Milionerzy
MilionerzyAutor: Anna Leszkowska 2008-06-03
Maciej KozÅ‚owski: Domena internetowa dzisiaj to czÄ™sto przedmiot obrotu – podobnie jak nieruchomość czy dzieÅ‚o sztuki.
Z dr. Maciejem Kozłowskim, dyrektorem NASK, rozmawia Anna Leszkowska
Niedawno, 6 maja br., w prowadzonym przez NASK krajowym rejestrze domen internetowych zostaÅ‚a zarejestrowana milionowa domena .pl. Czy jest to powód do dumy, czy niepokój o to co dalej?
OczywiÅ›cie, powód do dumy, bo trzeba to widzieć na tle innych rejestrów. Mamy prawie tyle samo domen co rejestr francuski .fr (1,1 mln), wiÄ™cej niż rejestr hiszpaÅ„ski (0,9 mln) i prawie tyle samo co rejestr japoÅ„ski, przy czym tempo przyrostu liczby rejestrowanych u nas domen jest wyższe niż w rejestrze .jp, wiÄ™c mamy nadziejÄ™, że wkrótce przeÅ›cigniemy JaponiÄ™...
Rejestry krajowe domen rozwijaÅ‚y siÄ™ różnie, niezależnie od siebie, aczkolwiek w wyniku przynależnoÅ›ci rejestratorów do wspólnych organizacji, czÄ™stych spotkaÅ„, wymiany poglÄ…dów i dzielenia siÄ™ doÅ›wiadczeniami, ich ewolucja zmierza w jednym kierunku - rejestry siÄ™ do siebie upodabniajÄ…. Rejestr japoÅ„ski np. jest dość konserwatywny, stawia siÄ™ tam pewne ograniczenia dotyczÄ…ce rejestracji domen. Podobnie konserwatywny rejestr domen miaÅ‚a do niedawna Francja, gdzie uważano, że domen dla osób indywidualnych siÄ™ nie rejestruje bezpoÅ›rednio w rejestrze .fr, a firma może mieć tylko jednÄ… domenÄ™ itd. W efekcie we Francji domenÄ… dominujÄ…cÄ… byÅ‚a .com, a nie .fr. Co prawda, osoby prowadzÄ…ce rejestr argumentowaÅ‚y, że .fr oznacza elitarnÄ… jakość. Ale Å›wiat nie idzie na jakość, Å›wiat idzie na ilość. Po zliberalizowaniu polityki rejestracji domen rejestr francuski caÅ‚kiem zresztÄ… nie straciÅ‚ na jakoÅ›ci. Amerykanie już dawno temu potraktowali domeny w sposób biznesowy, ekspandujÄ…c z ich rejestracjÄ… na caÅ‚y Å›wiat. Obecnie rynek domen internetowych jest otwarty. W rejestrze .pl rejestrujemy domeny z caÅ‚ego Å›wiata. Nie stawiamy żadnych ograniczeÅ„ terytorialnych odnoÅ›nie obywatelstwa osób rejestrujÄ…cych domeny, czy afiliacji krajowej firm. Polska jest też rynkiem otwartym dla wszystkich rejestrów – np. takch jak .com, .org, net, .eu, .fm (Federacja Mikronezji), czy .tv (Tuvalu). W zwiÄ…zku z tym proste zasady konkurencji zmuszajÄ… nas do pewnych zachowaÅ„, przede wszystkim - liberalizacji. MogliÅ›my tego dokonać dopiero w 2003 r., po ustanowieniu SÄ…du Polubownego ds rozstrzygania sporów o nazwy domenowe przy Polskiej Izbie Informatyki i Telekomunikacji. Od chwili powstania sÄ…du mogliÅ›my przestać analizować semantycznie nazwy domen i rejestrować wszystko, nawet sÅ‚owa nieprzystojne - bo ta sprawa nie leży w obszarze naszych zainteresowaÅ„. W tej chwili prawie wszystkie rejestracje sÄ… dokonywane za poÅ›rednictwem ok. 100 rejestratorów, których nazywamy partnerami i mamy z nimi umowy. SÄ… one ważne, gdyż majÄ… także charakter dyscyplinujÄ…cy - dbajÄ…c o jakość domeny .pl, musimy dbać o jakość rejestracji. SÄ… to rejestracje on line, rejestratorzy bowiem majÄ… on line dostÄ™p do naszej centralnej bazy rejestru .pl.
