Nauka i sztuka (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1150
W krakowskiej Cricotece do 19.8.18 trwać będzie wystawa poświęcona teatrowi plastyków Cricot.
Spośród teatrów eksperymentalnych w dwudziestoleciu międzywojennym jeden wpisał się w historię polskiej sceny szczególnie: był to teatr plastyków Cricot, założony przez Józefa Jaremę i skupiający absolwentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, awangardowych literatów oraz krytyków.
Ten najdłużej funkcjonujący teatr awangardowy międzywojnia oficjalnie rozpoczął działalność w Krakowie w 1933 roku i pozostawał aktywny aż do roku 1939. W ostatnim sezonie występował głównie w Warszawie, a jego plany na przyszłość pokrzyżował wybuch II wojny światowej.
Niezwykłość teatru Cricot była wynikiem zespolenia działań wielu wyrazistych osobowości ówczesnego życia artystycznego. Z teatrem współpracowali twórcy należący do Grupy Krakowskiej: Maria Jarema, Jonasz Stern, Henryk Wiciński, Adam Marczyński, a ponadto Zbigniew Pronaszko, Czesław Rzepiński, Henryk Gotlib, Tadeusz Piotr Potworowski, Zygmunt Waliszewski czy Tadeusz Cybulski.
Obok aspektu malarsko-przestrzennego ważna była warstwa muzyczna przedstawień – występom Cricot towarzyszyła specjalnie komponowana muzyka, poprzedzały je recitale piosenek lub muzyki klasycznej. Z teatrem współpracowali tacy muzycy jak Jan Ekier i Kazimierz Meyerhold. Ważne postacie związane z Cricot to ponadto m.in. Władysław Józef Dobrowolski, Władysław Woźnik czy Jacek Puget.
W repertuarze teatru znalazły się teksty pisane specjalnie dla tej sceny przez Józefa Jaremę, utwory polskich awangardystów: Tytusa Czyżewskiego, Jalu Kurka, Adama Kadena, Adama Ciompy, Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz klasyków: Stanisława Wyspiańskiego, Juliusza Słowackiego i Aleksandra Fredry. Ponadto brano na warsztat dzieła autorów zagranicznych, takich jak Georges Ribemont-Dessaignes, Charles Ramuz, André Gide; wystawiono również operę La serva padrona Pergolesiego i starofrancuską Farsę o mistrzu Pathelinie.
W 1955 roku do twórczości teatru nawiązał Tadeusz Kantor, wraz z Marią Jaremą i Kazimierzem Mikulskim powołując do życia teatr Cricot 2.
Wystawa jest pierwszą w historii monograficzną ekspozycją poświęconą teatrowi Cricot.
Główna oś wystawy przebiega chronologicznie – od 1933 do 1939 roku. Pokazane zostały projekty kostiumów i scenografii, plakaty, szkice, obrazy olejne, rzeźby, dokumentacja archiwalna, fotografie oraz materiały filmowe i muzyczne z polskich i zagranicznych kolekcji – zarówno muzealnych, jak i prywatnych. Większość dzieł i archiwaliów udostępniona jest publiczności po raz pierwszy. Dodatkowo zaprezentowano dokumentację dotyczącą wcześniejszych działań artystycznych członków Cricot oraz prób kontynuacji tego teatru w Polsce i za granicą po wojnie.
Karolina Czerska, kurator wystawy
Więcej - http://www.cricoteka.pl/pl/cricot-idzie/
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1056
W 70. rocznicę otwarcia Muzeum Narodowego we Wrocławiu otwarto nową wystawę stałą poświęconą rzemiosłu artystycznemu, sztuce Bliskiego i Dalekiego Wschodu oraz współczesnej ceramice i szkłu zatytułowaną Cudo-Twórcy.
„Cudo-Twórcy” to wystawa, która opowiada i prezentuje świat stworzony rękoma człowieka, powstały w jego umyśle i wyobraźni, a następnie w mistrzowski sposób zmaterializowany w przedmiocie użytkowym. 
