Solidarność o budżecie nauki
Solidarność o budżecie nauki
Autor: red. 2008-02-09
Na posiedzeniu sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i MÅ‚odzieży (28.11.07.) w sprawie budżetu na naukÄ™ gÅ‚os zabraÅ‚ przedstawiciel Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność” Kazimierz SiciÅ„ski
.../ Nasza opinia o projekcie budżetu nauki na rok 2008 jest bardzo krytyczna. WedÅ‚ug wielu autorytetów w tym projekcie zakÅ‚ada siÄ™ wrÄ™cz skandaliczny poziom finansowania polskiej nauki. Jest to jedna z podstawowych przyczyn jej sÅ‚aboÅ›ci. Niedofinansowanie nauki oznacza w praktyce jej zdeprecjonowanie i przekÅ‚ada siÄ™ na jej niezbyt wysoki poziom. Brak odpowiednich Å›rodków na dziaÅ‚alność badawczo-rozwojowÄ… bardzo osÅ‚abia skuteczność wdrożeÅ„ tych projektów, które siÄ™ do tego kwalifikujÄ…. Z kolei niskie – wynik niedofinansowaniem nauki – pÅ‚ace naukowców powodujÄ… w konsekwencji ich pogoÅ„ za dodatkowymi zarobkami w innych sferach aktywnoÅ›ci. MuszÄ… zapewnić rodzinom jako takÄ… egzystencjÄ™. To oznacza dalsze obniżenie poziomu badaÅ„ naukowych. Ostatnio prezes PAN prof. MichaÅ‚ Kleiber podkreÅ›liÅ‚ w jednym ze swoich wystÄ…pieÅ„, że do Polski, która liczy 8% ludnoÅ›ci caÅ‚ej UE, trafia tylko 1% wydatków Unii na naukÄ™.
Być może trzeba podjąć energiczne dziaÅ‚ania na rzecz osÅ‚abienia wpÅ‚ywu ministra finansów na poziom finansowania polskiej nauki. Nasza Sekcja krytycznie ocenia propozycje niskich nakÅ‚adów na naukÄ™ w kolejnych budżetach, także w projekcie budżetu na rok 2008. W postulatach kierowanych do ministra nauki i szkolnictwa wyższego domagaliÅ›my siÄ™ opracowania wieloletniego programu poprawy finansowania badaÅ„ naukowych i prac rozwojowych, jako istotnej części strategii rozwoju nauki w Polsce.
WystÄ™powaliÅ›my o przyjÄ™cie w projekcie budżetu paÅ„stwa na rok 2008 kwoty Å›rodków finansowych na badania naukowe na poziomie nie niższym niż 0,6% PKB. W odpowiedzi minister nauki i szkolnictwa wyższego stwierdziÅ‚, że w planach strategicznych na rok 2010 rzÄ…d przewiduje osiÄ…gniÄ™cie 1% nakÅ‚adów na naukÄ™ w PKB oraz przeznaczanie corocznie 2 mld zÅ‚, poczÄ…wszy od przyszÅ‚ego roku, na badania naukowe finansowane z dotacji UE, a także wzrost potencjalnych Å›rodków w ramach regionalnych programów operacyjnych. Minister uznaÅ‚, że podstawowym problemem nauki nie jest poziom finansowania badaÅ„, a wÅ‚aÅ›ciwe wykorzystanie – jego zdaniem – wysokich nakÅ‚adów budżetowych na naukÄ™. Takie oÅ›wiadczenie jest podpisane przez poprzedniego ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Zapowiedzi ministra nie znalazÅ‚y odpowiedniego odzwierciedlenia w projekcie budżetu nauki na rok 2008. NakÅ‚ady budżetowe na naukÄ™ nieco wzrastajÄ…, ale część z nich zostanie przeznaczona na administracjÄ™, a także na finansowanie nowej agencji, czyli Narodowego Centrum BadaÅ„ i Rozwoju.