Ale to NASK jest gÅ‚ównym, wrÄ™cz narodowym, rejestratorem domeny .pl To do czegoÅ› zobowiÄ…zuje?
SÅ‚owo „narodowy” jest tu za mocne. Trzeba powiedzieć, że domena .pl oznacza PolskÄ™, zatem musimy jej nadać odpowiedniÄ… jakość, dbać o to, żeby liczba rejestracji i jakość obsÅ‚ugi abonentów byÅ‚y godne tej nazwy. Domena .pl jest z naszego punktu widzenia przede wszystkim dobrÄ… markÄ…, którÄ… NASK dysponuje. Ta marka konkuruje z innymi na terytorium Polski, także z domenÄ… europejskÄ… .eu. {mospagebreak}
Polaków nie ciÄ…gnie, żeby używać wÅ‚aÅ›nie domeny .eu zamiast .pl?
Domena .eu nie jest dla nas bezpoÅ›redniÄ… konkurencjÄ…, zarejestrowano pod niÄ… dotychczas w Polsce ok. 100 tys. adresów. Jest to liczba pokaźna, ale o tym, jak sÄ… wykorzystywane nazwy domenowe i jakÄ… która ma rangÄ™, widać najlepiej w Internecie, reklamie, na ulicy. Zdecydowanie dominuje .pl, natomiast .eu po uruchomieniu tego rejestru 2 lata temu byÅ‚o na ogóÅ‚ rejestrowane na zapas. CzÄ™sto nazwy, rejestrowane pod .eu i .pl wskazujÄ… na ten sam serwis internetowy, ale jako nazwÄ™ podstawowÄ… podaje siÄ™ tÄ™ pod .pl. Jest to po prostu duplikowanie nazw, ale nie jest to oznakÄ… odejÅ›cia od nazwy .pl. Trzeba zresztÄ… dodać, że rejestracjÄ™ w domenie .eu również prowadzimy – w tym przypadku jako partner konsorcjum EURID, odpowiedzialnego za utrzymanie tej domeny.
Liczba domen w naszym rejestrze od kilku lat rośnie eksponencjalnie z tempem 40% rocznie w odniesieniu do wszystkich domen. W przypadku rejestracji bezpośrednio w domenie .pl ten wzrost wynosi 47% rocznie, w przypadku rejestracji pod .com.pl - 26%.
Jak siÄ™ ma i ta liczba domen krajowych, i to tempo ich przyrostu, do twardych danych: sÅ‚abnÄ…cego od 2005 r. sektora ICT w Polsce oraz naszego 5. miejsca od koÅ„ca w UE pod wzglÄ™dem wydatków na informatykÄ™ (liczonych w %PKB), nie mówiÄ…c już o liczbie komputerów, zwÅ‚aszcza podłączonych do Internetu?
Liczba domen może być miernikiem stopnia rozwoju naszego spoÅ‚eczeÅ„stwa informacyjnego, czy optymizmu w odniesieniu do rozwijajÄ…cej siÄ™ u nas e-gospodarki. Jest to dobry miernik, który oznacza może nie tyle stan rozwoju gospodarki, ile zainteresowanie niÄ…, czyli jej potencjalnÄ… dynamikÄ™. Bo rejestracja domen może wyprzedzać to, co później nastÄ…pi. Polacy sÄ… coraz bardziej operatywni na tym rynku, mÅ‚odzi ludzie znakomicie sobie radzÄ… jako przedsiÄ™biorcy operujÄ…cy domenami.
Domena internetowa dzisiaj to czÄ™sto przedmiot obrotu – podobnie jak nieruchomość czy dzieÅ‚o sztuki. Niektóre domeny majÄ… wielkÄ… wartość, zatem w sposób naturalny stajÄ… siÄ™ obiektem sprzedaży czy kupna w celu dalszej sprzedaży. Obserwujemy także handel domenami o mniejszej wartoÅ›ci rynkowej, ale za to w dużej liczbie. Dawniej byÅ‚o to zjawisko naganne, nazywane „cybersquattingiem”, któremu staraliÅ›my siÄ™ przeciwdziaÅ‚ać. DziÅ› jest to po prostu rynek o rosnÄ…cej wartoÅ›ci, który jest elementem nowoczesnej gospodarki elektronicznej, na którym wyrosÅ‚y gieÅ‚dy obrotu domenami. A w odniesieniu do operujÄ…cych na nim „domeniarzy” pora zapewne używać jakiejÅ› bardziej szlachetnej nazwy – może domejnersi? (ang. domainers). Z przyjemnoÅ›ciÄ… zauważam, że mÅ‚odzi Polacy sÄ… bardzo operatywni na tym rynku – szczególnie, że jest to rynek o skali Å›wiatowej.
