Przedstawiamy obszerne fragmenty aktu oskarżenia w procesie norymberskim, w którym głównymi oskarżycielami zbrodniarzy niemieckich były Stany Zjednoczone Ameryki Północnej, Republika Francuska, Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich. Cały tekst zawarty jest w książce Proces norymberski autorów Joego J. Heydeckera i Johannesa Leeba, wydanej przez Wydawnictwo RM, której recenzję zamieszczamy w tym numerze SN.
W akcie oskarżenia szczegółowo omawiane są cztery rozdziały oskarżenia. Ich istota sprowadza się do następujących zarzutów:
1. Wspólny plan, czyli spisek
Wszyscy oskarżeni brali udział jako kierownicy, organizatorzy, podżegacze lub pomocnicy w układaniu lub wykonaniu wspólnego planu, czyli spisku, mającego na celu popełnianie, bądź prowadzącego do popełnienia zbrodni przeciw pokojowi, zbrodni wojennych oraz zbrodni przeciw ludzkości. Wszelkimi środkami, legalnymi i nielegalnymi, przy czym spiskowcy brali również pod uwagę groźbę użycia siły i wojny napastnicze, chcieli oni osiągnąć następujące cele: obalić traktat wersalski i zawarte w nim ograniczenia zbrojeń, odzyskać terytoria utracone w 1918 roku oraz zdobyć dalsze jeszcze terytoria. Gdy wreszcie ich cele stały się wszechogarniające, zaplanowali wojny napastnicze […].
Dla zachęcenia innych do wzięcia udziału we wspólnym planie oraz jako środek zapewnienia spiskowcom hitlerowskim najszerszej władzy nad niemieckim narodem opracowali oni i wykorzystali pewne doktryny, a pomiędzy nimi następujące: doktryna o „niemieckiej krwi” i „rasie panów”, z czego wywodziły prawo do ujarzmiania lub wytępienia innych „ras” i narodów; „zasada wodzostwa”, opierająca się na nieograniczonej władzy przywódców i wymagająca bezwzględnego posłuszeństwa od innych; zasada, że wojna jest szlachetnym i koniecznym zajęciem Niemców.
Dla osłabienia i obalenia rządu niemieckiego spiskowcy hitlerowscy uciekali się do terroru i wykorzystali w tym celu brutalne oddziały SA. Gdy Hitler został kanclerzem Rzeszy, zawieszone zostały postanowienia konstytucji weimarskiej gwarantujące wolność osobistą, wolność prasy, stowarzyszeń i zgromadzeń oraz zakazano działalności wszelkich innych partii.
Spiskowcy hitlerowscy umacniali swoją władzę, uniformizując życie w kraju, stosując wojskowe wychowanie młodzieży, zakładając obozy koncentracyjne, dokonując morderstw, niszcząc związki zawodowe, prowadząc walkę przeciw Kościołom chrześcijańskim i organizacjom pacyfistycznym, posługując się przy tym takimi organizacjami jak SS, gestapo i inne. Celem urzeczywistnienia swej polityki rasy panów spiskowcy hitlerowscy uczynili swym programem bezwzględne prześladowanie Żydów, zmierzające do ich zagłady. Spośród 9 600 000 Żydów, którzy mieszkali w krajach Europy znajdujących się pod panowaniem hitlerowskim, wedle ostrożnej oceny zginęło 5 700 000.
2. Zbrodnie przeciw pokojowi
Większość spośród oskarżonych współdziałała w przestawianiu gospodarki niemieckiej na potrzeby uzbrojenia machiny wojennej. Do marca 1935 roku program zbrojeniowy był realizowany potajemnie. Oskarżeni wycofali się z Konferencji Rozbrojeniowej i z Ligi Narodów, ogłosili powszechny obowiązek służby wojskowej i zajęli zdemilitaryzowaną strefę Nadrenii. Dokonali aneksji Austrii i Czechosłowacji, a wreszcie rozpoczęli wojnę napastniczą przeciwko Polsce, chociaż wiedzieli, że znajdą się tym samym w stanie wojny z Francją i Wielką Brytanią. Następnie napadli na Danię, Norwegię, Belgię, Holandię, Luksemburg, Jugosławię i Grecję. Dokonali inwazji na Związek Radziecki i współpracowali z Włochami i Japonią w prowadzeniu wojny napastniczej przeciwko Stanom Zjednoczonym.
