Nauka i sztuka (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 125
Do 02.03.25 w CSW w Toruniu można oglądać wystawę pn. Obraz z obrazu. Wątki meta artystyczne w kolekcji CSW w Toruniu.
Wystawa uwypukla jeden z wątków, obecnych w wielu pracach wchodzących w skład kolekcji CSW – metaartystyczność, czyli odnoszenie się na różnych poziomach do historii sztuki, utrwalonych wzorców przedstawieniowych czy cech stanowiących o tożsamości danego medium.
Nie od dziś wiadomo, że osoby artystyczne wpływają na siebie wzajemnie, a dzieła jednych stanowią punkt odniesienia dla drugich. Twórcy czerpią inspirację ze sztuki poprzedników, ale i podważają utrwalone hierarchie czy obowiązujące kanony.
Świadome i celowe zabiegi, takie jak cytowanie znanych i zakorzenionych w zbiorowej świadomości ikonicznych dzieł czy trawestowanie tradycyjnych wzorców ikonograficznych i osadzanie ich w nowym kontekście, to narzędzia charakterystyczne dla sztuki w każdym okresie historycznym, nie wyłączając współczesności.
W jaki sposób obraz może stać się materią innego dzieła? Jaką rolę pełni dialogowanie z dawnymi mistrzami? Jak wzorce z przeszłości wpływają na interpretacje sztuki aktualnej? Wystawa zaprasza do poszukania odpowiedzi na te pytania.
Na ekspozycji zobaczymy zarówno nowe nabytki, które trafiły od kolekcji toruńskiego CSW w 2024 roku, jak i prace stanowiące integralną część zbiorów instytucji, niemniej zaprezentowane w zupełnie nowym kontekście.
Kuratorka: Natalia Cieślak
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 1901
Do 1 marca w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie można oglądać wystawę fotografii Iwony i Adama Balcy pokazującą piękno Islandii.
Jak piszą jej autorzy, „Nasza przygoda z Islandią rozpoczęła się bardzo przypadkowo, gdy w jednym z angielskich miasteczek kupiliśmy w antykwariacie małą książeczkę z fotografiami zatytułowaną Where Nature Shines, ukazującymi niezwykłe krajobrazy. Początkowo myśleliśmy, że są to zdjęcia z różnych zakątków świata, lecz po kilku dniach odkryliśmy, patrząc na ostatnią albumową stronę, że wszystkie pochodzą z jednego tylko miejsca, „krainy ognia i lodu” – Islandii. Krajobraz przedstawiony na fotografiach autorstwa Sigurgeir Sigurjonsson'a był różnorodny i nietypowy dla naszych oczu, zostawał pod powiekami i uwalniał marzenia. Kilka miesięcy później wyruszyliśmy w naszą pierwszą podróż do Islandii. Był to początek naszej niezwykłej przygody z odkrywaniem i fotografowaniem zakątków tej wyspy.
Islandia urzekła nas nieskrępowaną przestrzenią, pośród której siły natury nieustannie kreują swoje malownicze i spektakularne dzieło. Nieoswajalna i dominująca przyroda trzyma tam osiedla cywilizacji na dystans oraz wywiera znaczący wpływ na życie tamtejszych mieszkańców. Majestatyczne formacje lodowców oraz wulkaniczny żywioł ognia pulsujący tuż pod powierzchnią wyspy, to elementy które dominują w ukształtowaniu tamtejszego krajobrazu i stanowią o wyjątkowości tej krainy. Usytuowanie wyspy sprawia, że można poczuć tu już powiew Arktyki, a krajobraz ma w swoim charakterze surowość typową dla krajów północy.
Tematyka prezentowanych fotografii ujawnia część natury nas samych i ma swoje podłoże w naszym zamiłowaniu do obcowania z przyrodą. Powstały one podczas kilku wypraw zapoczątkowanych w 2006 roku, które objęły okres około trzydziestu tygodni spędzonych w drodze i na bezdrożach Islandii. Eksplorując tę krainę nie sposób było nasycić się widokiem napotkanych miejsc i zjawisk, a magia podróżowania utwierdzała nas w przeświadczeniu, że fotograficzna inspiracja może przydarzyć się za każdym kolejnym zakrętem przemierzanej drogi.
www.mz.pan.pl
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 672
Do 12.03.23 w łódzkim Muzeum Sztuki Współczesnej MS1 czynna jest wystawa o zagadkowym tytule: Obywatele kosmosu. Na ekspozycji skomponowanej wokół badań Antona Vidokle, prac Fedira Tetianycza, Veroniki Hapchenko oraz kolekcji Muzeum Sztuki pokazano ciekawy ruch intelektualny zainicjowany w Rosji w połowie XIX w. – kosmizm.