Czy wprowadzenie znaków diakrytycznych w domenach NASK jest wynikiem Å›cigania siÄ™ z konkurencjÄ…, potrzeby wzrostu atrakcyjnoÅ›ci?
Potrzebne sÄ… takie dziaÅ‚ania, gdyż Internet z jednej strony jest globalny, a z drugiej - coraz bardziej siÄ™ lokalizuje. Obecnie jest wielka potrzeba, aby nazwy domen byÅ‚y pisane w alfabetach lokalnych, a co wiÄ™cej – aby nazwa podstawowa byÅ‚a również wyrażana za pomocÄ… rodzimych znaków. ChiÅ„czycy majÄ… np. .cn, ale chcÄ… zastÄ…pić to swoim znakiem graficznym tak, aby caÅ‚a nazwa domenowa byÅ‚a pisana po chiÅ„sku. Twórcy Internetu nie przewidzieli tego problemu, zaÅ› jego rozwiÄ…zanie nie jest proste. Na przykÅ‚ad domena rosyjska .ru zapisana w cyrylicy to .py – a przecież to domena Paragwaju! SÄ… kraje, w których używa siÄ™ wielu alfabetów lokalnych i powstaje pytanie, czy nie używać ich wariantowo tak, aby nazwy różnie pisane oznaczaÅ‚y fizycznie to samo. Ciekawe, że podobny problem pojawia siÄ™ np. w odniesieniu do jÄ™zyka szwedzkiego, w którym to samo sÅ‚owo może mieć wiele pisowni. SprawÄ™ komplikuje fakt, że pochopne decyzje mogÅ‚yby osÅ‚abić bezpieczeÅ„stwo Internetu, dajÄ…c przestÄ™pcom nowe narzÄ™dzia do ataków „homograficznych”, polegajÄ…cych na oszukaÅ„stwach poprzez podszywanie siÄ™ pod kogoÅ› innego z wykorzystaniem nazw Å‚udzÄ…co podobnych. Prace nad tym prowadzi ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers), a obszerne studium tego problemu zostaÅ‚o wykonane przez MiÄ™dzynarodowÄ… UniÄ™ TelekomunikacyjnÄ… – ITU. Koordynatorem prac wykonanych przez ITU byÅ‚ Andrzej Bartosiewicz – szef dziaÅ‚u domen internetowych NASK. Trzeba powiedzieć, że nie jest to przypadek, gdyż to wÅ‚aÅ›nie NASK byÅ‚ pionierem we wprowadzaniu znaków narodowych w nazwach domenowych w Europie. Nie tylko, że jako pierwsi wprowadziliÅ›my znaki lokalne w domenie krajowej, ale uwzglÄ™dniliÅ›my w niej znaki niemieckie wczeÅ›niej, niż uczynili to Niemcy w swojej domenie, Francuzi w .fr, itd, a nawet zaimplementowaliÅ›my grekÄ™, cyrylicÄ™, alfabet arabski, także hebrajski, choć dotychczas jeszcze nie funkcjonujÄ… one w swoich domenach „narodowych”.{mospagebreak}
Świat się ujednolica, globalizuje, a Internet będzie się zamykać w społecznościach lokalnych?
Tak, obie te tendencje wystÄ™pujÄ… w rozwoju Internetu, sÄ… to procesy równolegÅ‚e. Pewnym przypadkiem, ale jednoczeÅ›nie ciekawym przykÅ‚adem jest wÅ‚aÅ›nie ta milionowa domena, zarejestrowana pod .pl – galeria.radom.pl. Choć globalna, to jednak lokalna, bo bÄ™dzie dotyczyć w pierwszej kolejnoÅ›ci spoÅ‚ecznoÅ›ci Radomia.
Ludzie z NASK, tworzÄ…cego sieć internetowÄ… w Polsce, zwÅ‚aszcza w oÅ›rodkach naukowych, majÄ… z pewnoÅ›ciÄ… wiele spostrzeżeÅ„ co do stosunku Å›rodowiska do tej technologii. Kiedy oglÄ…da siÄ™ strony internetowe placówek naukowych, wiele można powiedzieć o ich wÅ‚aÅ›cicielach...
