Recenzje (el)
- Autor: al
- Odsłon: 3228
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydało dwutomowe dzieło – monografię Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze pod redakcją Justyny Tymienieckiej-Suchanek.
Jest to zbiór esejów, rozpraw naukowych, felietonów, autorstwa naukowców, dotyczących relacji człowieka ze zwierzętami, roślinami i maszynami, rozumianymi jako humanoidy.
Pierwszy z tomów zawiera teksty dotyczące posthumanistycznego i trans humanistycznego aspektu tych zagadnień, drugi nosi podtytuł „Od humanizmu do posthumanizmu”. Jak pisze redaktorka obu tomów w Słowie wstępnym, celem zgromadzonych w obu tomach tekstów jest podjęcie dyskusji nad dotychczasowym status quo człowieka – czy nadal powinien być traktowany jak centrum świata i uznawany za miarę wszechrzeczy?
Ta zmiana pozycji człowieka w naszym widzeniu świata - jedna z ważniejszych idei posthumanizmu – wynika po części z badań naukowych, które wykazały, iż zwierzęta odczuwają ból, myślą, mają świadomość, nie ma zatem żadnego powodu, aby traktować je w sposób przedmiotowy. Zagadnienia relacji człowieka ze zwierzętami czy roślinami dały początek wielu interdyscyplinarnym dziedzinom nauki z pogranicza humanistyki i przyrodoznawstwa, a w latach 90. ukształtowała się z nich nowa gałąź wiedzy – studia nad relacjami ludzi i zwierząt, będąca kopernikańskim przewrotem w etyce.
Posthumanizm wychodzi jednak poza perspektywę bytów biologicznych, stawia także pytania o relację człowieka z bytami technicznymi – maszynami, robotami, cyborgami, androidami. Koncepcja człowieczeństwa ulega bowiem zmianie w miarę postępu technologicznego i nauk medycznych. Człowiek powoli przestaje być tworem wyłącznie biologicznym i kulturowym, a staje się bytem sztucznym – jak zatem zdefiniować jego człowieczeństwo?
Teksty zawarte w obu tomach obejmują interdyscyplinarną tematykę znacznie szerszą od konwencji wybranych zagadnień post- i transhumanizmu w literaturze i sztuce. Ich dobór i kompozycja sprawiają, że wymuszają głęboką refleksję nad granicami człowieczeństwa, kondycją człowieka i jego stosunku do innych bytów. Myślenie to wyrasta z tradycji penetrowania wielorakich kategorii inności, choć odwołuje się także do holistycznych koncepcji człowieka i świata.
Dodatkowym walorem tej monografii, jak podkreśla Justyna Tymieniecka-Suchanek, jest interdyscyplinarne, holistyczne postrzeganie rzeczywistości przez autorów zamieszczonych tekstów – realizowane od dawna na Zachodzie, u nas ciągle w ariergardzie z racji forowania wąskich specjalizacji. W powstawaniu tej monografii brali więc udział specjaliści nauk o życiu, wszelkiej maści humaniści, nawet specjaliści wojskowości, co dało tak interesujący efekt różnorodności tematycznej, ale i formalnej, gdyż każdy z nich – z racji uprawianej dyscypliny - stosował inną metodologię.
W tomie pierwszym znalazło się 29 tekstów zebranych w cztery rozdziały: Trzecia kultura i nowy paradygmat: bio-logiczność w humanistyce, Teorie i systemy filozoficzne, W kręgu literackich wyobrażeń oraz Między sztuką a kulturą popularną.
Tom drugi – równie obszerny (30 tekstów) to zagadnienia poruszone w siedmiu rozdziałach: Między mitologią a folklorem, W literackim krajobrazie (nie)organicznych bytów wielorakich, O przekraczaniu antropocentrycznych granic w filozofii, Wokół sztuki, Nowe zagadnienia z zakresu prawa oraz Zwierzęta w powojennej historii wojskowości.
Już chociażby same tytuły rozdziałów pokazują, jak szeroki zakres tematyki post- i transhumanistycznej obejmuje ta monografia – arcyciekawa dla każdego, kto ceni sobie myślenie. Ponadto wszystkie teksty – napisane zrozumiałym, nietrudnym dla laika językiem - opatrzone są bogatymi przypisami, a na końcu każdego z tomów zamieszczono noty o autorach oraz indeks nazwisk. (al.)
Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze, t. 1 i 2, red. Justyna Tymieniecka-Suchanek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s.407 (t.1) i 438 (t.2), cena: 48 zł (+VAT) – t.1 i 52 zł (+VAT) – t.2
- Autor: al
- Odsłon: 983
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę Briana Coxa i Andrew Cohena - Człowiek i Wszechświat w tłumaczeniu Łukasza Lamży.
Obaj autorzy – naukowcy z uniwersytetu w Manchesterze, są związani z działem naukowym BBC, zatem popularyzacja nauki to ich chleb powszedni. Omawiana książka powstała zresztą jako kontynuacja znanej serii filmów dokumentalnych BBC, dotyczącej Kosmosu. To książka o astrofizyce, napisana „z uczuciem”, acz – jak podkreśla Brian Cox – z wyraźnym oddzieleniem emocji od wiedzy naukowej. Jak piszą autorzy – książka stawia pytania na temat naszego pochodzenia, naszego przeznaczenia, miejsca we Wszechświecie. Jest ona przede wszystkim listem miłosnym do ludzkości, wyrazem radości istnienia. „Postanowiłem napisać ten list językiem nauki – pisze Brian Cox, ponieważ nie istnieje lepsze świadectwo naszego wspaniałego wzniesienia się z pyłu ku byciu najwspanialszym ze zwierząt, niż przyrost wiedzy naukowej. Dwa miliony lat temu byliśmy małpoludami. Dziś wyruszamy w Kosmos. Z tego, co nam wiadomo, coś takiego nie zdarzyło się nigdzie indziej. Jest to coś, co warto uczcić”.
Książka w warstwie edytorskiej nieco odbiega od tych, do jakich czytelnik – zwłaszcza książek naukowych – jest przyzwyczajony. Najważniejsze zagadnienia, jakie omawiają autorzy ujęte są w pięć pytań: Gdzie jesteśmy? Czy jesteśmy sami? Kim jesteśmy? Dlaczego tu jesteśmy? Jaka nas czeka przyszłość?
Każde z tych zagadnień ma swoje podrozdziały, wyróżnione edytorsko sentencje, cytaty, rysunki, merytoryczne ryciny, ciekawe informacje. Dodatkowo, w części końcowej książki zamieszczone są zdjęcia ilustrujące niektóre opisywane problemy.
Jednym słowem – astrofizyka dla każdego, pełna ciekawostek, napisana przystępnym językiem, przyciągającym do lektury każdego, bez względu na rodzaj wykształcenia.(al.) Człowiek i Wszechświat, Brian Cox, Andrew Cohen, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków, 2016, s. 354, cena 49,90 zł (w tym VAT), dostępna także jako e-book.
- Autor: al
- Odsłon: 1898
Kresowa Agencja Wydawnicza wydała książkę Marii Szyszkowskiej – Człowiek uwikłany. Ideały jako drogowskazy.
Prof. Maria Szyszkowska, filozof, znana jest m.in. z autorstwa koncepcji prawa naturalnego, filozofii codzienności oraz filozofii farmacji. Książka, którą ostatnio wydala, a napisała ich wiele - dotyczy ideałów, które w życiu pełnią rolę drogowskazów, a których współczesny człowiek jest pozbawiony.
Istniejemy w świecie pozornych wartości i zniewalani nakazem przystosowania się do poglądów i obyczajów większości, gubimy poczucie sensu własnego istnienia – pisze autorka. Jej niepokój budzi wiele spraw: m.in. to, że nie dostrzegamy drugiego człowieka zajęci własnymi sprawami, choć przecież w Polsce dominuje etyka chrześcijańska, głosząca miłość bliźniego.
Niepokojący jest także brak sentymentów, które nas wiążą ze sobą, zwierzętami, tradycją kulturową. Coraz częściej natomiast łączą nas więzy interesowne, a egoizm stal się powszechną postawą życiową.
Niepokojące jest także to, że w naszej epoce neguje się ideały, które są niezbędne, jeśli świat ma przetrwać. Ideały przecież nadają sens naszemu istnieniu, stanowią przeciwwagę do kultu pieniędzy i majątku.
