Nauka i sztuka (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1428
W warszawskiej Zachęcie do 16.12.18 można oglądać wystawę prac 51 artystów, ukazującą różnorodność malarstwa polskiego przełomu wieków.
Przekrojowa wystawa polskiego malarstwa XX i XXI wieku przygotowana przez Michała Jachułę obejmuje szerokie spektrum dzieł wybitnych polskich twórców wpisujących się w kluczowe nurty historii sztuki i aktualne prądy artystyczne.
Międzypokoleniowy, problemowy pokaz przypomina starsze oraz przywołuje najnowsze postawy artystów wypowiadających się poprzez malarstwo.
Ekspozycja z jednej strony koncentruje się na najważniejszych, historycznych już dzisiaj pozycjach artystycznych „po Cybisie”. Z drugiej — jej ambicją jest zaprezentowanie prac ukazujących stan współczesnego malarstwa, dyktowany dążeniem do eksperymentu oraz redefiniowania, czym może być malarstwo, które wymyka się niekiedy z „ram” medium kojarzonego zwykle z płótnem i farbą.
Poszukując „niemożliwego”, czyli obiektywnego kryterium w tworzeniu takiego przeglądu, autorzy wystawy postanowili sięgnąć do twórczości artystów z kanonu polskiej sztuki współczesnej — laureatów Nagrody im. Jana Cybisa.
Na wystawie zobaczyć więc można prace klasyków współczesności, twórców reprezentujących postawy konceptualne, pedagogów i eksperymentatorów oraz dzieła kilku malarzy obecnie pozostających na marginesach historii sztuki, których postawa artystyczna jest warta przypomnienia.
Wystawie towarzyszy książka. Oprócz przykładów prac malarskich wszystkich uczestników pokazu znajdują się w niej m.in. nowe wywiady z artystami oraz wybór rozmów z twórcami nieżyjącymi.
Artyści: Jan Berdyszak, Henryk Błachnio, Krzysztof Bucki, Tomasz Ciecierski, Jan Cybis, Józef Czapski, Witold Damasiewicz, Andrzej Dłużniewski, Jan Dobkowski, Tadeusz Dominik, Jan Dziędziora, Wojciech Fangor, Stanisław Fijałkowski, Stefan Gierowski, Ryszard Grzyb, Aleksandra Jachtoma, Barbara Jonscher, Jerzy Kałucki, Koji Kamoji, Łukasz Korolkiewicz, Jan Lebenstein, Robert Maciejuk, Zbigniew Makowski, Eugeniusz Geno Małkowski, Jadwiga Maziarska, Leon Michalski, Jerzy Mierzejewski, Jarosław Modzelewski, Jerzy Nowosielski, Kazimierz Ostrowski, Roman Owidzki, Jerzy Panek, Włodzimierz Pawlak, Teresa Pągowska, Erna Rosenstein, Jadwiga Sawicka, Jacek Sempoliński, Jacek Sienicki, Marek Sobczyk, Paweł Susid, Grzegorz Sztwiertnia, Leon Tarasewicz, Jan Tarasin, Tomasz Tatarczyk, Jerzy Tchórzewski, Jacek Waltoś, Ryszard Winiarski, Maria Wollenberg-Kluza, Rajmund Ziemski.
Więcej - www.zacheta.art.pl
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1407
W krakowskiej Cricotece do 19.8.18 trwać będzie wystawa poświęcona teatrowi plastyków Cricot.
Spośród teatrów eksperymentalnych w dwudziestoleciu międzywojennym jeden wpisał się w historię polskiej sceny szczególnie: był to teatr plastyków Cricot, założony przez Józefa Jaremę i skupiający absolwentów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, awangardowych literatów oraz krytyków.
Ten najdłużej funkcjonujący teatr awangardowy międzywojnia oficjalnie rozpoczął działalność w Krakowie w 1933 roku i pozostawał aktywny aż do roku 1939. W ostatnim sezonie występował głównie w Warszawie, a jego plany na przyszłość pokrzyżował wybuch II wojny światowej.
Niezwykłość teatru Cricot była wynikiem zespolenia działań wielu wyrazistych osobowości ówczesnego życia artystycznego. Z teatrem współpracowali twórcy należący do Grupy Krakowskiej: Maria Jarema, Jonasz Stern, Henryk Wiciński, Adam Marczyński, a ponadto Zbigniew Pronaszko, Czesław Rzepiński, Henryk Gotlib, Tadeusz Piotr Potworowski, Zygmunt Waliszewski czy Tadeusz Cybulski.
Obok aspektu malarsko-przestrzennego ważna była warstwa muzyczna przedstawień – występom Cricot towarzyszyła specjalnie komponowana muzyka, poprzedzały je recitale piosenek lub muzyki klasycznej. Z teatrem współpracowali tacy muzycy jak Jan Ekier i Kazimierz Meyerhold. Ważne postacie związane z Cricot to ponadto m.in. Władysław Józef Dobrowolski, Władysław Woźnik czy Jacek Puget.