Åšrodowisko naukowe, z jakiego siÄ™ wywodzÄ™ - fizyków, astronomów – bardzo dba o swoje witryny internetowe. Z innymi różnie bywa. W pierwszych latach funkcjonowania Internetu w Polsce miaÅ‚em wÅ‚asnÄ… klasyfikacjÄ™ jednostek naukowych w naszym kraju. JeÅ›li byÅ‚y one obecne w Internecie, to oznaczaÅ‚o, że dobrze funkcjonujÄ… w Å›rodowisku naukowym, a jeÅ›li prowadziÅ‚y stronÄ™ internetowÄ… w jÄ™zyku angielskim, to znaczyÅ‚o, że majÄ… kontakt z naukÄ… Å›wiatowÄ…. PrezentowaÅ‚em poglÄ…d, że pozostaÅ‚e – z wyjÄ…tkiem może placówek zajmujÄ…cych siÄ™ naukami humanistycznymi, czy instytucji z krÄ™gów kultury – można spokojnie zamknąć bez jakiejkolwiek straty dla polskiej nauki. DziÅ› ten może naiwnie uproszczony obraz nie jest już taki prosty. Witryna internetowa jednostki naukowej jest używana do jej ogólnej promocji, a nie przede wszystkim do kontaktów stricte naukowych. Zdarza siÄ™, że jednostki silne naukowo majÄ… caÅ‚kiem nieatrakcyjne strony internetowe – czasem pozbawione jakichkolwiek elementów graficznych i zdarza siÄ™ dokÅ‚adnie na odwrót. Widać też strony o treÅ›ci dość hermetycznej. Jedno jest pewne: bez wartoÅ›ciowej merytorycznie strony internetowej nie da siÄ™ funkcjonować w Å›wiecie nauki.
Ale obserwujÄ…c i nasze placówki naukowe, czy szkolnictwa wyższego, i biznes, można stwierdzić, że technologie informatyczne w Polsce nadal sÄ… w powijakach...
Najwazniejszym kryterium nie jest stan, ale dynamika, a ta jest rosnÄ…ca, co dobrze wróży - także e-biznesowi. Niemniej, ciÄ…gle jest to dynamika relatywnie niskiego poziomu wyjÅ›ciowego.
Czy Å›rodki UE sÄ… dla NASK potrzebne i czy umożliwiÅ‚yby powtórzenie np. takiego projektu jak Internet w ÅšwiÄ™tokrzyskim?
Cóż, jesteÅ›my jednostkÄ… badawczo-rozwojowÄ… (JBR), a wiÄ™c instytucjÄ… funkcjonujÄ…cÄ… w reżimie ustawy o finansach publicznych, respektujÄ…cÄ… przykÅ‚adnie tryb zamówieÅ„ publicznych i skazanÄ… na rozwój o siÅ‚ach wÅ‚asnych, a wiÄ™c bez możliwoÅ›ci jego przyspieszenia w oparciu o kapitaÅ‚ prywatny, a w szczególnoÅ›ci o Å›rodki gieÅ‚dowe – co z powodzeniem wykorzystuje nasza konkurencja. Nie stać nas na podejmowanie wielkiego ryzyka, bowiem w przypadku niepowodzenia nikt nas nie uratuje. Dlatego nie podejmiemy siÄ™ np. powielenia projektu e-ÅšwiÄ™tokrzyskie w skali „Å›ciany wschodniej”, choć możliwe do wykorzystania na ten cel Å›rodki europejskie sÄ… nieporównywalnie wiÄ™ksze, niż te, które mieliÅ›my w perspektywie, przymierzajÄ…c siÄ™ do budowy sieci radiowego dostÄ™pu do Internetu w województwie Å›wiÄ™tokrzyskim. Projekty, jakie bÄ™dziemy realizować, muszÄ… być na miarÄ™ siÅ‚ i możliwoÅ›ci NASK i stosowne do naszego statusu formalnego. Nawiasem mówiÄ…c, nie ma obecnie recepty na wykorzystanie tych Å›rodków do tego celu. RozwiÄ…zania zostanÄ… wypracowane zapewne „w boju”, a wiÄ™c podczas rozstrzygania pierwszych konkursów i w trakcie pierwszych etapów realizacji projektów. Wyraźnie widać, że na taki rozwój zdarzeÅ„ liczÄ… instytucje poÅ›redniczÄ…ce w wykorzystaniu Å›rodków europejskich. Åšrodki na innowacyjnÄ… gospodarkÄ™ sÄ… rozciÄ…gniÄ™te w czasie, do 2015 r. i jest czas na zdobycie doÅ›wiadczeÅ„. Wyniki pierwszych konkursów mogÄ… być nieoczekiwane – pierwsze konkursy mogÄ… pozostać nierozstrzygniÄ™te z braku wartoÅ›ciowych projektów. BÄ™dÄ… tacy, którzy bÄ™dÄ… ryzykować wszystkim i zgÅ‚aszać sÅ‚abe projekty, bÄ™dÄ… i tacy, którzy nie zechcÄ… ryzykować i bÄ™dÄ… oglÄ…dać siÄ™ na doÅ›wiadczenia innych. Jak powiedziaÅ‚em – nie stać nas na nadmierne ryzyko, a wiÄ™c bÄ™dziemy siÄ™ podejmować wyłącznie przedsiÄ™wzięć głęboko przemyÅ›lanych.{mospagebreak}
Wraz z rozwojem domen, powstajÄ… nowe zapotrzebowania i nowe usÅ‚ugi. JednÄ… z nich bÄ™dzie prawdopodobnie scalenie nazwy domeny z numerem telefonu. Co w tej dziedzinie planuje dla Polaków NASK?
