wyjechał do Wilna. Włączył się w działalność Litewskiego Towarzystwa Artystycznego, zakładając w nim sekcję muzyczną. Zorganizował 2. Wystawę malarstwa litewskiego oraz 1. Konkurs Kompozytorów Litewskich. Rozpoczął naukę języka litewskiego.
W 1908 r. wyjechał do Petersburga, gdzie nawiązał kontakt z grupą malarską Świat Sztuki. Rok później ożenił się z litewską poetką Sofiją Kymantaitė.
Szczególnie upodobał sobie technikę tempery. Jako grafik tworzył fluoroforty, plakaty, ilustracje do książek.
Od ok. 1905 r. tworzył na pół abstrakcyjne obrazy malowane techniką tempery o muzycznych tytułach (np. dyptyk Preludium i Fuga).
Namalował ok. 300 obrazów, z których wiele wystawionych jest muzeum Čiurlionisa w Kownie. Ulegał wpływom Arnolda Böcklina, A.V. Beardsleya i swego nauczyciela Ferdynanda Ruszczyca.
W abstrakcyjnych układach kompozycji zawierał impresje muzyczne. Trzyczęściowe prace malowane temperą układał w cykle niejednokrotnie wzorowane na cyklach muzycznych. Są więc cykle sonat: Sonata węża, Sonata morza, Sonata piramid, Sonata słońca, Sonata wiosenna, Sonata letnia, Sonata jesienna, dyptyki Preludium i fuga i Symfonia żałobna.
(na podstawie danych z http://pl.wikipedia.org)
- Autor: Małgorzata Wróblewska-Markiewicz
- Odsłon: 2375
Do 30.08.15 w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi można oglądać wystawę żakardów Lucjana Kintopfa i jego uczniów.
Lucjan Kintopf (1898-1979) uczynił z techniki żakardowej instrument twórczej kreacji. Przemysłowe narzędzie produkcji tekstylnej przekształcił w sprawny nośnik artystycznej wypowiedzi. Lniane, ale także jedwabne autorskie tkaniny żakardowe stały się plastyczną wizytówką „Ładu”, Spółdzielni Artystów założonej w Warszawie w 1926 roku. Lucjan Kintopf był jej współzałożycielem i został pierwszym dyrektorem. Miał wówczas 28 lat.
Znakomite tkaniny „Ładu” łączyły nowoczesność z polską tradycją. Od końca lat 20. do 1939 roku dekorowały nowo powstające gmachy urzędów państwowych, budynki użyteczności publicznej oraz mieszkania prywatne, przede wszystkim w stolicy. Były stałym elementem ekspozycji, prezentowanych na blisko 100 wystawach sztuki polskiej w kraju i za granicą: od Liège, Kopenhagi, Berlina po Moskwę, Nowy Jork i Kanadę, nagradzane na prestiżowych wystawach, m.in. na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929) czy Międzynarodowej Wystawie „Sztuka i Technika” w Paryżu (1937). W Łodzi prezentowano je w latach 1931-38 kilkakrotnie, w Instytucie Propagandy Sztuki w Parku Sienkiewicza.
W łódzkiej uczelni artystycznej Profesor Kintopf pojawił się w 1950 roku. Wszechstronnie wykształcony, łączący uzdolnienia plastyczne z technicznymi, był świetnym pedagogiem, niepodważalnym autorytetem i mistrzem. W PWSSP poprowadził warsztaty tkackie, wykładał projektowanie tkackie i krosnoznawstwo; utworzył pierwszą Pracownię Projektowania Tkanin Żakardowych.
Wprowadzając w tajniki żakardu, dbał o ścisłe łączenie umiejętności technicznych z pracą czysto projektową. Choć w łódzkiej PWSSP Artysta pracował krótko, to jednak do końca 1955 roku przeprowadził niemal 40 dyplomów.
Jego dyplomanci mieli ważki wpływ na wzornictwo – byli projektantami, kierownikami zakładów, laboratoriów w rozmaitych branżach tekstylnych. Niektórzy związali się z łódzką uczelnią, jako pracownicy dydaktyczni (Danuta Mackiewicz-Sienkiewicz, Bolesław Tomaszkiewicz, Kazimiera Frymark-Błaszczyk, Zofia Litak, Roman Orłow, Adam Nahlik czy Janina Szafrańska). Z powodzeniem realizowali się również w nowej, współczesnej przygodzie artystycznej, noszącej dzisiaj miano „polska szkoła tkaniny”.