W repertuarze teatru znalazły się teksty pisane specjalnie dla tej sceny przez Józefa Jaremę, utwory polskich awangardystów: Tytusa Czyżewskiego, Jalu Kurka, Adama Kadena, Adama Ciompy, Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz klasyków: Stanisława Wyspiańskiego, Juliusza Słowackiego i Aleksandra Fredry. Ponadto brano na warsztat dzieła autorów zagranicznych, takich jak Georges Ribemont-Dessaignes, Charles Ramuz, André Gide; wystawiono również operę La serva padrona Pergolesiego i starofrancuską Farsę o mistrzu Pathelinie.
W 1955 roku do twórczości teatru nawiązał Tadeusz Kantor, wraz z Marią Jaremą i Kazimierzem Mikulskim powołując do życia teatr Cricot 2.
Wystawa jest pierwszą w historii monograficzną ekspozycją poświęconą teatrowi Cricot.
Główna oś wystawy przebiega chronologicznie – od 1933 do 1939 roku. Pokazane zostały projekty kostiumów i scenografii, plakaty, szkice, obrazy olejne, rzeźby, dokumentacja archiwalna, fotografie oraz materiały filmowe i muzyczne z polskich i zagranicznych kolekcji – zarówno muzealnych, jak i prywatnych. Większość dzieł i archiwaliów udostępniona jest publiczności po raz pierwszy. Dodatkowo zaprezentowano dokumentację dotyczącą wcześniejszych działań artystycznych członków Cricot oraz prób kontynuacji tego teatru w Polsce i za granicą po wojnie.
Karolina Czerska, kurator wystawy
Więcej - http://www.cricoteka.pl/pl/cricot-idzie/
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1314
W 70. rocznicę otwarcia Muzeum Narodowego we Wrocławiu otwarto nową wystawę stałą poświęconą rzemiosłu artystycznemu, sztuce Bliskiego i Dalekiego Wschodu oraz współczesnej ceramice i szkłu zatytułowaną Cudo-Twórcy.
„Cudo-Twórcy” to wystawa, która opowiada i prezentuje świat stworzony rękoma człowieka, powstały w jego umyśle i wyobraźni, a następnie w mistrzowski sposób zmaterializowany w przedmiocie użytkowym. 
Pierwsza część wystawy, poświęcona sztuce odległych azjatyckich kultur, wskazuje na europejską fascynację tymi obszarami, ich odkrywaniem i poznawaniem. Niegdyś służyły temu celowi kolekcje gromadzone przez podróżników czy też miłośników sztuki.
Prezentowane na wystawie precjoza pochodzą m.in. z takich właśnie zasobów, w tym z przedwojennej kolekcji wrocławskiego Śląskiego Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności.
Oryginalne, misternie wykonane przedmioty kultu, jak na przykład rzeźbione wizerunki bóstw i opiekuńczych demonów, niezwykłej urody przedmioty codziennego użytku: inkrustowane przyborniki do kaligrafii, urzekające dekoracjami pojemniki z laki, barwne naczynia porcelanowe i wiele innych przedmiotów wprowadzają widzów w magiczny świat Orientu.
Najcenniejszym zabytkiem tej części wystawy jest szkatułka na przybory do kaligrafii suzuribako. Jej twórca to najwybitniejszy reprezentant czołowej japońskiej szkoły mistrzów laki – Igarashi Doho I.
Druga część ekspozycji przenosi widza do Europy, będąc opowieścią o tym, jak człowiek zmieniał, udoskonalał i upiększał świat, w którym przyszło mu funkcjonować. Od pierwotnej potrzeby zaspakajania głodu, komunikowania się, poprzez strój, kształtowanie domowych wnętrz, po aktywności związane z pracą, ale i także z rozrywką.
Wśród wystawionych zabytków znajdą się m.in.: meble, naczynia, stroje, zegary, witraże, przybory toaletowe, narzędzia używane w pracy, a także broń. Ukoronowaniem tej części wystawy jest niezwykła tkanina z „Historią Zbawienia” , wykonana w XVIII w. przez anonimowego mistrza krawieckiego ze Zgorzelca, będąca zabytkiem światowej klasy i arcydziełem techniki intarsji (ang. patchwork).
Ostatni fragment „Cudo-Twórców” to prezentacja wybranych obiektów współczesnego szkła i ceramiki ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, które posiada jedną z największych specjalistycznych kolekcji tego typu w Polsce. Pokazane tu są prace wybitnych polskich ceramików: powojennych prekursorów (Julia Kotarbińska i Rufin Kominek), wrocławskich mistrzyń dyscypliny (Krystyna Cybińska, Irena Lipska-Zworska, Anna Malicka-Zamorska, Bożena Sacharczuk), artystów z innych środowisk m.in. związanych z Gdańskiem i Warszawą. 
