Recenzje (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 557
Albert Einstein nie jest kimś kogo trzeba przedstawiać. Jego osobę przybliża nam jeszcze bardziej, a zwłaszcza jego wielkie naukowe osiągnięcia, książka, która ukazała się właśnie nakładem krakowskiego wydawnictwa Copernicus Center Press. Jej zasadniczą częścią są Zapiski autobiograficzne uczonego, noblisty, twórcy szczególnej i ogólnej teorii względności, o którym nierzadko mówi się i pisze, że jeszcze za swego życia stał się legendą i został nazwany geniuszem.
Einsteina – jak wynika z lektury - długo namawiano do napisania autobiografii, ale mistrz nie miał na to ani ochoty, ani czasu. Dopiero w roku 1946 (miał wówczas 67 lat) na prośbę swego niemieckiego rodaka, profesora filozofii Paula Artura Schilppa, redaktora i wydawcy ukazującej się w USA Biblioteki Żyjących Filozofów uległ namowom i w pół roku napisał to, o co go wielokrotnie proszono.
Podczas wstępnych rozmów Einstein uprzedził, że jego odręcznie sporządzone zapiski nie będą zawierały informacji na tematy prywatno-osobiste, a jedynie historię jego dociekań naukowych dotyczących szczególnie interesujących go działów fizyki. Obiecał też – i słowa dotrzymał – że odniesie się w publikacji także do krytycznych esejów wybranej grupy fizyków i filozofów (książka zawiera ich 25), które znajdą się w zapowiadanym tomie, o ile w ograniczonym stopniu będą skupiały się na filozofii, zamiast na naukach ścisłych.
Osobny, siódmy tom Biblioteki poświęcony Einsteinowi ukazał się trzy lata później i jako jedyny w serii opatrzony został poszerzonym tytułem: Albert Einstein: filozof-uczony. Książkę wydano w 5 tysiącach egzemplarzy, które sprzedano w 10 miesięcy.
Publikacja, którą obecnie dostajemy do ręki jest czymś więcej niż samą tylko autobiografią uczonego. Jej pojęciowe, merytoryczne, faktograficzne, intelektualne bogactwo zachęca do lektury i to – jak się okazuje - niejednokrotnej. Jak czytamy we wstępie, jej sednem jest wprawdzie kanoniczny tekst Einsteina, ale wokół niego zbudowana została bogata w interesujące szczegóły wielostronicowa narracja.
Nad książką w takiej formie pracowało wiele osób, ale największy wkład w jej powstanie wnieśli fizyk Hanoch Gutfreund, dyrektor Centrum Einsteina odpowiedzialnego za własność intelektualną Einsteina na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie oraz Jurgen Renn, dyrektor Instytutu Historii Nauk im. Maxa Plancka w Berlinie i adiunkt filozofii i fizyki na Uniwersytecie w Bostonie. Oni też napisali Wstęp do wydania polskiego, w którym wiele miejsca zajmuje opis różnego rodzaju relacji, jakie zaszły między Einsteinem a polskimi uczonymi (na liście znalazło się 12 naszych fizyków).
Książka składa się z 6 części. Opowiadają one o wielu sprawach. Jest tu szeroko omawiana sprawa poszukiwania przez Einsteina ujednoliconego światopoglądu naukowego. Otrzymujemy także obraz ewolucji jego osobowości od lat najmłodszych, śledzimy na bieżąco na wielu przykładach proces kształtowania się u uczonego takiego sposobu myślenia, który prowadzi do odkryć naukowych.
Zapoznajemy się też z uwagami innych uczonych odnoszącymi się do myśli Einsteina i z uwagą analizujemy odpowiedzi jakie uczony do nich kieruje.
Ostatnie dwie części książki zawierają Szkic autobiograficzny Einsteina, który napisał w roku 1955 dla Politechniki w Zurychu (na krótko przed śmiercią) oraz pełny tekst polskiego tłumaczenia Zapisków biograficznych, w którym po raz pierwszy pojawiają się w toku narracji także równania, symbole i wzory.
Waldemar Pławski
Einstein o Einsteinie. Zapiski autobiograficzne i naukowe, Hanoch Gutfreund, Jürgen Renn, tłum. Tomasz Lanczewski, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2022, s. 352, cena 59,90 zł.
- Autor: al
- Odsłon: 2601
Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego ukazało się drugie, poprawione i uzupełnione wydanie Ekohumanizmu w przezwyciężaniu globalnego kryzysu* autorstwa Lesława Michnowskiego.
„Dziś o światowym kryzysie mówi się prawie codziennie – pisze Autor w przedmowie. - W odniesieniu do UE, wskazuje się na możliwość nawet dziesięcioletniego trwania jej rozwojowej zapaści. Zarazem nigdzie nie spotkałem nawet zarysu programu, w jaki pokojowy sposób będzie rozwiązywany – stanowiący istotny jego objaw – kryzys zadłużenia zarówno Polski, jak i wysokorozwiniętych zachodnich społeczności. Czyżby hiperinflacja, jako skutek obecnie masowo dodruku dolarów i jenów, miała faktycznie – a odmiennie niż to znamy z historii – przynieść, i to powszechnie ozdrowieńczy, efekt? A może będzie to jakościowo nowa forma „alokacji kapitału”, polegająca na usunięciu wręcz części „niedostosowanych” narodów z życia światowej społeczności?
