Waga - przyrząd do mierzenia albo porównywania ciężarów - ma wiele odniesień symbolicznych, najczęściej symbolizuje uczciwość, umiarkowanie, rozwagę, sąd. Od czasów starożytności waga jest atrybutem Sprawiedliwości. Powiązanie wagi ze sferą duchową, umysłową czy moralną życia człowieka pozwala nam dostrzec, że czynnością niezwykle ważną i odpowiedzialną dla naszych przodków było niewątpliwie ważenie.
Od wagi i ważenia pochodzi w polszczyźnie wiele słów oraz utrwalonych związków wyrazowych. Człowiek, który ważył, czyli określał ciężar czegoś za pomocą wagi, musiał być z pewnością ważny, ponieważ od niego wiele znaczyło i zależało.
Ten, który ważył był nie tylko ważny, ale musiał też być rozważny. Rozważać to dziś 'rozpatrywać jakąś sprawę, zastanawiać się nad czymś, przemyśliwać coś'. Czynność rozważania nie należała więc chyba kiedyś do zbyt łatwych, wymagała intensywnego myślenia. Mogło przecież chodzić o podział dóbr materialnych jakiejś grupy ludzi.
Istotne też być musiało, żeby czynność ważenia przebiegała sprawiedliwie. Być może znajdował się ktoś u wagi, kto uważał, żeby ważenie było uczciwe, a musiał być przy tym bardzo uważny, a obecnie przecież uważny to 'odznaczający się zdolnością uważania, skupiający na czymś uwagę; skoncentrowany'.
Z różnych przyczyn nie wszyscy jednak dostawali równie dużo jak inni i niektórym zważono mniej niż innym. Tych, którym zważono mniej znieważono, a więc spotkała ich zniewaga, w znaczeniu współczesnym 'ubliżenie komuś słowem lub czynem, ciężka obraza'. Mogło ich spotkać także lekceważenie, ponieważ zważono im za lekko.
Niejednokrotnie na kartach polskiej historii wskazuje się na bezprawie i nierząd w związku z niejednolitym systemem wag i miar. Wagi i miary nie były w dawnej Rzeczypospolitej takie same, różniły się nie tylko w województwach, ale nawet w miastach. Uchwały sejmowe, żądające urzędowego sprawdzenia i ujednolicenia miar i wag, nie były na ogół przestrzegane. Potocki skarżył się na to, że "każdy kupiec ma osobne miary, na które sfałszowane sprzedaje towary". Ujednolicenie wag i miar przeprowadzono dopiero w 1764 r. dla Korony, a w 1766 r. dla Litwy.
Istnieją różne typy wag, np. szalkowa, talerzowa, dźwigniowa, sprężynowa. Przeważnie uważano za istotne, aby przywiązywać wagę po to, aby jej odczyt był prawidłowy. Dziś zwrot ten funkcjonuje w znaczeniu 'zwracać na coś uwagę, uważać coś za ważne'. W starszych modelach wag istotnym elementem jest metalowa strzałka wskazująca na przechylenie wagi, zwana języczkiem. Dziś w przenośni języczek u wagi to czynnik wpływający na coś, rozstrzygający w jakiejś sprawie. Coraz częściej spotyka się jednak takie konteksty, w których występuje bezsensowna, błędna konstrukcja języczek uwagi, dowodząca nieznajomości wyrażenia, którym ktoś chce się posłużyć.
Na koniec warto przypomnieć, że waga jest symbolem dialektyki (albo logiki), jednej z siedmiu sztuk wyzwolonych, łac. artes liberales, ważącej prawdę i fałsz. Z "wiedzą ważoną na wadze" utożsamiana też bywa nauka ścisła.