News

Budżet nauki w komisji sejmowej

Budżet nauki w części 28 - Nauka na posiedzeniu komisji sejmowej 28.11.07. przedstawił podsekretarz stanu w MNiSzW Krzysztof Kurzydłowski

W zakresie planowanych dochodów w części 28 – Nauka, przewidujemy kwotę 2180 tys. zł. Na tę kwotę składają się należności z tytułu rozliczeń i umów finansowanych z byłego Centralnego Funduszu Rozwoju Nauki i Techniki. Kwoty dochodów w dziale – Administracja publiczna w wysokości 50 tys. zł są tak małe, że nie będę ich uzasadniał.
W projekcie budżetu zaplanowano kwotę wydatków w wysokości 4.167.762 tys. zł, z czego bezpośrednio na badania naukowe przeznacza się 4.101.853 tys. zł, w dziale – Administracja publiczna – 46.378 tys. zł, w dziale – Obrona narodowa – 15 tys. zł, w dziale – Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego – 19.516 tys. zł, z przeznaczeniem na program wieloletni Centrum Nauki „Kopernik”.
Wydatki w dziale – Nauka stanowią 0,33% PKB, ale należy odnotować ich wzrost w stosunku do roku 2007. Ze środków działu – Nauka największą dotację podmiotową otrzyma Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W strukturze wydatków na naukę dotacje podmiotowe przyznawane są instytutom PAN, jednostkom badawczo-rozwojowym oraz naukowym jednostkom uczelnianym, w postaci dotacji na działalność statutową, a także, w związku z ich zobowiązaniami wynikającymi z udziału w europejskich projektach badawczych, w ramach finansowania badań własnych uczelni wyższych.
Kwota zaplanowana w budżecie na rok 2008 na dotację podmiotową dla jednostek naukowych, w naszej ocenie, pozwoli na kontynuowanie zmian organizacyjnych i strukturalnych tych jednostek, w tym przewidywanych przez nas inicjatyw podjętych przez ministrów nadzorujących poszczególne jednostki naukowo-badawcze oraz przez PAN.
Jeżeli chodzi o środki, które są elementem budżetu państwa, ale pochodzą z innych źródeł, to są to środki bezzwrotnej pomocy w ramach UE, Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Przewidujemy je w łącznej wysokości 189.537 tys. zł. Większość z tych środków trafi do działu – Nauka, na finansowanie dalszego prowadzenia PO „Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw” oraz na rozpoczęty dopiero PO „Innowacyjna gospodarka”, a także „Kapitał Ludzki”.
Jeżeli chodzi o plan finansowy Funduszu Nauki i Technologii Polskiej to, jak wiadomo, Fundusz ten gromadzi na rachunku 2% dochodów uzyskanych z prywatyzacji w danym roku budżetowym. Przewidujemy, że w roku 2008 Fundusz zostanie zasilony liczącą się kwotą, większą niż w roku 2007, w wysokości 47.000 tys. zł. Ta kwota zostanie w całości wydana na sfinansowanie inwestycji aparaturowych, według zgłoszeń potrzeb przez jednostki sektora badawczo-rozwojowego.
Aktualnie MNiSzW współfinansuje program wieloletni „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”. Jest to program koordynowany przez Centralny Instytut Ochrony Pracy, a zainicjowany jeszcze przez Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej. Rozpoczyna się realizacja wieloletniego programu „Polskie Sztuczne Serce”. W 2008 r. przewidujemy zaangażowanie środków z naszego budżetu w realizację tego programu w wysokości 4000 tys. zł. Kończy się program „Doskonalenie systemów rozwoju innowacyjności w produkcji i eksploatacji”, który jest realizowany w latach 2004-2008. W roku przyszłym zostanie zasilony kwotą 13.000 tys. zł.
O Centrum Nauki „Kopernik” była tu już mowa. Nasz resort prowadzi to przedsięwzięcie wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Jesteśmy w stałym kontakcie z władzami Warszawy i finansujemy funkcjonowanie tego Centrum w wysokości 1/3 ogólnych kosztów w danym roku. W roku 2008 będzie to 19.516 tys. zł.
Nową pozycją w planie finansowym są środki, które ministerstwo przekazuje Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju. W roku 2008 przeznaczamy dla NCBiR kwotę 423.380 tys. zł. /.../
Poseł Artur Górski (PiS)- koreferat:
/.../. Łącznie w części 28 – Nauka, na rok 2008 zaplanowano kwotę w wysokości 4.167.762 tys. zł, z czego na samą naukę 4.101.853 tys. zł, na administrację publiczną – 46.378 tys. zł, na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego – 19.516 tys. zł, zaś na obronę narodową, a konkretnie na szkolenia w tej tematyce – 15 tys. zł. Warto zaznaczyć, że relacje projektowanych nakładów budżetu państwa na naukę do ogółu wydatków budżetowych to 1,32%, zaś w stosunku do PKB to zaledwie 0,33%. Są to obiektywnie bardzo mizerne wskaźniki, choć budżet na rok 2008 w obszarze nauki został zwiększony nominalnie o 11%, zaś realnie o 8,7%, w stosunku do wydatków w mijającym roku.
