Nauka i sztuka (el)
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 1714
Do 6 marca 2016 w Warszawskim Muzeum Narodowym można oglądać wystawę kolekcji Bronisława Krystalla.
Bronisław Krystall to postać w niezwykły sposób związana z Muzeum Narodowym w Warszawie.
Ten kolekcjoner, historyk sztuki, hojny donator, humanista i społecznik już za życia dzielił się swymi zbiorami z narodem, a we wzruszającym testamencie zapisał wszystko, co po nim pozostało warszawskiemu Muzeum Narodowemu – w tym kamienicę w Alejach Jerozolimskich 59, znaną jako siedziba British Council, z którym Bronisław Krystall podpisał umowę najmu już w 1948 roku, po częściowym odbudowaniu budynku ze zniszczeń wojennych.
Profesor Stanisław Lorentz nazwał kiedyś Krystalla „wielkim przyjacielem Muzeum Narodowego”, bo wspierał je w kluczowych momentach. Tak było w 1938 roku, kiedy – odpowiadając na apel dyrektora – bezinteresownie podarował do muzealnych zbiorów kilkanaście znakomitych obrazów polskich artystów z XIX i XX wieku oraz inne dzieła sztuki. Był to początek bardzo ożywionych kontaktów, zakończonych dopiero śmiercią kolekcjonera.
Bronisław Krystall urodził się w 1887 roku w rodzinie żydowskiej. Po ojcu odziedziczył majątek, który umożliwił mu realizowanie kolekcjonerskiej pasji. Świetnie wykształcony, gromadził dzieła sztuki z wielu dziedzin, ale również wspierał artystów, składając u nich zamówienia.
Pozostał wierny judaizmowi. Świadectwo przywiązania do religii ojców odnajdujemy w jego zbiorach w postaci wielu cennych judaików.
W okresie powojennym Krystall obdarowywał nimi zarówno wskrzeszone państwo żydowskie, jak również łożył na warszawską gminę i cmentarz przy ul. Okopowej.
Był otwarty także na inne tradycje religijne, planował nawet utworzenie ekumenicznego muzeum poświęconego sztuce sakralnej wszystkich religii europejskich. Kiedy w krótkim odstępie czasu niespodziewanie zmarli żona (po niespełna sześciu latach małżeństwa), a kilka lat potem synek Krystalla, kolekcjoner szukał pocieszenia w kontemplacji średniowiecznej sztuki chrześcijańskiej, stanowiącej cenną część jego kolekcji.
Śmierć ukochanej żony chciał Krystall upamiętnić w sposób szczególny. Zamówienie na napisanie żałobnego utworu muzycznego przyjął Karol Szymanowski i dzięki temu kultura polska może poszczycić się Stabat Mater, wykonywanym w salach koncertowych na całym świecie.
Bronisława Krystalla nie ominęło doświadczenie Holokaustu. W 1942 roku w warszawskim getcie zginęli lub zostali wywiezieni do obozu zagłady jego najbliżsi: matka, brat, siostra i teściowa. Krystall zdołał wydostać się zza muru i do upadku powstania warszawskiego ukrywał się na Żoliborzu. To wtedy przepadły pamiątkowe skrzypce Amatiego, na których grała żona Izabela – najcenniejsza pamiątka, z którą nigdy się nie rozstawał.
Rien que la beauté (Nic tylko piękno) – tę dewizę Bronisław Krystall realizował przez całe swoje trudne i twórcze życie. Po wojnie jeszcze ściślej związał się z Muzeum Narodowym, służył swą radą i pomocą, a jego wyrafinowana artystyczna kultura przyciągała doń pasjonatów sztuki, którzy mogli w jego obecności formować własne widzenie Piękna. Ofiarowana muzeum kolekcja, z której najcenniejsze dzieła prezentowane są na wystawie, jest świadectwem szczególnego spojrzenia na świat. Pełnego pasji, refleksji, zadumy, ale także odpowiedzialności za drugiego człowieka. Malarstwo i rzeźba, rysunki i grafika, książki i ceramika – cały zbiór odzwierciedla osobowość zmarłego w 1983 roku Bronisława Krystalla, czułego i wnikliwego świadka okrutnego XX stulecia.
Kurator wystawy - Krzysztof Załęski
Więcej –
http://www.mnw.art.pl/wystawy/bronislaw-krystall-testament,186.html
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 2376
Do 5 maja 2013 można oglądać w łódzkim muzeum ms2 wystawę prac
Franciszki i Stefana Themersonów, a także Jankela Adlera, Raoula Hausmanna, Jarosława Kozłowskiego, Wojciecha Pusia i Kurta Schwittersa.
