Recenzje (el)
- Autor: al
- Odsłon: 3476
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego wydało dwutomowe dzieło – monografię Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze pod redakcją Justyny Tymienieckiej-Suchanek.
Jest to zbiór esejów, rozpraw naukowych, felietonów, autorstwa naukowców, dotyczących relacji człowieka ze zwierzętami, roślinami i maszynami, rozumianymi jako humanoidy.
Pierwszy z tomów zawiera teksty dotyczące posthumanistycznego i trans humanistycznego aspektu tych zagadnień, drugi nosi podtytuł „Od humanizmu do posthumanizmu”. Jak pisze redaktorka obu tomów w Słowie wstępnym, celem zgromadzonych w obu tomach tekstów jest podjęcie dyskusji nad dotychczasowym status quo człowieka – czy nadal powinien być traktowany jak centrum świata i uznawany za miarę wszechrzeczy?
Ta zmiana pozycji człowieka w naszym widzeniu świata - jedna z ważniejszych idei posthumanizmu – wynika po części z badań naukowych, które wykazały, iż zwierzęta odczuwają ból, myślą, mają świadomość, nie ma zatem żadnego powodu, aby traktować je w sposób przedmiotowy. Zagadnienia relacji człowieka ze zwierzętami czy roślinami dały początek wielu interdyscyplinarnym dziedzinom nauki z pogranicza humanistyki i przyrodoznawstwa, a w latach 90. ukształtowała się z nich nowa gałąź wiedzy – studia nad relacjami ludzi i zwierząt, będąca kopernikańskim przewrotem w etyce.
Posthumanizm wychodzi jednak poza perspektywę bytów biologicznych, stawia także pytania o relację człowieka z bytami technicznymi – maszynami, robotami, cyborgami, androidami. Koncepcja człowieczeństwa ulega bowiem zmianie w miarę postępu technologicznego i nauk medycznych. Człowiek powoli przestaje być tworem wyłącznie biologicznym i kulturowym, a staje się bytem sztucznym – jak zatem zdefiniować jego człowieczeństwo?
Teksty zawarte w obu tomach obejmują interdyscyplinarną tematykę znacznie szerszą od konwencji wybranych zagadnień post- i transhumanizmu w literaturze i sztuce. Ich dobór i kompozycja sprawiają, że wymuszają głęboką refleksję nad granicami człowieczeństwa, kondycją człowieka i jego stosunku do innych bytów. Myślenie to wyrasta z tradycji penetrowania wielorakich kategorii inności, choć odwołuje się także do holistycznych koncepcji człowieka i świata.
Dodatkowym walorem tej monografii, jak podkreśla Justyna Tymieniecka-Suchanek, jest interdyscyplinarne, holistyczne postrzeganie rzeczywistości przez autorów zamieszczonych tekstów – realizowane od dawna na Zachodzie, u nas ciągle w ariergardzie z racji forowania wąskich specjalizacji. W powstawaniu tej monografii brali więc udział specjaliści nauk o życiu, wszelkiej maści humaniści, nawet specjaliści wojskowości, co dało tak interesujący efekt różnorodności tematycznej, ale i formalnej, gdyż każdy z nich – z racji uprawianej dyscypliny - stosował inną metodologię.
W tomie pierwszym znalazło się 29 tekstów zebranych w cztery rozdziały: Trzecia kultura i nowy paradygmat: bio-logiczność w humanistyce, Teorie i systemy filozoficzne, W kręgu literackich wyobrażeń oraz Między sztuką a kulturą popularną.
Tom drugi – równie obszerny (30 tekstów) to zagadnienia poruszone w siedmiu rozdziałach: Między mitologią a folklorem, W literackim krajobrazie (nie)organicznych bytów wielorakich, O przekraczaniu antropocentrycznych granic w filozofii, Wokół sztuki, Nowe zagadnienia z zakresu prawa oraz Zwierzęta w powojennej historii wojskowości.
Już chociażby same tytuły rozdziałów pokazują, jak szeroki zakres tematyki post- i transhumanistycznej obejmuje ta monografia – arcyciekawa dla każdego, kto ceni sobie myślenie. Ponadto wszystkie teksty – napisane zrozumiałym, nietrudnym dla laika językiem - opatrzone są bogatymi przypisami, a na końcu każdego z tomów zamieszczono noty o autorach oraz indeks nazwisk. (al.)
