Nauka i sztuka (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1032
W łódzkim Muzeum Sztuki MS1 do 8.06.19 można oglądać wystawę pn. Zjednoczona Pangea.
Bardzo możliwe, że [...] nie jesteśmy już obywatelami [i obywatelkami] żadnego konkretnego państwa. W głębi duszy nosimy kraje, w których przyszłyśmy na świat, tamtejszą chaotyczną różnorodność, rzeki i góry, lasy, sawanny, pory roku, śpiew ptaków, owady, powietrze, pot i wilgoć, błoto, hałas miast, śmiech, bałagan i zamęt.
Achille Mbembe, Polityka wrogości, 2016
Historia Pangei, inaczej „Wszechziemi”, to opowieść o jedności dawnego kontynentu, który istniał około 200–250 mln lat temu i łączył w sobie wszystkie obecnie rozdzielone bloki kontynentalne. Rozbite fragmenty Pangei ciągle noszą ślady dawnego związku.
Wystawa „Zjednoczona Pangea” używa tej geologicznej metafory, zapraszając do próby wyobrażenia sobie ziemskiej wspólnoty jako jednego gospodarstwa domowego.
Biorące udział w wystawie artystki i artyści podsuwają pytania, które pomagają uruchomić wyobraźnię ekologiczną. Jak prototypy powstające w sztuce mogą uczyć odpowiedzialności za niewidoczne cierpienie zadawane innym ciałom? Czy logika użyta w przemysłowej hodowli zwierząt może doprowadzić do podobnie przedmiotowej produkcji życia ludzkiego?
Jaki potencjał ekologiczny mogą mieć skromne działania, np. czyszczenie podłóg starymi ścierkami i sianie rzeżuchy w przestrzeni publicznej albo spotkanie grupy kobiet odkrywających wspólnie ciężar patriarchatu? Czego możemy nauczyć się od ludzi żyjących w zagrożonych wyniszczeniem tzw. kulturach rdzennych i ludowych? 
Jaka byłaby wartość towarów, pieniędzy i pracy w przyszłości pozbawionej perspektywy wzrostu gospodarczego? Dlaczego granice, strefy i terytoria dzielące Ziemię są fikcją i będą zawsze nieszczelne? Prace artystek i artystów połączone w przestrzeni wystawy tworzą esej, którego materią jest ludzka uważność i wrażliwość na współzależność różnych form życia.
Użyteczność w produkcji i konsumpcji, granice państw czy hierarchie gatunkowe – to kategorie przy pomocy których zbyt długo grupowano różnorodne ziemskie mieszkanki i mieszkańców. Tymczasem potrzebujemy obrazów, pojęć i uczuć zdolnych do wyrażenia bardziej złożonych relacji, jakie nas i łączą, i dzielą. 
Podstawą poszukiwań wspólnoty jest świadomość kruchości i plastyczności życia przecinanego i poruszanego stale przez innych – przez innych ludzi, organizmy, maszyny, ekosystemy. Nałożenie intymnej skali gospodarstwa domowego na rozległą perspektywę planety tworzy filtr do patrzenia na te relacje. Być może pozwoli on spojrzeć na nie z troską, czyli z odpowiedzialnością za własne miejsce, władzę i przemoc w zbiorowości i środowisku współdzielonym z tymi, których często możemy jeszcze nie znać.
Joanna Sokołowska, kuratorka
Artystki/artyści: Agnieszka Brzeżańska, Alan Butler, Carolina Caycedo, Czekalska/Golec, Agnes Denes, Anetta Mona Chişa/Lucia Tkáčová, Diana Lelonek, Agnieszka Kalinowska, Tamás Kaszás, Teresa Murak, Christine Ödlund, Artavazd Peleshian, Jerzy Rosołowicz, Alicja Rogalska, Sin Kabeza Productions (Cheto Castellano & Lissette Olivares), Zhou Tao, Mona Vătămanu & Florin Tudor, Monika Zawadzki oraz Dobrawa Borkała, Edyta Jarząb.