On – pisarz, artysta i kompozytor. Ona – malarka, ilustratorka książek, scenografka. Franciszka i Stefan Themersonowie zajęli się wspólnym tworzeniem filmów eksperymentalnych i należeli do grona najbardziej wszechstronnych twórców awangardowych w polskiej sztuce XX wieku.
Wystawa ukazuje charakter współpracy między dwojgiem artystów, którzy w latach 30. ubiegłego stulecia zaproponowali, w kontekście polskim, unikalną i bezprecedensową formułę filmu eksperymentalnego. Łącząc poetykę fotomontażu z lirycznym wymiarem kadru filmowego, Themersonowie wyprzedzili o kilkadziesiąt lat doświadczenia artystów spod znaku nowych mediów. Podkreślając różnorodność wątków twórczości Themersonów, wystawa ujawnia korespondencje między ich pracami, a wybranymi pracami przedstawicieli pierwszej awangardy i sztuki współczesnej.
Zamierzeniem projektu jest przybliżenie współczesnym odbiorcom idei awangardy w rozumieniu Themersonów. Idea ta kojarzyła ich prace z funkcją wypracowywania środków służących osiągnięciu stanu jedności doświadczenia zmysłowego i aktywizacji możliwości intelektualnych odbiorcy. Program ten realizowali w ramach poszukiwań o charakterze intermedialnym, badających korespondencje między przekazami artystycznymi, formułowanymi za pomocą różnego rodzaju mediów: fotogramu, rysunku, obrazu malarskiego, tekstu literackiego. Modelem i stałym punktem odniesienia dla tych praktyk był film, pojmowany przez Themersonow jako medium dopuszczające różnorodność procedur obrazotwórczych oraz wyposażone w funkcję stymulatora procesów wyobraźni.
Zaproponowana przez Themersonów poszerzona formuła filmu kojarzy twórczość artystyczną z funkcją umożliwiania dostępu do rzeczywistości – odzyskiwania „rzeczywistości rzeczy”, przesłoniętej przez języki polityki oraz ideologii. W obliczu doświadczeń wojennych kojarzyli oni ducha awangardowej rebelii ze sprzeciwem wobec wszelkich przejawów konserwatyzmu i instrumentalnie pojmowanej racjonalności.
Twórczość Themersonów uznać można zatem za uogólnienie idei klasycznej awangardy, próbę jej ocalenia i zaszczepienia w nowym kontekście historycznym – zdewastowanym krajobrazie kulturowym powojennej Europy.
Wystawa obejmuje projekcje ocalałych filmów Franciszki i Stafana Themersonów: „Przygoda człowieka poczciwego” (1937), „Calling Mr. Smith” (1943) oraz „Oko i ucho” (1944-45), związane z twórczością filmową kolaże i fotogramy Stefana Themersona.
Ponadto można zobaczyć bogaty wybór prac rysunkowych i malarskich Franciszki Themerson oraz zrealizowane wspólnie przez Franciszkę i Stefana publikacje wydawnictwa Gaberbocchus Press.
Wystawa ujawnia również pokrewieństwa między postawami Themersonów, a postawami innych artystów, kojarząc ich prace z pracami m.in. Jankela Adlera, Raoula Hausmanna i Kurta Schwittersa. Dopełnieniem projektu są dwie prace współczesne – Jarosława Kozłowskiego i Wojciecha Pusia.
Prezentowane na wystawie prace pochodzą z kolekcji: Muzeum Sztuki w Łodzi, Sprengel Museum w Hanowerze, Centre Georges Pompidou w Paryżu, Themersons Archive w Londynie, Ubu Gallery w Nowym Jorku, Israeli Museum w Jerozolimie, Fundacji Signum, kolekcji prywatnych we Francji i w Polsce.
Dopełnieniem wystawy jest komiks autorstwa Franciszki Themerson oraz program wydarzeń towarzyszących. Wydany jest również obszerny, bogato ilustrowany katalog.
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 2404
W toruńskim CSW do 30 grudnia 2012 można oglądać wystawę Thomasa Bayrle - Po nici do kłębka - z powrotem oraz Helke Bayrle - Portikus w budowie.
Thomas Bayrle to jeden z najważniejszych współczesnych artystów niemieckich, reprezentant europejskiej krytycznej odpowiedzi na amerykański pop-art, podobnie jak jego słynni rodacy Sigmar Polke i Gerhard Richter. Artysta znalazł się w wybitnym gronie 300 wystawców tegorocznej edycji międzynarodowego pokazu sztuki współczesnej dOCUMENTA w Kassel. Trzynasta edycja festiwalu odbywającego się co pięć lat od 1955 roku jest obok weneckiego Biennale najważniejszą imprezą międzynarodowego obiegu sztuki współczesnej; jednocześnie to najbardziej prestiżowe wydarzenia kulturalne 2012 roku w Europie.