Łącznie zostało przez nich naruszonych lub złamanych 36 międzynarodowych umów i gwarancji w 64 przypadkach […] Należą do nich między innymi konwencje haskie o pokojowym załatwianiu zatargów międzynarodowych z lat 1899 i 1907; V konwencja haska dotycząca respektowania praw i obowiązków neutralnych państw i osób w przypadku wojny lądowej z 1907 roku; traktat wersalski z 1919 roku; traktat o wzajemnych gwarancjach pomiędzy Niemcami, Belgią, Francją, Wielką Brytanią i Włochami podpisany w Locarno w 1925 roku; liczne konwencje arbitrażowe i koncyliacyjne Niemiec z krajami sąsiedzkimi; paryski pakt Brianda–Kellogga potępiający wojnę jako instrument polityki państwowej z 1928 roku; wiele gwarancji, deklaracji i paktów o nieagresji podpisanych przez Niemcy; układ monachijski z 1938 roku.
3. Zbrodnie wojenne
Ustęp A tego rozdziału aktu oskarżenia dotyczy mordowania i znęcania się nad ludnością cywilną pochodzącą z okupowanych terytoriów i szczególnie podkreśla takie czyny przestępcze, jak rozstrzeliwanie, wieszanie, morzenie głodem, stłoczenie ponad dopuszczalną miarę ludności na niewielkiej przestrzeni, zaprogramowane niedożywienie, systematyczne zmuszanie do pracy ponad siły, niedostateczna higiena, bicie, tortury i doświadczenia lekarskie oraz eksterminacja grup rasowych i narodowościowych, aresztowania i kara pozbawienia wolności bez rozprawy sądowej oraz nieludzkie przetrzymywanie w obozach koncentracyjnych. Niżej podane szczegóły są jedynie przykładami i nie wyczerpują całości sprawy.
We Francji przeprowadzono masowe aresztowania, które pociągnęły za sobą brutalne traktowanie i torturowanie ludzi na różne sposoby, jak zanurzanie w lodowato zimnej wodzie, duszenie, wykręcanie rąk i nóg oraz używanie takich narzędzi tortur jak stalowy hełm z przepuszczanym przezeń prądem elektrycznym.
W Nicei w lipcu 1944 roku ofiary tortur zostały wystawione na widok publiczny. Spośród 228 tysięcy Francuzów umieszczonych w obozach koncentracyjnych tylko 28 tysięcy pozostało przy życiu. W Oradour-sur-Glâne całą ludność wioski wystrzelano lub żywcem spalono w kościele.
Niezliczone morderstwa i okrucieństwa popełniono we Włoszech, Grecji, Jugosławii oraz na obszarach północnych i wschodnich.
W Polsce i Związku Radzieckim liczby te idą w miliony. Około 1 500 000 osób wymordowano w Majdanku, a około 4 000 000 w Auschwitz. W obozie w Janowie, gdzie wymordowano 200 tysięcy ludzi, dopuszczano się najbardziej wyrafinowanych okrucieństw, jak rozpruwanie brzucha i wrzucanie ludzi do wystawionych na mróz kadzi z wodą, w których zamarzali na śmierć. Masowe rozstrzeliwania ludzi odbywały się przy dźwiękach orkiestry. W rejonie Smoleńska zamordowano ponad 135 tysięcy osób, w rejonie Leningradu 172 tysiące, w rejonie Stalingradu 40 tysięcy.
Po wypędzeniu Niemców ze Stalingradu znaleziono tam ponad tysiąc okaleczonych ciał mieszkańców miasta ze śladami tortur. Sto trzydzieści dziewięć kobiet miało ręce boleśnie wykręcone do tyłu i spętane drutem; niektóre z nich miały obcięte piersi. Na ciałach mężczyzn była wypalona żelazem lub wycięta nożem pięcioramienna gwiazda. Niektóre zwłoki miały rozprute brzuchy.
