Recenzje (el)
- Autor: tm
- Odsłon: 2140
Krakowskie Wydawnictwo Universitas wydało książkę Pawła Okołowskiego pt. Filozofia i los. Szkice tychiczne.
Jest zbiór tekstów (częściowo już publikowanych) powstałych w latach 1993-2014 i ułożonych w określonym porządku. Pierwszą część książki stanowią recenzje, drugą – artykuły, a trzecią – polemiki. Książkę zamyka appendix, nota bibliograficzna oraz dwa indeksy: rzeczowy i osobowy.
Wątkiem przewodnim, jaki zainspirował Pawła Okołowskiego do zebrania tych tekstów w zbiór zwarty stał się motyw losu (gr. Tyche) – filozofia losu, tychizm - przeciwieństwo prometeizmu (autor nazywa go trzeźwym pesymizmem). Czyli pogląd, iż to los włada człowiekiem, a nie odwrotnie.
Jak pisze we Wstępie – „Na cyrkulację szczęścia i nieszczęścia wpływu nie mamy żadnego i mieć nigdy nie będziemy – mimo cudów techniki i medycyny. Bywa się może kowalem pojedynczego utworu czy dnia, ale nie dzieła życia i nie trajektorii życiowej. /…/ Wszak świat jako całość stoi na losie: żądzą nim konieczność i traf, poprzez kreację i zagładę”.
Teksty składające się na książkę, będące zdaniem autora migawkowym wglądem w ideę losu, dają szeroką metafizyczną perspektywę patrzenia na ludzkie życie i świat. Szkice zamieszczone w części I dotyczą filozofii nowożytnej i współczesnej - prac filozofów formujących mentalność dzisiejszego człowieka. Z kolei w artykułach zebranych w części II autor sięga także do dzieł starożytności i średniowiecza (bliższych mu ideowo), stanowiących fundament rzetelnego myślenia.
Lektura 49 artykułów składających się na tę książkę winna skłonić czytelnika - wolnego człowieka zdolnego spierać się o to, jaki jest świat - do namysłu nad zagadnieniami zła, predestynacji, doli narodu, wolnej woli, istoty religii, języka czy samobójstwa. Bo jak twierdzi autor - uprawiana dzisiaj filozofia od tej problematyki stroni; chce wykuwać los, odżegnując się tym samym od swej minionej wielkości.(tm)
Filozofia i los. Szkice stychiczne, Paweł Okołowski, Wydawnictwo Universitas , Kraków, s. 411, cena 39 zł + VAT
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1343
Wojskowa Akademia Techniczna wydała książkę Studia z filozofii informatyki pod redakcją naukową Krzysztofa Sołoduchy i Pawła Stacewicza.
Wydawałoby się, ze te dwie nauki – filozofia i informatyka – są bardzo od siebie odległe, a ich ewentualnych związków nikt z naukowców nie bada. W rzeczywistości jest przeciwnie: na świecie od kilkudziesięciu lat, w Polsce od niedawna, obszary tych dwóch nauk – wcześniej na siebie nie zachodzące – nagle zaczęły tworzyć przestrzeń wspólną. Owocem rosnącego zainteresowania badaczy tej nowej dziedziny, która właściwie dopiero się kształtuje, jest rosnąca liczba publikacji, konferencji i książek – także w Polsce. Dotyczą one zarówno nowych problemów filozoficznych pojawiających się w erze cyfryzacji, jak i nowej dziedziny – filozofii informatyki, będącej namysłem nad rozwojem informatyki, która staje się podstawą nowego światopoglądu naukowego.
Redaktorzy naukowi książki, na którą składają się teksty ośmiu badaczy problemu, podają iż przy ich doborze kierowali się dwiema przesłankami. Z jednej strony, chcieli zrobić aktualny przegląd wybranych zagadnień z filozofii informatyki, a z drugiej – pokazać aktywność niektórych polskich badaczy uprawiających tę dyscyplinę filozoficzną.