Środki przeznaczone na inwestycje służące potrzebom badań naukowych wynoszą prawie 355.000 tys. zł, co stanowi 8,65% budżetu. Odnotujemy tu wyraźny wzrost w stosunku do poprzedniego roku – niemal o 24%. Jeśli jednak weźmie się pod uwagę wszystkie planowane wydatki w zakresie działalności statutowej i inwestycyjnej jednostek naukowych i badań własnych szkół wyższych – mam tu na myśli środki przeznaczone na zakup aparatury naukowo-badawczej, infrastrukturę informatyczną, modernizację i wyposażenie zakładów, laboratoriów należących do uniwersytetów, politechnik i instytutów – to możemy odnotować zwiększenie wydatków majątkowych aż o 50,4% nominalnie i nieco mniej, bo 47%, realnie.
Warto tutaj dodać, że w 2008 r. dodatkowo planuje się przeznaczenie na inwestycje 46.000 tys. zł ze środków z prywatyzacji, gromadzonych na rachunku Funduszu Nauki i Technologii Polskiej. Przypominam, że w ostatnich latach Funduszu ten nie spełniał swojego zadania i w Komisji rozważaliśmy nawet kwestię jego likwidacji. Jeśli jednak obecny rząd spełni swoje zapowiedzi lawinowej prywatyzacji wielu przedsiębiorstw państwowych, to Fundusz ten może stanowić o wiele większe wsparcie dla nauki polskiej, niż zaplanowano w omawianym projekcie budżetu.
W pozycji – pozostała działalność, zaplanowano ponad 437.000 tys. zł, co stanowi ponad 10% wszystkich wydatków na naukę. Mamy tu wzrost o 1600%, co wynika z faktu, iż z tej pozycji będzie finansowana działalność nowej instytucji, jaką jest Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. W 2008 r. na Centrum przeznaczono kwotę ponad 423.000 tys. zł, w tym 412.000 tys. zł na finansowanie strategicznych dla państwa i polskiej gospodarki programów badawczych z zakresu atomistyki, alternatywnych źródeł energii, ochrony zdrowia i rozwoju nowych technologii. /.../ Na projekty badawcze i celowe w dziedzinie nauk technicznych zaplanowano ponad 564.000 tys. zł, co stanowi 13,75% wydatków na naukę. Na projekty badawcze i celowe w dziedzinie nauk przyrodniczych przewidziano nieco ponad 450.000 tys. zł, czyli 11%. Budżet na projekty badawcze i celowe w dziedzinie nauk społecznych, humanistycznych i ścisłych wynosi nieco ponad 132.000 tys. zł, czyli 3,23%. Wyraźnie, bo o 43%, wzrosły środki przeznaczone na badania w dziedzinie nauk przyrodniczych, zaś o 1/5 zmalały środki przewidziane na badania w dziedzinie nauk technicznych, ale projekty z tego działu mają być realizowane w ramach środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. W tych trzech częściach właściwe proporcje wydają się być zachowane i słusznie nadal najwięcej środków przewidzianych jest na projekty badawcze i celowe w dziedzinie nauk technicznych.
W ramach projektów badawczych i celowych finansowane będą m.in. programy wieloletnie. Szczególnie pragnę zwrócić uwagę na niezwykle ważny program pod nazwą „Polskie Sztuczne Serce”, ustanowiony przez poprzedni rząd w marcu tego roku, na który przeznaczono 4000 tys. zł.
/.../Na wspólłfinansowanie projektów międzynarodowych, realizowanych głównie w ramach programów UE przewidziano niespełna 4% budżetu, czyli prawie 164.000 tys. zł. To stosunkowo mała kwota, ale pamiętajmy, że w stosunku do mijającego roku jest to realny wzrost o 55%.
Jeszcze mniej, bo 66.000 tys. zł zaplanowano na działalność wspomagającą badania, czyli współfinansowanie programów realizowanych ze środków funduszy strukturalnych. Należy jednak pamiętać, że badania naukowe, na które środki będą pochodziły z funduszy unijnych czy Norweskiego Mechanizmu Finansowego, będą także współfinansowane w ramach innych pozycji budżetowych.
Odrębną pozycję w budżecie stanowi działalność statutowa jednostek naukowych. Na działalność statutową zaplanowano 1.930.982 tys. zł, co stanowi niemal połowę wszystkich środków przewidzianych w budżecie na naukę, ale jednocześnie odnotowujemy dość istotne zmniejszenie planowanych nakładów w tym obszarze w stosunku do mijającego roku.
Z tych środków będzie pochodziła m.in. dotacja podmiotowa dla placówek naukowych PAN. /.../ Na stypendia naukowe dla wybitnych młodych naukowców przeznaczono w tym roku więcej niż w poprzednim – 1000 tys. zł, co jednak stanowi zaledwie 0,02% środków budżetowych przeznaczonych na naukę. /.../.
Reasumując, generalnie projekt budżetu w części – Nauka, jaki przygotował rząd Prawa i Sprawiedliwości, pokrywa podstawowe potrzeby środowiska naukowego i gwarantuje wykonanie głównych celów rządu w tym obszarze. Jeśli jednak nasza nauka ma być konkurencyjna na świecie i ma służyć rozwojowi nowoczesnej gospodarki, to w kolejnych latach niezbędne jest znaczne podniesienie nakładów na naukę.