W skontrolowanych w 2005 r. przez NIK uczelniach jakość kształcenia na określonych kierunkach studiów nie odpowiadała standardom nauczania, a odpłatność za zajęcia dydaktyczne pobierana była niezgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi.
NIK po 3 latach przeprowadził kontrole w 7 spośród 25 państwowych szkół wyższych, skontrolowanych w 2002 r. Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła realizację wniosków pokontrolnych w zakresie pobierania opłat za studia, sformułowanych po pierwszej kontroli przez 4 spośród 7 skontrolowanych państwowych szkołach wyższych. Realizację wniosków pokontrolnych przez pozostałe uczelnie NIK oceniła pozytywnie, pomimo stwierdzenia istotnych nieprawidłowości. Stwierdzone nieprawidłowości w szczególności polegały na:
1) prowadzeniu kształcenia na kierunkach studiów bez uprawnień nadanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego lub w zamiejscowych jednostkach organizacyjnych działających niezgodnie z ustawą o szkolnictwie wyższym - w 5 uczelniach, do których skierowano wnioski w tej sprawie również w wyniku kontroli przeprowadzonej w 2002 r.,
2) nieprzestrzeganiu wymogów dotyczących stanu kadrowego nauczycieli akademickich oraz nadmiernym obciążeniu nauczycieli akademickich godzinami ponadwymiarowymi ? w 6 uczelniach, do których skierowano wnioski w tej sprawie również w wyniku kontroli w 2002 r.,
3) nieprzestrzeganiu standardów nauczania na kierunku studiów - w 4 uczelniach, pomimo skierowania do tych uczelni wniosków w tej sprawie, po kontroli przeprowadzonej w 2002 r.,
4) utrzymywaniu struktury działalności dydaktycznej, w której studenci studiów odpłatnych stanowią więcej niż 50% studentów - w 1 uczelni,
5) nieprawidłowym ustalaniu wysokości opłat za zajęcia dydaktyczne oraz niepełnym ewidencjonowaniu przychodów i kosztów z odpłatnej działalności dydaktycznej - w 5 uczelniach, w tym w 4 uczelniach, do których skierowano wnioski w tej sprawie w wyniku kontroli przeprowadzonej w 2002 r. Ustalono, że b. MENiS nie sprawował właściwego nadzoru nad państwowymi szkołami wyższymi. Wyniki kontroli wskazują, że wnioski pokontrolne z 2002 r., dotyczące kontroli odpłatności za studia w państwowych szkołach wyższych, nie zostały prawie we wszystkich skontrolowanych uczelniach w pełni wykonane. Rektorzy państwowych szkół wyższych powinni - wg NIK - podjąć następujące działania:
1) dostosować plany studiów zaocznych i wieczorowych do wymogów określonych w standardach nauczania,
2) informować ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, o utracie warunków do prowadzenia określonego kierunku studiów,
3) ustalać i pobierać opłaty od studentów studiów odpłatnych na podstawie planowanych kosztów zajęć dydaktycznych, zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi w tym zakresie,
4) zapewnić wymagane proporcje liczby nauczycieli akademickich do liczby studentów na danym kierunku studiów,
5) dostosować struktury działalności dydaktycznej uczelni według zasady, według której podstawowym systemem studiów są studia dzienne,
6) dostosować rozmiary kształcenia do posiadanych możliwości kadrowych,
7) zaprzestać prowadzenia nielegalnie działających zamiejscowych jednostek organizacyjnych oraz kształcenia na kierunkach, bez stosownych uprawnień. (ob)