Bayrle od połowy lat 60. tworzy ręcznie i przy użyciu najskromniejszych środków bardzo złożone wizualnie i graficznie wzory nazywane Superstrukturami. Są to obrazy o mocnym, niemal hipnotyzującym i oszałamiającym działaniu, konstruowane w procesie obsesyjnego powtarzania motywów zaczerpniętych ze słownika popularnych i komercyjnych obrazów.
Atrakcyjne i wręcz uwodzicielskie wizualnie prace artysty ujawniają jego bardzo głębokie zaangażowanie w problemy polityczno-społeczne.
Jako świadek powojennego, szalonego bumu ekonomicznego na Zachodzie, absurdów zimnej wojny i wojny w Wietnamie, czy gorzkiego rozczarowania lewicowymi ideologiami, od połowy lat 60. po chwilę obecną Bayrle pokazuje świat współczesny, podkreślając jego najbardziej powszechne, a jednocześnie chore cechy: nadprodukcję, nadkonsumpcję, nadmierną eksploatację i zanieczyszczenie środowiska, czy przeludnienie. 
Prace Bayrle'a wyrażają ducha naszych czasów, dokładnie odzwierciedlają uwodzicielską, a zarazem destruktywną siłę kapitalistycznej cywilizacji.
Wraz z pracami Thomasa zaprezentujemy w CSW serię dokumentalnych filmów o sztuce, które od lat reżyseruje Helke Bayrle (przy współpracy z artystami takimi, jak: Maurizio Cattelan, Olafur Eliasson, Gilbert i George, czy Yoko Ono).
Thomas Bayrle, urodzony w 1937 r., mieszka i pracuje w Niemczech, we Frankfurcie nad Menem. Nauczał w Akademii Sztuk Pięknych Städelschule we Frankfurcie od 1975 do 2002 roku. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m. in. Prix Arts Electronica w Linz (1995) i Cologne Art Prize (2000). Dzieła Bayrle'a były pokazywane na ponad 30 indywidualnych wystawach i ponad stu wystawach zbiorowych, w tym tak ważnych wydarzeniach artystycznych jak Documenta III, VI i XIII w Kassel i licznych biennale na całym świecie.
Helke Bayrle to artystka i twórczyni filmowa urodzona w Toruniu, która emigrowała do Niemiec w czasie II wojny światowej. Mieszka i pracuje we Frankfurcie nad Menem. Zrealizowała ogromną liczbę filmów dokumentalnych poświęconych sztuce, przeprowadzając wywiady z najbardziej znaczącymi dziś artystami.
Wystawa jest przygotowana we współpracy z MMK – Muzeum Sztuki Współczesnej we Frankfurcie nad Menem.
Więcej - http://csw.torun.pl/wystawy/baza-wystaw/superstruktury-thomas-i-helke-bayrle
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 2479
Od 16 lutego do 7 kwietnia w CSW Łaźnia w Gdańsku oglądać można wystawę prac Thorstena Goldberga, pokazywaną wcześniej w Berlinie w Galerii Whiteconcepts. Jest ona podsumowaniem dwudziestu lat twórczości niemieckiego artysty, specjalisty od sztuki w przestrzeni publicznej.
Zrealizowane prace w przestrzeni publicznej Thorstena Goldberga, które często odnoszą się do wizji popularnych idylli i motywów tęsknoty za rajem są zrekonstruowane, bądź przywrócone na wystawę i połączone ze szkicami, rysunkami i dokumentacją fotograficzną prac niezrealizowanych. Oprócz prac historycznych, autor przygotował kilka nowych realizacji stworzonych w 2012 roku. Na wystawie prezentowana jest bardzo różnorodna twórczość artysty, bo autor nie przywiązał się nigdy do żadnej formy, charakterystycznego stylu, materiału czy medium. Są tu rzeźby, obiekty, instalacje, szkice koncepcyjne, fotografie, fotomontaże, rysunki i projekcje – projekty w przestrzeni publicznej i proces ich tworzenia oraz niektóre instalacje przeznaczone do wnętrza.
Celem prezentacji jest ukazanie twórczości jednego z najciekawszych twórców działających w obrębie sztuki w przestrzeni publicznej w Europie, czego dowodem są wygrane konkursy na realizacje jego projektów w Niemczech, Norwegii i Polsce. Thorsten Goldberg aktywnie wspiera rozwój tej dziedziny sztuki i dyskusję o niej, biorąc udział w pracach komisji opiniującej projekty w przestrzeni publicznej Berlina oraz będąc wydawcą internetowej strony Public Art Wiki, prezentującej bibliotekę sztuki niemieckiej w tym zakresie. Swoje doświadczenia przekazywał też w pracy pedagogicznej prowadząc kursy i warsztaty na uczelniach artystycznych w Niemczech i Austrii.