Instytut w Dubnej

Utworzono: wtorek, 19 grudzień 2006 Administrator Drukuj E-mail

Instytut w Dubnej

Autor: 2006-12-19

Zjednoczony Instytut BadaÅ„ JÄ…drowych (ZIBJ) w Dubnej (120 km od Moskwy) powstaÅ‚ na mocy konwencji podpisanej 26.03.56 r. w Moskwie przez przedstawicieli jedenastu paÅ„stw zaÅ‚ożycieli, dla połączenia ich potencjaÅ‚ów naukowych i materialnych w celu badania podstawowych wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci materii. Instytut zostaÅ‚ zarejestrowany w ONZ 1 lutego 1957.
W chwili powstania ZIBJ istniaÅ‚ już Instytut Problemów JÄ…drowych Akademii Nauk ZSRR, zorganizowany w latach 40. w miejscu przyszÅ‚ego miasta Dubna. Realizowano w nim obszerny program naukowy w dziedzinie podstawowych i stosowanych badaÅ„ nad wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ciami materii jÄ…drowej, wykorzystujÄ…c najwiÄ™kszy wówczas akcelerator czÄ…stek naÅ‚adowanych – synchrocyklotron. W tym samym czasie powstaÅ‚o Laboratorium Elektrofizyczne Akademii Nauk ZSRR, gdzie pod kierunkiem V.I. Wekslera prowadzono badania nad nowym akceleratorem – synchrofazotronem, którego parametry byÅ‚y w owym czasie rekordowe.
W poÅ‚owie lat 50. Å›wiat uprzytomniÅ‚ sobie, że nauki jÄ…drowe nie mogÄ… być zamkniÄ™te w tajnych laboratoriach i że jedynie szeroka wspóÅ‚praca miÄ™dzynarodowa może zapewnić postÄ™p w tej dziedzinie i w pokojowym wykorzystaniu energii atomowej. W roku 1954 koÅ‚o Genewy powstaÅ‚o Europejskie Centrum BadaÅ„ JÄ…drowych (CERN), jednoczÄ…ce dziaÅ‚ania krajów zachodnio-europejskich w badaniach podstawowych wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci mikrokosmosu.
Mniej więcej w tym samym czasie, kraje socjalistyczne, stymulowane przez rząd ZSRR, podjęły decyzję o ustanowieniu ZIBJ. Po podpisaniu umowy w sprawie jego powołania, do Dubnej przybyli specjaliści ze wszystkich państw członkowskich. Miasto nabrało charakteru międzynarodowego.
Pierwszym dyrektorem Instytutu zostaÅ‚ prof. D.I. BÅ‚ochincew, a wicedyrektorami - prof. M. Danysz (z Polski) i V. Votruba (z CzechosÅ‚owacji). Historia ZIBJ wiąże siÄ™ z takimi wybitnymi naukowcami jak N.N. Bogoliubow, L. Infeld, I.V. Kurczatow, H. NiewodniczaÅ„ski, A.M. Petrosiants, E.P. Slavsky, I.M. Tamm, A.V. Topczew, H. Hulubei, L. Janossy i wielu innych. Instytut i jego gÅ‚ówne kierunki naukowe rozwijaÅ‚y siÄ™ dziÄ™ki wybitnym fizykom. Byli wÅ›ród nich fizycy polscy: R. Sosnowski, A. Hrynkiewicz, J. Janik.
DziÅ› ZIBJ, zrzeszajÄ…cy 18 paÅ„stw, jest znanym na Å›wiecie oÅ›rodkiem, w którym badania podstawowe (teoretyczne i eksperymentalne) łączy siÄ™ z powodzeniem z pracami nad nowymi technologiami i zastosowaniami najnowszych technik oraz nauczaniem akademickim. Jego najwyższÄ… wÅ‚adzÄ… jest Komitet PeÅ‚nomocników wszystkich 18 paÅ„stw czÅ‚onkowskich. PolitykÄ™ badawczÄ… ZIBJ ustala Rada Naukowa, skÅ‚adajÄ…ca siÄ™ z wybitnych naukowców z paÅ„stw czÅ‚onkowskich, a także sÅ‚awnych badaczy z Francji, Niemiec, WÅ‚och, USA i CERN. Od stycznia tego roku dyrekcjÄ™ ZIBJ objÄ…Å‚ prof. A.N. Sissakian.
GÅ‚ównym polem dziaÅ‚alnoÅ›ci ZIBJ sÄ… badania teoretyczne i doÅ›wiadczalne w dziedzinie czÄ…stek elementarnych, fizyki jÄ…drowej i fizyki materii skondensowanej. Program badawczy Instytutu ma na celu uzyskiwanie bardzo znaczÄ…cych wyników o zasadniczej wartoÅ›ci naukowej.
ZIBJ dysponuje godnym uwagi zestawem urzÄ…dzeÅ„ eksperymentalnych dla fizyki: jedynym w Rosji nadprzewodzÄ…cym akceleratorem jÄ…der i ciężkich jonów Nuclotronem, cyklotronami U-400 i U-400M o rekordowych parametrach wiÄ…zki do eksperymentów w zakresie syntezy jÄ…der ciężkich i egzotycznych, unikatowym reaktorem IBR-2 z pulsujÄ…cÄ… wiÄ…zkÄ… neutronów oraz akceleratorem protonów „fazotronem”, używanym do terapii promieniowaniem.
Instytut zatrudnia ponad 6000 osób, w tym ponad 1000 naukowców. W 1994 roku, z inicjatywy dyrekcji ZIBJ i przy czynnym wsparciu ze strony Rosyjskiej Akademii Nauk Przyrodniczych, miasto i moskiewska administracja regionalna utworzyÅ‚y MiÄ™dzynarodowy Uniwersytet Przyrody, SpoÅ‚eczeÅ„stwa i CzÅ‚owieka „Dubna”. Instytut wspóÅ‚pracuje z niemal 700 oÅ›rodkami badawczymi i uniwersytetami z 60 krajów na Å›wiecie. W samej Rosji – która jest najwiÄ™kszym partnerem ZIBJ – wspóÅ‚praca obejmuje 150 oÅ›rodków naukowych, uniwersytetów, przedsiÄ™wzięć przemysÅ‚owych i firm z 40 rosyjskich miast.
ZIBJ wspóÅ‚pracuje z Europejskim Laboratorium Fizyki CzÄ…stek (CERN). Uczestniczy w realizacji projektu LHC (Large Hadron Collider, duży zderzacz hadronów) – bierze udziaÅ‚ w opracowaniu i przygotowaniu części systemów detektorów ATLAS, CMS, ALICE oraz samego LHC. Na bazie swego oÅ›rodka superkomputerowego Instytut uczestniczy w opracowaniu rosyjskiego regionalnego centrum przetwarzania danych doÅ›wiadczalnych z LHC, które ma siÄ™ stać częściÄ… projektu „HEP EU-GRID.”
PoÅ‚owy zarejestrowanych w byÅ‚ym ZwiÄ…zku Radzieckim odkryć (okoÅ‚o 40) w fizyce jÄ…drowej dokonano w ZIBJ. DecyzjÄ™ Zgromadzenia Ogólnego MiÄ™dzynarodowego Komitetu Chemii Czystej i Stosowanej, by pierwiastkowi numer 105 w tablicy okresowej nadać nazwÄ™ „Dubnium”, można potraktować jako uznanie dla dokonaÅ„ naukowców ZIBJ i ich wkÅ‚adu w rozwój wspóÅ‚czesnej fizyki i chemii.

Odsłony: 4878
Our website is protected by DMC Firewall!