Więcej - https://msl.org.pl/wydarzeniams/wystawy-biezace/zjednoczona-pangea,2693.html
- Autor: KB
- Odsłon: 1671
W Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie do 22.01.17 można oglądać dzieła malarzy węgierskich z lat 1836 – 1936.
Co wiemy o sztuce węgierskiej? Tak samo niewiele, jak o sztuce czeskiej, słowackiej czy bułgarskiej. To jeden z powodów, dla których Muzeum Narodowe w Krakowie prezentuje wystawę „Złoty wiek malarstwa węgierskiego (1836–1936)”, obejmującą 89 obrazów tworzonych od lat 30. XIX wieku do lat 30. XX wieku.
Było to stulecie bujnego rozwoju sztuki węgierskiej, począwszy od narodzin malarstwa narodowego przez jego związki z impresjonizmem, postimpresjonizmem, secesją, awangardowymi nurtami w sztuce XX wieku aż po art deco. Wystawa, pozwalająca poznać wciąż nowoczesne dziedzictwo tej części Europy Środkowej, jest wspólnym projektem Muzeum Narodowego w Krakowie, Fundacji Sztuki Gábora Kovácsa oraz Węgierskiej Galerii Narodowej – Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie. Dopełniają jej dzieła z Muzeum Historycznego Budapesztu – Stołecznej Pinakoteki.
Obrazy są prezentowane z podziałem na dziewięć grup tematycznych: pierwsze cztery ogniskują się na dziejach malarstwa węgierskiego w XIX wieku, zaś kolejne pięć ukazuje jego dynamiczny rozwój w następnym stuleciu:
I. Początki węgierskiego malarstwa narodowego. Wystawę otwierają portrety postaci zasłużonych dla budowania węgierskiej tożsamości narodowej – Istvána Széchenyiego, Sándora Petőfiego i Ferenca Liszta, a także XIX-wieczne malarstwo pejzażowe, m.in. Károlya Markó starszego i Sándora Brodskiego.
II. Idealna przeszłość i realna teraźniejszość. Dzieła w tej części składają się na gorzką refleksję nad historią Węgier. Podobizny węgierskich bohaterów, którzy zasłynęli w walce o niezależność względem Habsburgów (Péter Zrínyi, Ferenc Frangepán, Franciszek II Rakoczy), zestawiono z przedstawieniami Cyganów i uchodźców, a także biedy i rozpaczy.
III. Od realizmu do naturalizmu. Ten fragment obejmuje zarówno portrety eleganckich dam, jak i naturalistyczne sceny z udziałem ludu. Na pierwszy plan wysuwa się opozycja między realizmem a idealizującym nastawieniem romantyków.
IV. Ćwiczenia malarskie w plenerze – Monachium, Nagybánya, Szolnok. Edukacja twórców zgromadzonych w tej sali wiodła od monachijskiej Akademii po słynne kolonie artystów w miejscowościach Nagybánya czy Szolnok, gdzie Simon Hollósy z uczniami mogli obserwować zmieniające się światło i barwy.
V. Sny i wizje przełomu wieków. Ta przestrzeń poświęcona jest dwóm samotnikom i wizjonerom przełomu wieków – Tivadarowi Csontváryemu Kosztce i Lajosowi Gulácsyemu. Obaj malowali senne wizje i majaki.
VI. Urok Paryża – poszukiwanie nowoczesności na początku XX wieku. Wśród ważnych węgierskich artystów przełomu wieków wielu studiowało lub wystawiało w Paryżu. Stąd kolejną część prezentacji otwierają przedstawienia francuskich salonów. Krajobrazy, sceny miejskie i martwe natury są wynikiem fascynacji wybitnymi francuskimi artystami, takimi jak Matisse, Cézanne czy Gauguin. Nie brakuje też obrazów członków grupy Ośmiu, w tym Béli Czóbela i Lajosa Tihanyiego.