Pierwsza część wystawy, poświęcona sztuce odległych azjatyckich kultur, wskazuje na europejską fascynację tymi obszarami, ich odkrywaniem i poznawaniem. Niegdyś służyły temu celowi kolekcje gromadzone przez podróżników czy też miłośników sztuki.
Prezentowane na wystawie precjoza pochodzą m.in. z takich właśnie zasobów, w tym z przedwojennej kolekcji wrocławskiego Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności.
Oryginalne, misternie wykonane przedmioty kultu, jak na przykład rzeźbione wizerunki bóstw i opiekuńczych demonów, niezwykłej urody przedmioty codziennego użytku: inkrustowane przyborniki do kaligrafii, urzekające dekoracjami pojemniki z laki, barwne naczynia porcelanowe i wiele innych przedmiotów wprowadzają widzów w magiczny świat Orientu.
Najcenniejszym zabytkiem tej części wystawy jest szkatułka na przybory do kaligrafii suzuribako. Jej twórca to najwybitniejszy reprezentant czołowej japońskiej szkoły mistrzów laki – Igarashi Doho I.
Druga część ekspozycji przenosi widza do Europy, będąc opowieścią o tym, jak człowiek zmieniał, udoskonalał i upiększał świat, w którym przyszło mu funkcjonować. Od pierwotnej potrzeby zaspakajania głodu, komunikowania się, poprzez strój, kształtowanie domowych wnętrz, po aktywności związane z pracą, ale i także z rozrywką.
Wśród wystawionych zabytków znajdą się m.in.: meble, naczynia, stroje, zegary, witraże, przybory toaletowe, narzędzia używane w pracy, a także broń. Ukoronowaniem tej części wystawy jest niezwykła tkanina z „Historią Zbawienia” , wykonana w XVIII w. przez anonimowego mistrza krawieckiego ze Zgorzelca, będąca zabytkiem światowej klasy i arcydziełem techniki intarsji (ang. patchwork).
Ostatni fragment „Cudo-Twórców” to prezentacja wybranych obiektów współczesnego szkła i ceramiki ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, które posiada jedną z największych specjalistycznych kolekcji tego typu w Polsce. Pokazane tu są prace wybitnych polskich ceramików: powojennych prekursorów (Julia Kotarbińska i Rufin Kominek), wrocławskich mistrzyń dyscypliny (Krystyna Cybińska, Irena Lipska-Zworska, Anna Malicka-Zamorska, Bożena Sacharczuk), artystów z innych środowisk m.in. związanych z Gdańskiem i Warszawą. 
Spośród twórców szkła artystycznego można również podziwiać prace niezwykłego eksperymentatora i wizjonera szkła Henryka Albina Tomaszewskiego, a także takich twórców jak Ludwik Kiczura, Henryk Wilkowski, Małgorzata Dajewska, Kazimierz Pawlak, Beata Stankiewicz-Szczerbik oraz wybitnych artystów światowego szkła: Czesława Zubera, Marvina Lipofsky’ego, Pavla Hlavy i René Roubička.
W części poświęconej powojennemu wzornictwu przemysłowemu obejrzeć można naczynia dekoracyjne i użytkowe – znalazły się tu m.in. kolorowe szkła projektowane przez Zbigniewa Horbowego, Stefana Sadowskiego, Józefa Podlaska, szkła prasowane Eryki i Jana Drostów, szkła kryształowe Aleksandra i Reginy Puchałów, a także fajanse z Włocławka, porcelana doby polskiego „new look” lat 60. XX w. i bolesławiecka kamionka.