Główną tezą tej książki – jak podaje L. Michnowski – jest hipoteza odmiennego charakteru obecnego kryzysu. Jest to – w świetle omawianych systemowych badań – kryzys cywilizacyjny. Podstawowymi warunkami jego przezwyciężenia jest przemiana aksjologiczna od socjaldarwinistycznego egoizmu do aksjologii dobra wspólnego oraz stworzenie informacyjnych podstaw polityki i gospodarki trwałego rozwoju.
Tematy te ujęte są w ośmiu rozbudowanych rozdziałach ( w tym jeden – w języku angielskim), przy czym w ostatnim z nich zebrano polskie inicjatywy na rzecz trwałego rozwoju polskiej, europejskiej i światowej społeczności. Książkę kończy Posłowie oraz bogata bibliografia.(al)
* Ekohumanizm - lekiem na kryzys
Ekohumanizm w przezwyciężaniu globalnego kryzysu, Lesław Michnowski, Wydawnictwo UKSW, Warszawa – Łomża , 2013, s. 307
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 4336
Lesław Michnowski, cybernetyk rozwoju, jest autorem książki Ekohumanizm w przezwyciężaniu globalnego kryzysu wydanej przez Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Książka, będąca zbiorem wybranych publikacji Autora, zawierających antykryzysowe wnioski wypracowane z pomocą cybernetyki rozwoju, traktuje m. in. o potrzebie ekohumanizmu i rewolucji ultraintelektualnej – problemów, jakimi zajmuje się Lesław Michnowski od lat. W sześciu rozdziałach mowa jest m.in. o koncepcjach trwałego rozwoju, zerowego wzrostu, a także zawarta analiza globalnego kryzysu oraz rozważania o sposobach wyjścia z niego (główny wniosek dotyczy konieczności odejścia w formach ludzkiego współżycia i gospodarowania od moralnie już zdegradowanego socjal-darwinizmu na rzecz ekohumanizmu).
Autor rozpatruje także ekonomikę zmian klimatycznych oraz ujmuje w sposób cybernetyczny relacje sacrum – profanum, by w zakończeniu przedstawić konceptualne modelowanie w kształtowaniu trwałego rozwoju. (js)
- Autor: tm
- Odsłon: 3155
Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka Ekologia ewolucyjna autorstwa Adama Łomnickiego, cenna dla studentów nauk przyrodniczych, ale i wszystkich interesujących się biologią.
„W drugiej połowie XX wieku biologia bardzo się zmieniła i dokonano wielkiego postępu w jej wielu kierunkach z tym, że najwięcej wiadomo o sukcesach genetyki i biologii molekularnej – podaje we wstępie do książki autor. Postęp w biologii ewolucyjnej jest mniej znany tak, że nawet wielu profesjonalnych biologów, mniej zainteresowanych teoria ewolucji, nie zdaje sobie z niego sprawy.
Współczesna biologia ewolucyjna to nie tylko coraz bardziej precyzyjny opis przebiegu ewolucji opierający się na danych paleontologicznych i molekularnych, ale i przekonanie, że jest to teoria integrująca wszystkie nauki biologiczne, a w tym – także ekologię, bo tłumaczy, w jaki sposób powstały i dlaczego utrzymują się wszystkie właściwości organizmów żywych. Oznacza to, między innymi, że nie można wyjaśniać zjawisk ekologicznych w sposób będący w sprzeczności z teoria ewolucji”.
Tyle dla fachowców, a mniej biegłych w tej materii powinny zainteresować odpowiedzi na często zadawane pytania, jakie mogą znaleźć w 12 rozdziałach tej książki w rodzaju:
- dlaczego niektóre zwierzęta żyją krótko jak motyle a inne długo jak żółwie?
- dlaczego w przyrodzie utrzymuje się tendencja do współpracy z osobnikami spokrewnionymi a nie z obcymi?
- dlaczego współpraca z osobnikami obcymi, nawet z innych gatunków jest niekiedy możliwa a czasami zupełnie nieznana?
- dlaczego u wielu gatunków ptaków samce są kolorowe i głośne a samice szare i ciche?
- dlaczego pewne chorobotwórcze drobnoustroje stają się dla nas bardzo niebezpieczne?
- czy ewolucja wybiera zawsze rozwiązania optymalne? Książka, do której powstania przyczyniły się wykłady, jakie autor prowadził przez wiele lat na UJ, jest zwięzłym przedstawieniem obecnego stanu biologii ewolucyjnej w relacji do ekologii. Obecnie przyjmuje się, że teoria doboru naturalnego jest teorią tłumaczącą, w jaki sposób powstały i utrzymują się wszelkie właściwości roślin, zwierząt i mikroorganizmów. Ekologia ewolucyjna prezentuje te tłumaczenia tak, jak są one akceptowane przez współczesną naukę. Uzupełnieniem podstawowych treści są dodatki z zakresu genetyki, piśmiennictwo, słownik terminów nie wyjaśnionych w tekście oraz skorowidz. (tm)
Ekologia ewolucyjna, Adam Łomnicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, s. 226