VII. Od awangardy do neoklasycyzmu – poszukiwania po traktacie w Trianon. Traktat wersalski, uszczuplający Węgry terytorialnie, nie zahamował rozwoju awangardowego malarstwa. Węgrzy utrzymywali bliskie relacje z berlińską galerią Der Sturm, w której wystawiali Sándor Bortnyik, Béla Kádár i Aurél Bernáth.
VIII. Liryzm i malarskość – dekada stabilizacji oraz
IX. Strach i niepokój – przeczucie nowej wojny. Dwie ostatnie części wystawy kontrastują ze sobą. Pierwsza gromadzi obrazy emanujące spokojem i melancholią, takie jak Promenada I Jánosa Vaszaryego czy Poranek Istvána Szőnyiego, a zamykają ją mroczne prace Lajosa Vajdy i Imre Ámosa, zapowiadające nadejście wojny.
Oprac. KB
Więcej - http://mnk.pl/wystawy/zloty-wiek-malarstwa-wegierskiego-1836-1936
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1002
W Zachęcie otwarto jedną z ważniejszych w ostatnich latach wystaw w Polsce dotyczącą zarówno scenografii teatralnej, jak i społecznej, skłaniającą do refleksji nie tylko o sztukach plastycznych i teatrze, ale i relacjach teatru do rzeczywistości. Wystawę można oglądać do 19.01.2020
Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku jest czwartą w historii Zachęty przeglądową wystawą poświęconą scenografii teatralnej. Jej koncepcja to autorska wizja Roberta Rumasa — cenionego artysty wizualnego i scenografa. Kurator wraz z zespołem współpracowników prowadzi widzów przez 100 lat historii, budując narrację wystawy w oparciu o układ problemowo-tematyczny oraz tworząc odniesienia kontekstualne do wcześniejszych i późniejszych zjawisk.
Wystawa ukazuje w nowym świetle najważniejsze zjawiska scenograficzne kształtujące przestrzeń i estetykę przedstawień teatralnych oraz wydarzeń polityczno-społecznych w Polsce. Duży przekrojowy pokaz stanowi nowatorską próbę całościowego przedstawienia procesu ewolucji scenografii: od pierwszej reformy teatru do współczesności, z uwzględnieniem problemów, zjawisk i wynikających z nich reperkusji nieodłącznych dla zrozumienia roli tej dziedziny zarówno w historii polskiego teatru, jak i historii kultury.
Teatr jest czułym instrumentem rejestrującym zmiany społeczno-kulturowego porządku, zaś będąca jego częścią scenograficzność to również narzędzie teatralizowania przestrzeni publicznej — tła i areny wydarzeń, historii w procesie. Scenografia jako medium kształtujące przestrzeń, choć jest efemeryczna, ma nośną funkcję i duży zasięg. Zwykle odbija się szerokim echem w domenie publicznej, dyskursie medialnym; długo pozostaje w pamięci publiczności, a jej przykłady zapisują się na kartach historii. Obojętnie, czy podprogowo subtelna, czy propagandowa, jest zaprojektowanym dziełem dla społecznych rytuałów i sporów światopoglądowych wpisanych w rzeczywistość. Dlatego też wystawa unaocznia rangę, funkcje oraz role społeczne pełnione przez scenografię w przestrzeni artystycznej i w rzeczywistości pozaartystycznej, traktując je jako wspólny obszar funkcjonowania grup i jednostek w szeroko rozumianej kulturze generującej spory, konflikty i kontrowersje.
Pojęcie scenografii społecznej kryje w sobie projektowanie przestrzeni dla wydarzeń o dużym zasięgu i oddźwięku wśród „publiczności”, zgodnie ze scenariuszem przygotowanym stosownie do okoliczności — rozgrywanych na placach, ulicach, w obiektach użyteczności publicznej czy w plenerze. Z tego powodu w obszarze zainteresowań twórców wystawy znajdują się np. uroczystości pogrzebowe, pielgrzymki papieskie, wydarzenia o charakterze patriotycznym, propagandowym, sportowym oraz protesty. Społeczny wymiar scenografii i wiążący się z nim polityczny aspekt wydarzeń reżyserowanych zarówno przez władze państwowe, jak i oddolnie — przez obywateli i widzów sceny publicznej — po raz pierwszy został ukazany razem z historią polskiej scenografii teatralnej, której nie sposób oddzielić od politycznych kontekstów, w jakich powstawały poszczególne projekty.