Człowiek w relacji do zwierząt, roślin i maszyn w kulturze, t. 1 i 2, red. Justyna Tymieniecka-Suchanek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s.407 (t.1) i 438 (t.2), cena: 48 zł (+VAT) – t.1 i 52 zł (+VAT) – t.2
- Autor: al
- Odsłon: 1109
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę Briana Coxa i Andrew Cohena - Człowiek i Wszechświat w tłumaczeniu Łukasza Lamży.
Obaj autorzy – naukowcy z uniwersytetu w Manchesterze, są związani z działem naukowym BBC, zatem popularyzacja nauki to ich chleb powszedni. Omawiana książka powstała zresztą jako kontynuacja znanej serii filmów dokumentalnych BBC, dotyczącej Kosmosu. To książka o astrofizyce, napisana „z uczuciem”, acz – jak podkreśla Brian Cox – z wyraźnym oddzieleniem emocji od wiedzy naukowej.
Jak piszą autorzy – książka stawia pytania na temat naszego pochodzenia, naszego przeznaczenia, miejsca we Wszechświecie. Jest ona przede wszystkim listem miłosnym do ludzkości, wyrazem radości istnienia. „Postanowiłem napisać ten list językiem nauki – pisze Brian Cox, ponieważ nie istnieje lepsze świadectwo naszego wspaniałego wzniesienia się z pyłu ku byciu najwspanialszym ze zwierząt, niż przyrost wiedzy naukowej. Dwa miliony lat temu byliśmy małpoludami. Dziś wyruszamy w Kosmos. Z tego, co nam wiadomo, coś takiego nie zdarzyło się nigdzie indziej. Jest to coś, co warto uczcić”.Książka w warstwie edytorskiej nieco odbiega od tych, do jakich czytelnik – zwłaszcza książek naukowych – jest przyzwyczajony. Najważniejsze zagadnienia, jakie omawiają autorzy ujęte są w pięć pytań: Gdzie jesteśmy? Czy jesteśmy sami? Kim jesteśmy? Dlaczego tu jesteśmy? Jaka nas czeka przyszłość?
Każde z tych zagadnień ma swoje podrozdziały, wyróżnione edytorsko sentencje, cytaty, rysunki, merytoryczne ryciny, ciekawe informacje. Dodatkowo, w części końcowej książki zamieszczone są zdjęcia ilustrujące niektóre opisywane problemy.
Jednym słowem – astrofizyka dla każdego, pełna ciekawostek, napisana przystępnym językiem, przyciągającym do lektury każdego, bez względu na rodzaj wykształcenia.(al.) Człowiek i Wszechświat, Brian Cox, Andrew Cohen, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków, 2016, s. 354, cena 49,90 zł (w tym VAT), dostępna także jako e-book.
- Autor: al
- Odsłon: 2062
Kresowa Agencja Wydawnicza wydała książkę Marii Szyszkowskiej – Człowiek uwikłany. Ideały jako drogowskazy.
Prof. Maria Szyszkowska, filozof, znana jest m.in. z autorstwa koncepcji prawa naturalnego, filozofii codzienności oraz filozofii farmacji. Książka, którą ostatnio wydala, a napisała ich wiele - dotyczy ideałów, które w życiu pełnią rolę drogowskazów, a których współczesny człowiek jest pozbawiony.
Istniejemy w świecie pozornych wartości i zniewalani nakazem przystosowania się do poglądów i obyczajów większości, gubimy poczucie sensu własnego istnienia – pisze autorka. Jej niepokój budzi wiele spraw: m.in. to, że nie dostrzegamy drugiego człowieka zajęci własnymi sprawami, choć przecież w Polsce dominuje etyka chrześcijańska, głosząca miłość bliźniego.
Niepokojący jest także brak sentymentów, które nas wiążą ze sobą, zwierzętami, tradycją kulturową. Coraz częściej natomiast łączą nas więzy interesowne, a egoizm stal się powszechną postawą życiową.
Niepokojące jest także to, że w naszej epoce neguje się ideały, które są niezbędne, jeśli świat ma przetrwać. Ideały przecież nadają sens naszemu istnieniu, stanowią przeciwwagę do kultu pieniędzy i majątku.