Spośród twórców szkła artystycznego można również podziwiać prace niezwykłego eksperymentatora i wizjonera szkła Henryka Albina Tomaszewskiego, a także takich twórców jak Ludwik Kiczura, Henryk Wilkowski, Małgorzata Dajewska, Kazimierz Pawlak, Beata Stankiewicz-Szczerbik oraz wybitnych artystów światowego szkła: Czesława Zubera, Marvina Lipofsky’ego, Pavla Hlavy i René Roubička.
W części poświęconej powojennemu wzornictwu przemysłowemu obejrzeć można naczynia dekoracyjne i użytkowe – znalazły się tu m.in. kolorowe szkła projektowane przez Zbigniewa Horbowego, Stefana Sadowskiego, Józefa Podlaska, szkła prasowane Eryki i Jana Drostów, szkła kryształowe Aleksandra i Reginy Puchałów, a także fajanse z Włocławka, porcelana doby polskiego „new look” lat 60. XX w. i bolesławiecka kamionka.
W ramach ekspozycji prezentowany jest również nagradzany na całym świecie instrument muzyczny Musicon, zaprojektowany przez absolwenta wrocławskiej ASP Kamila Laszuka, umożliwiający jednoczesne komponowanie i odgrywanie utworów. Mechanizm bazuje na rozwiązaniu znanym z pozytywki – wystające przyciski poruszają instrumenty, wytwarzając dźwięki. Instrument jest niezwykle korzystny dla wszechstronnego rozwoju dzieci, zarówno psychicznego, jak i fizycznego.
Kuratorki wystawy: Barbara Banaś, Małgorzata Korżel-Kraśna, Dorota Róż-Mielecka
Więcej - https://mnwr.pl/cudo-tworcy_wystawa_stala/
- Autor: Joanna Sokołowska
- Odsłon: 1899
Do 25.09.16 w łódzkim Muzeum Sztuki MS1 można oglądać wystawę pn. Ćwiczenia w autonomii.
„Ćwiczenia w autonomii” to próba wyobrażenia sobie przyszłych form wspólnotowego życia na Ziemi po spowodowanej katastrofą ekonomiczną i ekologiczną zagładzie obecnej cywilizacji.
Zaprojektowana przez Tamása Kaszása wystawa ma charakter zbliżony do prezentacji muzeów etnograficznych. Obejmuje prace Kaszása realizowane indywidualnie i we współpracy z Anikó Loránt (ex-artists' collective) od początku XXI wieku oraz nowe produkcje artystyczne stworzone specjalnie dla przestrzeni Muzeum Sztuki.
Wystawa podzielona jest na dwie części: „Archeologia przyszłości” i „Auto-antropologia”.
W pierwszej dzieła sztuki prezentowane są jako znaleziska archeologiczne, spekulatywne ślady (przyszłej) społeczności, która przetrwała zagładę nowoczesnej cywilizacji. Jej zrecyklingowane resztki funkcjonują wśród obiektów związanych z nowym budownictwem, rolnictwem, technologiami i kulturą, powstałych już w warunkach zaniku masowej przemysłowej produkcji, konsumpcji i nowoczesnej infrastruktury publicznej. 
W ramach „Auto-antropologii” koncepcja ta ujęta jest w mniejszej społecznej skali – ćwiczeń w autonomii życia i ekologii sztuki na przykładzie wspólnoty rodzinno-przyjacielsko-artystycznej (ex-artists' collective). Warsztat pracy kolektywu zakłada użycie łatwo dostępnych materiałów i technologii oraz przewiduje naukę samowystarczalności, co w rezultacie ma prowadzić do integracji rozwiązań formalnych, produkcyjnych i ideowych.
Sztuka jest dla Tamása Kaszása i ex-artists' collective laboratorium projektowania praktyk, wiedzy i estetyki, które mogłyby stać się pomocne w myśleniu o przyszłości. Propozycja artystów to próba wyobrażenia sobie tego, co nieznane, w oparciu o alternatywy istniejące, ale peryferyjne i marginalizowane w dominującym globalnie modelu gospodarki kapitalistycznej.
Punktem odniesienia dla ich twórczości jest kolektywna wiedza ludowa, permakultura, oddolne ruchy społeczne i postępowe elementy modernistycznych utopii. Badają praktyki potencjalnie użyteczne w uzyskaniu autonomii od ekonomii opartej na nierównej akumulacji kapitału i rabunkowej eksploatacji zasobów oraz od technokratycznych organizacji państwowych. Łącząc różne rejestry wiedzy, pracują nad wyobraźnią ekologiczną przyszłych mieszkanek i mieszkańców Ziemi.
Joanna Sokołowska
kuratorka
Tamás Kaszás, ur. w 1976 w Dunaújváros, Anikó Loránt ur. w 1977 w Székesfehérvár, studiowali na Wydziale Intermediów Węgierskiej Akademii Sztuk Pięknych w Budapeszcie. Od 2002 współtworzą ex-artists' collective, mieszkają i pracują w Horány na wyspie Szentendrei.