Na Krymie zapędzano spokojnych obywateli na barki, wywożono na morze i topiono, mordując w ten sposób ponad 144 tysięcy osób. W Babim Jarze w pobliżu Kijowa Niemcy wymordowali ponad 100 tysięcy mężczyzn, kobiet, dzieci i starców. W samym Kijowie zastrzelono ponad 195 tysięcy osób, w rejonie Równego ponad 100 tysięcy, w rejonie Odessy 200 tysięcy. W Charkowie zginęło około 195 tysięcy ludzi zamęczonych na śmierć, rozstrzelanych lub zagazowanych.
W Dniepropietrowsku rozstrzelano lub też strącono w przepaść do głębokiego jaru 11 tysięcy kobiet, starców i dzieci. Spiskowcy hitlerowscy bezlitośnie zabijali dzieci – na równi z dorosłymi. Zabijali je razem z ich rodzicami, grupami lub pojedynczo, w przytułkach, szpitalach, grzebali je żywcem, wrzucali do ognia, zakłuwali bagnetami, truli, dokonywali na nich doświadczeń, pobierali od nich krew na użytek armii niemieckiej, umieszczali je w więzieniach, męczyli w komorach tortur gestapo i obozach koncentracyjnych, gdzie dzieci umierały z głodu, w wyniku tortur i chorób zakaźnych. W obozie w Janowie pod Lwowem Niemcy zabili osiem tysięcy dzieci w ciągu dwóch miesięcy.
Ustęp B trzeciego rozdziału aktu oskarżenia zajmuje się sprawą deportacji milionów ludzi z okupowanych terytoriów do niewolniczej pracy przymusowej i w innych celach. Wiele z tych osób umierało już w czasie transportu odbywającego się w straszliwych warunkach. Dla przykładu wymienia się między innymi Belgię, skąd przymusowo deportowano do Niemiec 190 tysięcy ludzi, Związek Radziecki (4 978 000) i Czechosłowację (750 tysięcy deportowanych).
Ustęp C dotyczy mordowania i znęcania się nad jeńcami wojennymi. Również w tym przypadku przytoczono wiele przykładów nieludzkiego traktowania tych osób. Wymienia się tu długie i wyczerpujące marsze, chłostę, morzenie głodem, gazowanie, torturowanie, pętanie i rozstrzeliwanie. […]
Ustęp E dotyczy grabieży mienia publicznego i prywatnego. Do metod stosowanych
przez oskarżonych należało obniżanie standardu życiowego ludności okupowanych krajów i spowodowanie głodu wskutek ogołocenia tych krajów z żywności, wywożenie surowców i urządzeń przemysłowych, konfiskowanie przedsiębiorstw, fabryk i innych obiektów oraz zmuszanie ich właścicieli do „dobrowolnego” odstąpienia praw własności.
Ponadto oskarżeni zdewaluowali pieniądz krajów okupowanych, nakładali na nie nadmierne koszty okupacyjne, dla celów niemieckiej kolonizacji wywłaszczali posiadaczy gruntów, burzyli całe miasta przemysłowe oraz niszczyli pomniki kultury i instytucje naukowe, plądrowali muzea i galerie. Straty francuskie poniesione z tego tytułu wyniosły 1337 miliardów franków.
Również Związek Radziecki wymienia ogromne zniszczenia i grabieże. Spiskowcy hitlerowscy całkowicie lub w znacznym stopniu zniszczyli 1710 miast i ponad 70 tysięcy wsi oraz pozbawili dachu nad głową ponad 25 000 000 osób. […] „spiskowcy hitlerowscy zburzyli 1970 cerkwi prawosławnych, 237 kościołów rzymskokatolickich, 67 kaplic, 532 synagogi i wiele innych.[…]
Straty materialne poniesione przez Związek Radziecki oceniane są na 679 miliardów rubli. Łączna wartość dóbr zabranych Czechosłowacji wyniosła 200 miliardów koron.[…]