Maria Szyszkowska zwraca również uwagę na to, że nowoczesność stała się wartością, że komputery, telefony komórkowe i inne wynalazki, będące tylko środkami technicznymi, zastąpiły treści intelektualne. Tych zresztą jest coraz mniej, więc brakuje też idei kształtującej kierunek działań społeczeństwa. Autorka wskazuje ideały, do których powinno się dążyć, by zmieniać świat na miarę naszych tęsknot i aby mieć poczucie sensu własnego istnienia.
Książka Człowiek uwikłany podejmuje problematykę z zakresu filozofii człowieka, filozofii polityki, aksjologii, filozofii prawa, filozofii farmacji, a także zakresu ekonomii – dziedzinie, w której manipuluje się naszą świadomością.(al)
Człowiek uwikłany. Ideały jako drogowskazy, Maria Szyszkowska, Kresowa Agencja Wydawnicza, Białystok 2014, s. 211
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 163
Dla pacyfisty zagadką jest fascynacja ludzi bronią. Mniejszą zagadką – ciekawość dotycząca techniki wojskowej, która zawsze przedstawiała sobą najnowsze osiągnięcia nauki i jej wdrożeń. Dotyczy to także czołgów, które – jak się wydaje – wraz z rozwojem dronów, rakiet, samolotów, satelitów, i tym podobnych wynalazków służących także zabijaniu ludzi – winny odejść już do lamusa. Jak się jednak okazuje nie tylko w praktyce, ale i literaturze wojskowej – nadal budzą wielkie zainteresowanie. Na tyle duże, iż Wydawnictwo RM już po raz piąty wydało książkę Richarda Ogorkiewicza – Czołgi. Sto lat historii w tłumaczeniu Grzegorza Siwka. Oczywiście, zainteresowanie to nie byłoby może tak duże, gdyby nie świetne pióro autora i jego ogromna wiedza związana z techniką wojskową i w ogóle historią.(Richard Ogorkiewicz, rodem z Bydgoszczy, był m.in. członkiem Rady Naukowej ds. Obronności w brytyjskim ministerstwie obrony w latach 1872-2006).
„Cel, jaki mi przyświecał podczas pisania tej książki, to obszerne omówienie ewolucji i zastosowania czołgów na całym świecie, od rozpoczęcia prac nad nimi sto lat temu po dzień dzisiejszy” – pisze we wprowadzeniu do książki autor, znany na świecie specjalista od broni pancernej, profesor w Royal Military College of Science.
Przedstawia w niej proces powstawania czołgu oraz jego debiut bojowy podczas I wojny światowej, okres utraty zainteresowania te bronią oraz jej renesans w miarę rozwoju techniki uzbrojenia.
„Coraz większe możliwości czołgów sprawiły – podaje autor – że stały się one najważniejszym elementem zmechanizowanych formacji wojskowych. Taka sytuacja trwała do końca II wojny światowej, kiedy wojska pancerne miały decydujący wpływ na zwycięstwa w bitwach. Czołgi były wówczas podstawą sił zbrojnych wszystkich państw, a Związek Radziecki, USA, Wielka Brytania i Niemcy były ich głównymi producentami”.
Opowieść dokumentalna o czołgach nie kończy się jednak na latach wojennych – autor pokazuje rozwój czołgów w okresie zimnej wojny, także poza Europą i USA, a dalej prowadzi czytelnika do czasów współczesnych. W „Dodatku” zamieszczonym na końcu książki przedstawia ogólny opis rozwoju dział czołgowych i napędów, mobilności pojazdów, a także kwestii bezpieczeństwa załóg czołgów.
Dla entuzjastów techniki wojskowej szczególnie ciekawe mogą też być obszerne przypisy oraz ilustracje.
Sam autor tak charakteryzuje swoje dzieło: „W tej książce poruszyłem wiele tematów, a jednak nie pretendowałem do stworzenia wyczerpującego kompendium. W związku z tym w istocie zająłem się tylko najważniejszymi i najciekawszymi typami czołgów, jakie do tej pory skonstruowano. Podobnie ograniczyłem się do zaledwie napomknienia o wielkich bitwach i operacjach militarnych z udziałem czołgów, gdyż szczegółowy opis tych batalii wykraczałby poza ramy tego opracowania”.(js)
Czołgi. 100 lat historii, Richard Ogorkiewicz, Wydawnictwo RM, wyd. V, 2024, s. 360, cena 59,99 zł.