Kodeks postępowania
dotyczącego odpowiedzialnego prowadzenia badań
w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii
przyjęty przez Komisję Wspólnot Europejskich na posiedzeniu w dn. 7 lutego 2008 r., z zaleceniem dla państw członkowskich stosowania go jako instrumentu służącego za podstawę dalszych inicjatyw mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa oraz etycznego i zrównoważonego charakteru badań w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii w Unii Europejskiej.
Kodeks stanowi 7 poniższych, ogólnych zasad, które – zgodnie z oczekiwaniami Komisji Europejskiej, powinny być stosowane przez uniwersytety, instytuty badawcze i firmy w Unii Europejskiej z jednoczesną deklaracją i gwarancją bezpiecznego rozwoju i wykorzystania nanotechnologii dla podniesienia jakości życia ludzkości.
1. Znaczenie
Cel i znaczenie badań w zakresie nanonauk i nanotechnologii powinny być zrozumiałe dla ogółu społeczeństwa. Działalność badawcza powinna być zgodna z podstawowymi zasadami, zaś ich opracowywanie, realizacja i rozpowszechnianie ich wyników powinny być prowadzone w interesie dobrobytu jednostek i społeczeństwa.
2. Zrównoważony charakter
Badania w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii powinny być bezpieczne, etyczne i przyczyniać się do zrównoważonego rozwoju. Nie powinny szkodzić i zagrażać ludziom, zwierzętom, roślinom i środowisku, teraz oraz w przyszłości ani stwarzać zagrożenia biologicznego, fizycznego lub moralnego.
3. Środki ostrożności (bezpieczeństwo)
Badania w zakresie nanonauk i nanotechnologii należy prowadzić zgodnie z zasadą ostrożności, przewidując potencjalne ich skutki dla środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa oraz podejmując należyte środki ostrożności proporcjonalne do wymaganego poziomu ochrony, jednocześnie wspierając postęp przynoszący korzyści dla społeczeństwa i środowiska.
4. Integracja
Podstawą w zarządzaniu badaniami w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii powinno być zastosowanie trzech zasad: otwartości dla wszystkich zainteresowanych podmiotów, jawności i poszanowania uzasadnionego prawa dostępu do informacji. Udział w procesie decyzyjnym należy umożliwić wszystkim zainteresowanym podmiotom prowadzącym badania w zakresie nanonauk i nanotechnologii oraz podmiotom, których te badania dotyczą.
5. Doskonałość ( wartość naukowa)
Badania w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii powinny spełniać najwyższe standardy naukowe, także pod względem ich rzetelności oraz normy związane z dobrymi praktykami laboratoryjnymi.
6. Innowacyjność
W ramach zarządzania badaniami w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii należy wspierać maksymalną kreatywność, elastyczność i umiejętność planowania na rzecz innowacyjności i rozwoju.
7. Odpowiedzialność
Naukowcy i organizacje badawcze powinny ponosić odpowiedzialność za skutki społeczne oraz konsekwencje dla zdrowia ludzi i środowiska, jakie prowadzone przez nich badania w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii mogą wywrzeć na obecne i przyszłe pokolenia.
Powyższe zasady mają przyczynić się także do właściwej koordynacji działań członkowskich UE w celu zoptymalizowania synergii pomiędzy podmiotami badawczymi w dziedzinie nanonauk i nanotechnologii na poziomie europejskim i międzynarodowym.
Kodeks, zgodnie z założeniami, jest regularnie monitorowany i co dwa lata podlega aktualizacji w celu uwzględnienia w nim zmian związanych z rozwojem nanonauk i nanotechnologii na świecie oraz postępów w procesie ich integracji w społeczeństwie europejskim.