W ramach ekspozycji prezentowany jest również nagradzany na całym świecie instrument muzyczny Musicon, zaprojektowany przez absolwenta wrocławskiej ASP Kamila Laszuka, umożliwiający jednoczesne komponowanie i odgrywanie utworów. Mechanizm bazuje na rozwiązaniu znanym z pozytywki – wystające przyciski poruszają instrumenty, wytwarzając dźwięki. Instrument jest niezwykle korzystny dla wszechstronnego rozwoju dzieci, zarówno psychicznego, jak i fizycznego.
Kuratorki wystawy: Barbara Banaś, Małgorzata Korżel-Kraśna, Dorota Róż-Mielecka
Więcej - https://mnwr.pl/cudo-tworcy_wystawa_stala/
- Autor: Joanna Sokołowska
- Odsłon: 1646
Do 25.09.16 w łódzkim Muzeum Sztuki MS1 można oglądać wystawę pn. Ćwiczenia w autonomii.
„Ćwiczenia w autonomii” to próba wyobrażenia sobie przyszłych form wspólnotowego życia na Ziemi po spowodowanej katastrofą ekonomiczną i ekologiczną zagładzie obecnej cywilizacji.
Zaprojektowana przez Tamása Kaszása wystawa ma charakter zbliżony do prezentacji muzeów etnograficznych. Obejmuje prace Kaszása realizowane indywidualnie i we współpracy z Anikó Loránt (ex-artists' collective) od początku XXI wieku oraz nowe produkcje artystyczne stworzone specjalnie dla przestrzeni Muzeum Sztuki.
Wystawa podzielona jest na dwie części: „Archeologia przyszłości” i „Auto-antropologia”.
W pierwszej dzieła sztuki prezentowane są jako znaleziska archeologiczne, spekulatywne ślady (przyszłej) społeczności, która przetrwała zagładę nowoczesnej cywilizacji. Jej zrecyklingowane resztki funkcjonują wśród obiektów związanych z nowym budownictwem, rolnictwem, technologiami i kulturą, powstałych już w warunkach zaniku masowej przemysłowej produkcji, konsumpcji i nowoczesnej infrastruktury publicznej. 
W ramach „Auto-antropologii” koncepcja ta ujęta jest w mniejszej społecznej skali – ćwiczeń w autonomii życia i ekologii sztuki na przykładzie wspólnoty rodzinno-przyjacielsko-artystycznej (ex-artists' collective). Warsztat pracy kolektywu zakłada użycie łatwo dostępnych materiałów i technologii oraz przewiduje naukę samowystarczalności, co w rezultacie ma prowadzić do integracji rozwiązań formalnych, produkcyjnych i ideowych.
Sztuka jest dla Tamása Kaszása i ex-artists' collective laboratorium projektowania praktyk, wiedzy i estetyki, które mogłyby stać się pomocne w myśleniu o przyszłości. Propozycja artystów to próba wyobrażenia sobie tego, co nieznane, w oparciu o alternatywy istniejące, ale peryferyjne i marginalizowane w dominującym globalnie modelu gospodarki kapitalistycznej.
Punktem odniesienia dla ich twórczości jest kolektywna wiedza ludowa, permakultura, oddolne ruchy społeczne i postępowe elementy modernistycznych utopii. Badają praktyki potencjalnie użyteczne w uzyskaniu autonomii od ekonomii opartej na nierównej akumulacji kapitału i rabunkowej eksploatacji zasobów oraz od technokratycznych organizacji państwowych. Łącząc różne rejestry wiedzy, pracują nad wyobraźnią ekologiczną przyszłych mieszkanek i mieszkańców Ziemi.
Joanna Sokołowska
kuratorka
Tamás Kaszás, ur. w 1976 w Dunaújváros, Anikó Loránt ur. w 1977 w Székesfehérvár, studiowali na Wydziale Intermediów Węgierskiej Akademii Sztuk Pięknych w Budapeszcie. Od 2002 współtworzą ex-artists' collective, mieszkają i pracują w Horány na wyspie Szentendrei.
- Autor: red.
- Odsłon: 3944