Na wystawie zaprezentowano najsłynniejsze tkaninowe realizacje Lucjana Kintopfa oraz projekty i szkice Artysty (największy zbiór posiada CMW). Towarzyszą im kompozycje jego żony – Haliny Karpińskiej-Kintopf, z którą wspólnie pracował w „Ładzie”, wystawiał w galeriach, zajmował się architekturą wnętrz, wykładał w poznańskiej uczelni.
Pokazane są także, zachowane w archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, żakardy ówczesnych uczniów i absolwentów Artysty (kilkadziesiąt obiektów) – pierwszy z rezultatów działalności Lucjana Kintopfa w Łodzi.
Ponadto na wystawie znajdują się eksponaty z Muzeum Narodowego w Warszawie, z Muzeum Warszawy i z warszawskiej Fundacji Sztuka Stosowana Roberta Szuby oraz od rodziny Artysty, a także od Pani Danuty Jaworskiej-Thomas, która z tej okazji przekazała cenny dar dla muzeum.
Małgorzata Wróblewska Markiewicz
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 726
Współczesna kamienna rzeźba ludowa Karpat Zachodnich – to tytuł wystawy w Skansenie Wsi Pogórzańskiej w Szymbarku, czynnej do 30.06.23.
Rzeźba ludowa w kamieniu, mająca w polskiej sztuce ludowej piękne i odległe tradycje, w ostatnich kilkudziesięciu latach stała się bardzo rzadko uprawianą dziedziną twórczości. Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, postanowiło podjąć próbę ratowania zanikającej tradycji poprzez organizację konkursów współczesnej rzeźby ludowej w kamieniu na terenie Karpat. Kolejne konkursy odbyły się latach 2002, 2008, 2014 i 2020, zorganizowane zostały wspólnie z Regionalnym Ośrodkiem Kultury w Bielsku Białej. Celem jest podtrzymanie zanikającej tradycji uprawiania ludowej twórczości kamieniarskiej w Karpatach, a także pozyskanie wykonanych na konkurs cennych prac do kolekcji muzealnej. Liczy ona obecnie ponad 70. rzeźb, z których część jest prezentowana na wystawie w skansenie w Szymbarku. (…)
We współczesnej rzeźbie ludowej w kamieniu dominuje zdecydowanie tradycyjna tematyka religijna, z najczęstszym wyobrażeniem Chrystusa Frasobliwego. Drugim najbardziej popularnym tematem jest postać Matki Boskiej, która przedstawiana jest zazwyczaj jako Pieta lub Madonna z Dzieciątkiem. Twórcy z całych Karpat chętnie rzeźbią różnych świętych patronów. Za regionalnych świętych uznać można np. św. Kingę w pracach twórców z Pienin oraz św. Franciszka i św. Floriana w Żywieckiem. Coraz częściej pojawiają się też tematy świeckie, np. twórcy ze Słowacji chętnie wyrażają w kamieniu góralskie tradycje pasterskie.
Biorąc pod uwagę uczestnictwo regionalne, najmocniejszą grupę tworzą rzeźbiarze z Podbeskidzia, i to zarówno jeśli chodzi o liczbę uczestników, jak i wysoki poziom artystyczny prezentowanej twórczości. Wśród nich wyróżnić należy przede wszystkim Leszka Cieślika z Żywca, który jest laureatem pierwszych nagród na wszystkich czterech dotąd przeprowadzonych konkursach, a także takich rzeźbiarzy jak m.in. Ryszard Biel, Józef Kubica, Stanisław Kwaśny, Bronisław Mieszczak, Mateusz Gębala, Tadeusz Pawełek, Jakub Derwich, Wiesław Wilga i wielu innych.
Bardzo dobrze pod tym względem zaprezentowali się również twórcy ludowi z Sądecczyzny i z Pienin, z tak zasłużonymi dla kultury ludowej postaciami jak Tadeusz Zachwieja i Władysław Ciesielka ze Szczawnicy, czy Zdzisław Orlecki i Zenon Miczołek z Paszyna.
Mówiąc o kamiennej rzeźbie ludowej w Karpatach, nie można nie wspomnieć o takich twórcach, jak m.in. Kazimierz Idzi z Chorągwicy k. Wieliczki, Aleksandr Basiura z Zawoi, Stanisław Dziur ze Spytkowic i Bartosz Zachwieja z Rabki, Jerzy Soremski z Jastrzębia-Zdroju, czy Wojciech Pażucha z Nowego Sącza.