Książkę otwiera fundamentalna rozprawa Nicola Angiusa i Raymonda Turnera „Filozofia informatyki”, prezentująca przegląd zagadnień i problemów poruszanych w ramach tej specjalności filozoficznej wraz z obszernym przeglądem klasycznej literatury z zakresu filozofii informatyki.
Uzupełnieniem polskim jest tekst prof. Pawła Polaka – jednego z prekursorów filozofii informatyki w Polsce – ukazujący rozwój tej dyscypliny w Polsce i jej zakorzenienie w polskiej tradycji filozoficznej, szczególnie szkoły krakowskiej.
Do tego tekstu nawiązuje też praca prof. Witolda Marciszewskiego, nestora filozoficznych badań nad informatyką w Polsce, pt. „Racjonalizm informatyczny jako realistyczna filozofia nauki”, w którym zwraca on uwagę na wykorzystanie matematyki w tej nowej dziedzinie.
Prof. Marciszewski wraz z dr. Pawłem Stacewiczem stworzyli niezwykle ciekawą platformę internetową Cafe Aleph, powiązaną z historyczną już witryną calculemus.org, będącą miejscem wymiany poglądów na temat filozofii informatyki. Zawarty w książce tekst prof. Marciszewskiego jest jednym z wątków toczonej od wielu lat na tym forum dyskusji na temat racjonalistycznej filozofii nauki.
Dwa teksty z zamieszczonych w książce dotyczą z kolei maszyn autonomicznych. Jeden z nich jest opracowaniem przez dr. Pawła Stacewicza dyskusji toczonej właśnie na Cafe Aleph – „O możliwości stworzenia maszyn autonomicznych”, zahaczającej o transhumanizm i blackbox science.
Drugi – Anny Sarosiek, dotyczy modelowania procesów autonomicznych sztucznych systemów, w którym autorka zwraca uwagę na języki fenomenologii i neurofenomenologii jako użyteczne do projektowania takich maszyn. Przewijają się w nim takie pojęcia jak autopojetyczność, Umwelt oraz ważne dzisiaj zagadnienie doliny niesamowitości (uncanny Valley).
Z kolei związki między filozofią informatyki a filozofią kultury, architektury, biologii i filozofią francuską pokazuje tekst Manuela de Landy – „Filozofia formy a modelowanie komputerowe”.
Książkę zamyka tekst Krzysztofa Sołoduchy dotyczący innego sposobu budowania relacji pomiędzy informatyką a filozofią. Zamiast przypisywać filozofii rolę służebną wobec informatyki, proponuje odwrócenie relacji poprzez wykorzystanie dokonań informatyki do rozwiązywania klasycznych pytań filozoficznych.
W sumie powstała książka ciekawa nie tylko dla studiujących filozofię i informatykę, (uważaną powszechnie za naukę ścisłą, a nawet techniczną), ale dla każdego, kto ciekaw rozwoju nauki i jej wpływu na dzieje świata i człowieka. (al.)
Studia z filozofii informatyki, red. Krzysztof Sołoducha, Paweł Stacewicz, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 2018, s. 200.
- Autor: al
- Odsłon: 3045
Nie ma chyba milszego i wartościowego prezentu niż dzieło będące zbiorem analiz życiowego dorobku naukowego. Taki prezent otrzymała profesor Maria Szyszkowska – filozof, etyk, prawnik, wielka humanistka, która przez całe swoje pracowite życie naukowe kieruje uwagę swoich słuchaczy oraz czytelników na Człowieka. Prezent pt. Filozofia Marii Szyszkowskiej pod redakcją Anny Krynieckiej jest księgą dedykowaną Pani Profesor, wydaną przez Kresową Agencję Wydawniczą przy wsparciu finansowym Wydziałów: Prawa UwB oraz Prawa i Administracji UW, a także Fundacji UW.