Z zapowiadanych Å›rodków z funduszy unijnych w wysokoÅ›ci 2 mld zÅ‚ w projekcie budżetu zostaÅ‚o zapisanych nieco ponad 189.000 tys. zÅ‚. W ramach tej kwoty planowane także sÄ… wydatki na administracjÄ™, m.in. z unijnego funduszu pomocy technicznej, która jest przewidziana w programach operacyjnych i w unijnych funduszach strukturalnych.{mospagebreak}
Nie jesteÅ›my przeciwni zwiÄ™kszaniu pÅ‚ac w administracji, której pracownicy maÅ‚o zarabiajÄ… w stosunku do pÅ‚ac w konkurencyjnych miejscach pracy, trzeba to jednak widzieć we wÅ‚aÅ›ciwych proporcjach do wysokoÅ›ci pÅ‚ac pracowników nauki.
/.../ chciaÅ‚bym poruszyć jeszcze jednÄ… kwestiÄ™. Chodzi o brak nakÅ‚adów, które zostaÅ‚y zawarte w, uchwalonej póÅ‚ roku temu, ustawie o zasadach finansowania nauki. W stosownym przepisie tej ustawy te Å›rodki wymienia siÄ™ na pierwszym miejscu. Zapowiedź ta nie znalazÅ‚a odbicia w projekcie budżetu na rok 2008. Tymczasem część jednostek badawczo-rozwojowych znajduje siÄ™ w fazie restrukturyzacji, a część przygotowuje siÄ™ do takich przeksztaÅ‚ceÅ„. Z praktyki wynika, że dziaÅ‚ania restrukturyzacyjne sÄ… kosztowne./.../ stwierdza siÄ™, że w 2008 roku bÄ™dÄ… prowadzone procesy restrukturyzacji i konsolidacji jednostek badawczych i naukowych. W konsekwencji należaÅ‚o zaplanować odpowiednie Å›rodki na ten cel. W kilku miejscach projektu budżetu o tym siÄ™ pisze, natomiast zakÅ‚ada siÄ™, że bÄ™dÄ… to Å›rodki wygospodarowane w ramach dotacji na zadania wÅ‚asne i na dziaÅ‚alność statutowÄ… tych jednostek.
Zastanawia drastyczny spadek finansowania projektów badawczych o ponad 22%, a w wielkoÅ›ci Å›rodków oznacza to kwotÄ™ 160.000 tys. zÅ‚ na projekty badawcze i celowe w dziedzinie nauk technicznych. W budżecie mowa jest o realizacji projektów zwiÄ…zanych z sektorowymi programami operacyjnymi i programów operacyjnych rozwoju regionalnego, które sÄ… zgÅ‚aszane przez wÅ‚aÅ›ciwych ministrów lub przez organy samorzÄ…du województwa, a realizowane ze Å›rodków funduszy strukturalnych. Nie mówi siÄ™ o projektach rozwojowych i celowych sÅ‚użących realizacji programów operacyjnych w latach 2007-2013. Czy z tego ma wynikać, że przewidziane w PO „Innowacyjna Gospodarka” projekty rozwojowe i celowe nie bÄ™dÄ… realizowane w roku 2008? ByÅ‚aby to bardzo dramatyczna perspektywa, a wiele na to wskazuje, bo dotychczas w PO „Innowacyjna Gospodarka” nie zostaÅ‚y rozpisane żadne konkursy. Åšrodki unijne na ten cel mogÄ… być niewykorzystane, podobnie jak Å›rodki z sektorowych programów operacyjnych na lata 2004-2006. O takim zagrożeniu mówiÅ‚a pani Elżbieta BieÅ„kowska, nowy minister rozwoju regionalnego.
W objaÅ›nieniach do budżetu nauki na rok 2008 wymieniono, jako jeden z dokumentów, z którego wynikajÄ… priorytety przyjÄ™te przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego, SPO „Nowoczesne technologie i spoÅ‚eczeÅ„stwo informatyczne 2007-2013”. SÄ…dzić należy, że byÅ‚ to jakiÅ› wczeÅ›niejszy projekt, bo w zestawie programów operacyjnych na lata 2007-2013 brak jest takiego Programu. Jeszcze raz apelujemy do paÅ„stwa posÅ‚ów o radykalne zwiÄ™kszenie nakÅ‚adów budżetowych na naukÄ™.