Choć dążeniem autorów nie jest akademickie podejście do tematu i linearne przedstawienie historii scenografii polskiej z uwzględnieniem przemian plastyki teatralnej, wystawa obejmuje kluczowe wątki wpisane w historię teatru i sprawy, z którymi zmaga się współczesny teatr w szerokim kontekście aktualnych zjawisk kulturowych, politycznych, społecznych.
Wybór prezentowanych na ekspozycji materiałów to także efekt współpracy Zachęty z Instytutem Teatralnym im. Zbigniewa Raszewskiego, który prowadził projekt badawczy Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku, realizowany dzięki grantowi z Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W połowie 2020 roku nakładem Instytutu Teatralnego zostanie wydana publikacja prezentująca wyniki tych badań.
Współorganizatorem wystawy jest Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie, a partnerami - Muzeum Śląskie w Katowicach; Muzeum Teatralne, Teatr Wielki — Opera Narodowa; Instytut im. Jerzego Grotowskiego oraz Filmoteka Narodowa — Instytut Audiowizualny
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 3007
W Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi otwarto retrospektywną wystawę prezentującą dorobek Zofii Rostad - polskiej artystki i zarazem jednej z najwybitniejszych projektantek francuskiego świata sztuki stosowanej w dziedzinie tkanin i tapet do wnętrz domu. Wystawę można oglądać do 1 kwietnia 2012 r.
Twórczość Zofii Rostad jest znana od ponad 50 lat, szczególnie we Francji i w Belgii, znalazła także uznanie we Włoszech, Niemczech, Szwajcarii oraz w Anglii i Stanach Zjednoczonych. Wystawa w Łodzi będzie pierwszą, tak szeroką prezentacją dorobku artystki w kraju.
Prezentowane na wystawie prace Zofii Rostad dowodzą, że sztuka użytkowa może być bliska malarstwu. Od 24 listopada 2011 roku w Łodzi można będzie obejrzeć ponad 200 wzorów stworzonych przez artystkę na tkaniny, tapety, dywany, pościel i obrusy, ubiory, obrazy, a także porcelanę, zaprezentowanych na przestrzeni ponad 800 m². Spośród różnorodnej i eklektycznej twórczości Zofii Rostad, muzeum wybrało zarówno wzory geometryczne i abstrakcyjne, wzory organiczne, florystyczne oraz projekty dla dzieci, w tym słynne koty, które odniosły ogromny sukces.
Nowatorstwo, wszechstronność i różnorodność, to główne atuty artystycznych prac Zofii Rostad, która sama tak opisuje proces tworzenia: Stale zwracam uwagę na wszystko, co się wokół mnie dzieje: na plaży morze faluje, rysując wzory na piasku… Rysunek jest gotowy. Z okien pociągu obserwuję pejzaż: uciekające drzewa, pola… Cały czas wytężam uwagę. Notuję pomysły w karnecie, często w metrze, czy poczekalni, nawet na ulicy. Pomysły przychodzą same jeden za drugim.
Znana ze swoich wielobarwnych wzorów na tkaniny dekoracyjne, dywany, tapety, pościel, ręczniki, obrusy, porcelanę, artykuły papiernicze i wzorów dla dzieci, Zofia Rostad jest artystką, której twórczość odgrywa dużą rolę w światowym wzornictwie wnętrz i wywiera znaczący wpływ na historię sztuki stosowanej. Kolekcje polskiej projektantki były pokazywane w ramach wystawy „Tapety Dwudziestego Wieku” w Muzeum Rixheim w Alzacji, we Francji w 2004 roku oraz dwukrotnie w Muzeum Druku i Tkaniny w Miluzie (na przełomie lat 1983/1984 z okazji 25 lat twórczości i w 2009 roku – wystawa zatytułowana La vie en couleur (Życie w kolorze) z okazji 50 lat twórczości.)