Jak pisze w Przedmowie Anna Kryniecka, „Maria Szyszkowska w środowisku uczonych bywa nazywana Pierwszą Damą Polskiej Filozofii. Doceniana jest oryginalność Jej filozofowania, wartość dorobku naukowego i szeroki zakres problematyki podejmowanej w zarysowanym od wielu lat stanowisku. Podkreśla się wyrazistość prezentowanych przez Nią poglądów i odwagę w głoszeniu tych, które nie znajdują aprobaty większości społeczeństwa”.
Księga, która powstała jako wyraz wdzięczności wobec Mistrza, zawiera prace dedykowane Profesor Szyszkowskiej. Zostały napisane przez Jej uczniów, przyjaciół, współpracowników i znajomych – w sumie 55 osób. Składają się na dwie części, poprzedzone przedstawieniem dziejów Jej życia.
Część pierwsza zawiera prace prezentujące stanowisko filozoficzne profesor Marii Szyszkowskiej oraz działalność związaną z jego urzeczywistnieniem. Rozważania zamykają rozdziały opisujące działania prof. Szyszkowskiej zmierzające do realizacji głoszonych przez Nią idei.
Księga w części drugiej zawiera prace dedykowane prof. Szyszkowskiej, które nie dotyczą bezpośrednio uprawianej przez nią filozofii, lecz do niej nawiązują. Filozofia Marii Szyszkowskiej, red. Anna Kryniecka, Kresowa Agencja Wydawnicza, Białystok, 2012, s. 456
- Autor: al
- Odsłon: 3692
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało Matematyczne zasady filozofii naturalnej Isaaca Newtona w tłumaczeniu Sławomira Brzezowskiego.
Jest to tłumaczenie wydanych w 1687 r. Principiów (ostatniej wersji), jakie Newton pisał po łacinie - oczywiście uaktualnionych językowo w kolejnych tłumaczeniach angielskich i z dodanymi przypisami.
Principia, które Newton stopniowo rozszerzał i zmieniał w trzech wydaniach łacińskich, mają formalną strukturę – składają się z twierdzeń (tez), zadań i scholiów, czyli mniej formalnych objaśnień ilustrujących omawiane zagadnienia, a także wniosków i przykładów.
Jak podaje tłumacz książki, za czasów Newtona przyrodnicy (fizycy, astronomowie), nie prowadzili jeszcze rachunków w takiej formie, jakiej dziś używamy – królowały metody geometryczne. Zagadnienia z mechaniki były przekładane na problemy z geometrii. Ślady tego podejścia spotykamy do dziś w szkolnych rysunkach, na których wektory (siły, prędkości) przedstawiane są strzałkami o określonej długości. Współcześnie jednak są one tylko pomocą dla rachunków analitycznych. Za czasów Newtona graficzne konstrukcje geometryczne były jednak podstawą rozumowania, a rachunków w ujęciu współczesnym dokonywano na ich marginesie.
Dzieło Newtona składa się z czterech części: matematycznych zasad filozofii naturalnej i trzech ksiąg: o ruchu ciał, o ruchu ciał w ośrodkach stawiających opór i o układzie słonecznym. Poprzedzają je przedmowy Newtona do trzech kolejnych wydań oraz przewodnik po Principiach.
Principia są gruntownym podsumowaniem XVII-wiecznej wiedzy na temat podstawowych praw mechaniki, rozbudowanym następnie o wyniki własnych przemyśleń, badań teoretycznych, eksperymentów i astronomicznych obserwacji Isaaca Newtona.
Dla współczesnego czytelnika są nie tyle podręcznikiem z obszaru nauk przyrodniczych i ścisłych, co historią nauki i obrazem sposobu rozumowania giganta intelektu. (al.)
Matematyczne zasady filozofii naturalnej, Isaac Newton, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2015, s. 684, cena 149,90 zł