Maria Szyszkowska zwraca również uwagę na to, że nowoczesność stała się wartością, że komputery, telefony komórkowe i inne wynalazki, będące tylko środkami technicznymi, zastąpiły treści intelektualne. Tych zresztą jest coraz mniej, więc brakuje też idei kształtującej kierunek działań społeczeństwa. Autorka wskazuje ideały, do których powinno się dążyć, by zmieniać świat na miarę naszych tęsknot i aby mieć poczucie sensu własnego istnienia.
Książka Człowiek uwikłany podejmuje problematykę z zakresu filozofii człowieka, filozofii polityki, aksjologii, filozofii prawa, filozofii farmacji, a także zakresu ekonomii – dziedzinie, w której manipuluje się naszą świadomością.(al)
Człowiek uwikłany. Ideały jako drogowskazy, Maria Szyszkowska, Kresowa Agencja Wydawnicza, Białystok 2014, s. 211
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1232
Twórca Światowego Forum Ekonomicznego, prof. Klaus Schwab napisał książkę o czwartej rewolucji przemysłowej, którą wydało Wydawnictwo Studio Emka. Tłumaczem książki jest Anna Dorota Kamińska.
Jak pisze w Przedmowie Punit Renjen, prezes firmy doradczej Deloitte Global, dzięki której książka ta powstała, czwarta rewolucja przemysłowa zmierza do zjednoczenia zasobów materialnych i cyfrowych, czyli wykorzystania wszystkich możliwości, które współcześnie we wszystkich dziedzinach życia są stwarzane przez dane, narzędzia analityczne i technologie mobilne.
Przebieg wcześniejszych rewolucji przemysłowych obejmował życie kilku pokoleń. Obecnie jesteśmy świadkami niespotykanego wcześniej tempa, w jakim rozwijają się choćby łączność bezprzewodowa, sztuczna inteligencja, automatyzacja, nanotechnologia, druk 3D, biotechnologia, czy big data. Zmiany te będą miały fundamentalne znaczenie dla struktury całej światowej gospodarki, także dla lokalnych społeczności, a nawet tożsamości poszczególnych osób.
Autor książki to pokazuje i w dodatku nawet datuje (w aneksie) przełomy technologiczne w kilkudziesięciu dziedzinach, wskazując na moment krytyczny danej dziedziny, jej prawdopodobny stan w 2025 roku oraz efekty – pozytywne i negatywne, jakie może przynieść, a także zmiany w praktyce. Nie są to „gdybania”, bo większość opisywanych zmian już widzimy, ale ciągle nie wiemy, w jakim kierunku one pójdą, ani jak szybko i jaki będzie zakres ich oddziaływania.
Podstawowym zadaniem autora było określenie sposobu współistnienia technologii i społeczeństwa. Technologia nie jest zewnętrzną siłą, nad którą nie mamy żadnej kontroli – pisze. Nawet drastyczną zmianę technologiczną powinniśmy przyjmować jako zaproszenie do refleksji: kim jesteśmy i jak postrzegamy świat.
Z fundamentalnego i globalnego charakteru tej rewolucji wynika, że obejmie ona wszystkie państwa, gospodarki, sektory i dotknie wszystkich ludzi, którzy będą na te rewolucję oddziaływać, stąd istotne jest budowanie już teraz szerokiej współpracy różnych grup społecznych, obejmującej nie tylko środowiska naukowe czy polityczne, bądź gospodarcze.
Książka składa się z trzech rozdziałów: pierwszy jest ogólnym oglądem czwartej rewolucji przemysłowej, drugi prezentuje główne technologie prowadzące do transformacji (m.in. pojazdy autonomiczne, druk 3D, zaawansowana robotyzacja, nowe materiały, Internet rzeczy, genetyka i biologia syntetyczna, inżynieria genetyczna), trzeci pokazuje efekty rewolucji w gospodarce, biznesie, społeczeństwie i wyzwania polityczne dla rządów i regionów, jakie w jej wyniku się pokażą.
Aneks jest przeglądem pomysłów i istniejących już rozwiązań, które mają duże szanse już za kilka lat kształtować naszą rzeczywistość. W sumie polski czytelnik otrzymuje niezwykle interesujące, rzetelne kompendium wiedzy na „ gorący” cywilizacyjnie temat napisane z szeroką perspektywą wynikającą nie tylko z kompetencji zawodowych autora, ale i jego pozycji w światowej elicie intelektualnej.(lb)
Czwarta rewolucja przemysłowa, Klaus Schwab, Studio Emka, 2018, s. 215, cena 44,90 zł, dostępna także jako e-book.