Przez prawie 50 lat prace artystki były prezentowane 2 razy w roku na wystawach sztuki stosowanej Paritex, Tex’style i Maison-Objet w Paryżu oraz na wielu międzynarodowych targach i wystawach „sztuki dla domu”, m.in. na Heimtextile we Frankfurcie.
Veronique de Bruignac de la Hougue.
Kustosz w Muzeum Arts Decoratifs w Paryżu, gdzie w stałej ekspozycji są prace Zofii Rostad, tak opisuje Jej twórczość: Kolekcje Zofii Rostad promieniują radością i harmonią. Nowatorstwo w traktowaniu materii i posługiwaniu się kolorem zachęca klienta do indywidualnego wyboru, do komponowania własnej dekoracji wnętrz, mobilizuje go do twórczości i pobudza wyobraźnię. Sztuka użytkowa w wykonaniu Zofii Rostad, jej tapety i tkaniny, to sztuka przez duże „S”.
Informacje o artystce:
Zofia Rostad urodzona w Łowiczu, magisterium otrzymała w 1959 roku w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Łodzi (obecnie Akademia Sztuk Pięknych im. W. Strzemińskiego). W tym samym roku przeniosła się na stałe do Paryża, gdzie kontynuowała naukę w słynnej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Dekoracyjnych (ENSAD). Jest jednym z najbardziej uznanych artystów plastyków we Francji, uhonorowanym w swojej karierze dwoma Oscarami przyznawanymi za najlepsze wzornictwo (“Textile Oscar”). Projektowała m.in. dla: Paule Marrot, Texunion, Societe Francaise des Papiers Peints (ESSEF), Toulemonde Bochart, Galeries Lafayette, Venilia, Elve, La Redoute, 3 Suisses, Habitat. W swoim wyjątkowym dorobku ma kolekcje tkanin drukowanych, tapet, dywanów, pościeli dla dorosłych i dzieci, obrusów drukowanych i tkanych, papeterie, ilustracje do książek dla dzieci, porcelanę oraz wykładziny podłogowe. Nigdy nie porzuciła swojej pasji, więc wciąż też maluje obrazy olejne i akrylowe.
Zofia Rostad jest jedyną na świecie artystką, której wydano 20 albumów wzorów na tapety podpisanych jej nazwiskiem. Rocznie projektowała dwie kolekcje dywanów, obrusów i pościeli oraz z corocznym wyprzedzeniem opracowywała tendencje gam kolorystycznych tekstyliów domowych.
Jest jedną z niewielu profesjonalistek panujących nad całym procesem produkcji, od pierwszego szkicu do gotowego wyrobu. Projekty powstają bez użycia komputera w paryskiej pracowni artystki. Głównie posługuje się gwaszami, ale używa również innych technik: collage, wycinanki, oleje, rysunki tuszem. Zofia notuje idee w małych kajecikach, które zawsze nosi przy sobie. Następnie komponuje wzór bezpośrednio na kalce w skali 1:1. Od razu ustala też gamę kolorystyczną. Każdy jej wzór, to prawdziwy obraz, o czym można się przekonać podczas ekspozycji w unikalnym na skalę europejską Centralnym Muzeum Włókiennictwa.
Prace Zofii Rostad w zbiorach muzeów:
Musée des Arts Décoratifs w Paryżu (Muzeum Sztuki Dekoracyjnej)
Musée de l’Impression sur Etoffes w Miluzie (Muzeum Druku i Tkanin)
Musée du Papier Peint w Rixheim (Muzeum Tapet)
Musée International d’Art Naïf Anatole Jakovsky w Nicei (Muzeum Sztuki Naiwnej Anatola Jakovskiego)