Przy okazji wystawy w skansenie w Szymbarku, podkreślić należy dość liczny udział w konkursach twórców z Podkarpacia. Przede wszystkim wymienić należy tych, którzy w ostatnich latach odeszli: Tadeusza Śnieżka z Jasienicy Rosielnej k. Krosna /1938-2017/, autora monumentalnej, liczącej 44. postacie naturalnej wielkości Drogi Krzyżowej, ustawionej obecnie w skansenie w Sanoku, Bogusława Kędzierskiego z Dynowa / 1949-2019/,absolwenta Liceum Kenara w Zakopanem, tworzącego chętnie prace w stylistyce ludowej oraz Jana Chwalika z Bartnego / 1939- zm. ok.2010/, ostatniego łemkowskiego kamieniarza i rzeźbiarza ze słynnego łemkowskiego ośrodka kamieniarskiego w Bartnem. Szkołę Chwalika, po śmierci Mistrza podtrzymuje z powodzeniem jego uczeń Emil Kania.
Wymienić tu należy też takich rzeźbiarzy z tego regionu jak Stanisława Matusika z Sitnicy k. Biecza – autora wielu prac w drewnie i w kamieniu do kapliczek i wystroju rzeźbiarskiego kościoła w swojej rodzinnej Sitnicy, Józefa Brodę z Gródka k. Ropy - niespodziewanego laureata I nagrody (równorzędnie z L. Cieślikiem) na I konkursie w 2002r., Bogusława Mrozka z Bliznego k. Domaradza, z zawodu kamieniarza, tworzącego oryginalne prace o charakterze rzeźby ogrodowej.
Niektórzy, jak np. Antoni Bolek z Załęża k. Jasła i Stanisław Apriasz z Grybowa, właśnie na konkurs wykonali pierwsze prace w kamieniu, chociaż obydwaj są od dawna znanymi rzeźbiarzami tworzącymi w drewnie.
Prace większości z wymienionych wyżej autorów zostały zaprezentowane na tej jedynej w swoim rodzaju, wyjątkowej wystawie. Warto też wiedzieć, że ludową rzeźbą w kamieniu na terenie Karpat bardzo interesował się prof. Roman Reinfuss, którego imię nosi dzisiaj skansen w Szymbarku. Profesor opisał zjawisko rzeźby w kamieniu w jednej ze swoich książek.
Zbigniew Wolanin, etnograf, Kierownik Działu Sztuki Ludowej
Więcej - https://www.muzeum.gorlice.pl/component/ohanah/-480?Itemid=
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 714
Do 12.03.23 w krakowskim Muzeum Narodowym można oglądać wystawę prac Tamary Łempickiej.
Wystawa Tamary Łempickiej jest okazją wejścia w świat malarstwa jednej z najbardziej niezwykłych artystek XX wieku. Pokazano na niej niemal czterdzieści obrazów pochodzących z muzeów i zbiorów prywatnych w Europie i USA.
Wybór dzieł pozwala na prześledzenie twórczości artystki od lat dwudziestych do sześćdziesiątych XX wieku. Od powszechnie znanych obrazów portretowych oraz aktów, które są dzisiaj symbolem epoki i stylu „art déco”, poprzez dzieła o tematyce zaangażowanej społecznie, martwe natury, aż do mało znanych kompozycji abstrakcyjnych powstałych w latach pięćdziesiątych i impresyjnych obrazów malowanych szpachlą z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku.
Głównym tematem prac Łempickiej był człowiek. Malowała najczęściej przedstawicieli bohemy artystycznej, arystokratów i członków elity finansowej Europy i USA. Obrazy, uderzające widza od pierwszego spojrzenia charakterystycznym stylem, kryją w swoim „manieryzmie” głęboki zmysł obserwacji świata i ludzi.
Część wystawy poświęcona została autokreacji artystki. Twórczość Łempickiej jest nierozerwalnie związana z jej sposobem życia. Zarówno sztuka, jak i życie, przynajmniej to publiczne, były w dużym stopniu przez nią kontrolowane. Elementem tej kontroli była jej autokreacja jako artystki i kobiety – wysublimowanej, modnej i bogatej. Ważnym elementem promocji Łempickiej, m.in. w prasie, były filmy i sesje zdjęciowe zamawiane u wybitnych fotografów mody.
kurator wystawy: Światosław Lenartowicz
Więcej - https://mnk.pl/wystawy/lempicka