Kolejny (po Kronice Galla Anonima) z pomników literatury polskiej - Kronikę Polską Wincentego zwanego Kadłubkiem wydało ostatnio wydawnictwo Ossolineum. Jest to wznowienie wydania z 1996 r. w tłumaczeniu i opracowane przez Brygidę Kürbis. O Wincentym Kadłubku wiemy więcej niż o Anonimie Gallu z tego powodu, iż był biskupem krakowskim i uczestniczył w wystawianiu dokumentów. Jego dzieło, ukończone ( a właściwie przerwane w 1191 r.), na którym pozostawił silne piętno swojej osobowości, wchodziło w obieg dzięki streszczeniom, z uwagi na trudności rozumienia samego tekstu, wymagającego objaśnień erudycyjnych. Kronika Wincentego Kadłubka - historyka i moralisty - to zarówno dialogi jak i opowiadanie poprzedzone prologiem autorskim zaczynającym się od słów: Była, była ongi cnota w tej rzeczypospolitej /.../. Pierwsza księga Kroniki poświęcona jest starożytnościom polskim, druga - to dzieje Polski piastowskiej, do upadku Zbigniewa. Księga trzecia zazębia się o kronikę Anonima Galla, traktując o historii wojennej Krzywoustego, w czwartej księdze kronikarz doprowadził historię naszych dziejów do walko o tron krakowski po śmierci Mieszka Starego (do przejęcia tronu przez syna Mieszka - Władysława). Nie wiadomo, dlaczego kronika urywa się w tym miejscu, czyli na latach 1201 - 1205. Mimo rozwlekłości opowiadania, wzbogaconego przykładami, mowami, sentencjami i dykteryjkami, Wincenty konsekwentnie koncentruje się na państwie tworząc traktat o czynach historycznych polskich władców. Kronika - jak i inne książki z serii I Biblioteki Narodowej wydawnictwa Ossolineum - to nie tylko tekst podstawowy, ale i bogate objaśnienia biograficzne, i przypisy stanowiące przejrzysty przewodnik historyczny po czasach, jakich dotyczy przedstawiany tekst oraz jego analiza literacka.
Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika Polska, Ossolineum, Wrocław 2008, s.266