JesteÅ›my krajowym koordynatorem w projekcie ENUM, zaproponowanym przez MiÄ™dzynarodowÄ… UniÄ™ TelekomunikacyjnÄ…, który zakÅ‚ada podejÅ›cie domenowe do adresacji telefonicznej. Nie ma bowiem żadnego powodu, aby numery telefoniczne nie byÅ‚y obsÅ‚ugiwane w ten sam sposób jak domeny internetowe. Taki system dobrze dziaÅ‚a, jest trudny do zaatakowania przez hakerów, a nadto stanowi rozwiÄ…zanie dla zawiÅ‚oÅ›ci i niekonsekwencji, które nastÄ…piÅ‚y w rozwoju naszego systemu numerów telefonicznych. Dodatkowo – stanowi doskonałą podstawÄ™ do adresowania różnych usÅ‚ug internetowych, a w szczególnoÅ›ci telefonii internetowej. W koncepcji tego systemu klasyczna telefonia stanie siÄ™ tylko jednÄ… z usÅ‚ug internetowych. System ten nie zakÅ‚ada, że wszystko i wszystkich na Å›wiecie da siÄ™ w jednolity sposób ponazywać. Komplikacje z wprowadzaniem lokalnych alfabetów do nazw domen internetowych dobitnie Å›wiadczÄ…, że nie byÅ‚oby to proste. Wszystko natomiast da siÄ™ ponumerować! Co wiÄ™cej, nie trzeba czynić uzgodnieÅ„ w skali Å›wiatowej, jak do tego podejść, bo taki system już istnieje – jest to Å›wiatowy system numeracji telefonicznej. Numer telefonu można przypisać do obywatela, czy do urzÄ…dzenia – i stanie siÄ™ on jego podstawowym identyfikatorem, który można zapisać jako skÅ‚adajÄ…cÄ… siÄ™ z cyfr nazwÄ™ domenowÄ… i dalej obsÅ‚ugiwać ja tak, jak obsÅ‚uguje siÄ™ domeny internetowe. Nie oznacza to, że bÄ™dziemy legitymować siÄ™ numerem telefonu, który ktoÅ› nam przypisaÅ‚ lub sami sobie przypiszemy. Ten identyfikator bÄ™dzie tylko podstawÄ… różnych serwisów.
CiekawostkÄ… jest, że ENUM ogromnie rozwinÄ…Å‚ siÄ™ w Rumuni, która byÅ‚a bardzo zapóźniona w rozwoju tradycyjnej sieci telefonicznej i zastÄ…piÅ‚ żywioÅ‚owy rozwój telefonii internetowej. Paradoksalnie – Rumunia staÅ‚a siÄ™ Å›wiatowym liderem w tym zakresie, „przeskakujÄ…c” pewne etapy w rozwoju telekomunikacji.
Czyli optymistycznie kończąc - najbiedniejsi mają duże szanse na używanie najnowocześniejszych technologii?
Oczywiscie, że tak. To jest szansa na innowacje, bo nie zawsze rozwój przebiega liniowo - czasami sÄ… skoki technologiczne. ZresztÄ… – pojÄ™cie innowacji pozostaje zawsze w relacji ze stanem wyjÅ›ciowym.
Dziękuję za rozmowę.