A jeśli Konstrukcje wiszące Katarzyny Kobro powstały jako konsekwencja badań nad zerową grawitacją oraz życiem pozaziemskim? Artystka miała prawdopodobne styczność z ideami kosmistycznymi, dyskutowanymi w moskiewskich kręgach artystycznych czasów rewolucji.
A jeśli dążenie Władysława Strzemińskiego do otwarcia muzeum wzięło się po części z pism Nikołaja Fiodorowa, w których świat wyzwolony od śmierci, zaludniony wskrzeszonymi, porównywał do muzeum – przestrzeni, w której zawieszono czas?
Takie spekulacje wiążą ruch intelektualny, zainicjowany w Rosji w połowie XIX w., z początkami Muzeum Sztuki.
Kosmizm zakłada, że przywracanie zmarłych do życia jest technicznie możliwe. Ten eksperyment myślowy zrodził wizję radykalnej zmiany kulturowej oraz kompletnej reorganizacji warunków życiowych. Doktryna Fiodorowa odcisnęła swe piętno na tak różnych dziedzinach, jak sowiecki pogram eksploracji kosmosu, nowa poezja, konstruktywizm, muzeologia, a nawet badania nad przetaczaniem krwi.
W Muzeum Sztuki, instytucji poświęconej twórczości awangardowej, pokazano wystawę ukazującą mnogość kosmistycznych idei i estetyk. Ekspozycja jest zorganizowana wokół badań prowadzonych przez Antona Vidokle (ur. 1965), artystę i wydawcę, który przez blisko dekadę zgłębiał filozofię kosmizmu z intencją zaproponowania nowej odsłony przyszłości wolnej od śmierci, wojny, rozkładu i eksploatacji natury. Na wystawie pokazano serię jego filmów kręconych w Japonii, na Ukrainie, w Rosji, Kazachstanie oraz we Włoszech, przybliżających niektóre z kluczowych zagadnień tej intelektualnej i artystycznej tradycji.
Na wystawie znajdują się również dzieła z kolekcji Muzeum Sztuki, jako zasoby domyślnej Międzynarodówki Kosmistycznej. Celem ekspozycji jest wykazanie, że ruch kosmistyczny nie był działaniem wyłączenie rosyjskim, stąd podkreśla ona udział artystów ukraińskich w badaniu zagadnień kosmizmu. Fedir Tetianycz był performerem, projektantem, malarzem i poetą, głęboko zainteresowanym koncepcją biosfery. Stworzył on doktrynę Frypulii, opartą na kategoriach wieczności, nieskończoności i bezgraniczności. Na wystawie umieszczono również obrazy Veroniki Hapczenko, krakowskiej malarki wizjonerki, ilustrujące różne aspekty pism Konstantina Ciołkowskiego.
Daniel Muzyczuk
Artystki i artyści, których prace zostały pokazane na wystawie: Zbyněk Baladrán, Wojciech Fangor, Stano Filko, Veronika Hapchenko, Karol Hiller, Jerzy Janisch, Zdzisław Jurkiewicz, Paul Klee, Katarzyna Kobro, Aleksandra Korsakowa, Zofia Kulik, Jacek Malczewski, Kuba Mikurda / Laura Pawela / Marcin Lenarczyk, Roman Opałka, Isabel Pons, Michael Sandle, Henryk Stażewski, Jonasz Stern, Mladen Stilinović, Robert Tilling, Fedir Tetyanych, Jerzy Tchórzewski, Anton Vidokle, Andrzej Wróblewski.
Więcej - https://msl.org.pl/obywatele-kosmosu/
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 174
Do 25.02.2025 w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie można oglądać wystawę twórczości opoczyńskich hafciarek z kolekcji Teresy Szwedkowicz.
Wystawa przybliża problematykę kolekcjonerstwa prywatnego i antropologii rzeczy. Wśród licznych wątków podejmowanych na wystawie szczególnie widoczne są te, które dotyczą relacji przedmiotów z człowiekiem. Punktem wyjścia jest pasja, hobby, które może dotyczyć każdego z nas, a stając się treścią życia przynosi owoc w postaci monumentalnej kolekcji, która uzyskuje status zabytkowego muzealnego artefaktu.
Wystawa prezentuje wszystkie charakterystyczne elementy kolekcji opoczyńskich strojów, haftów oraz fotografii zgromadzonych i opracowanych przez Teresę Szwedkowicz, w znakomitej większości znajdujących się w zbiorach PME.
Teresa Szwedkowicz (1930-2001) była nauczycielką wychowania plastycznego i technicznego w liceum ogólnokształcącym w Opocznie, miłośniczką rodzinnego regionu. Kolekcję stroju opoczyńskiego i haftu, a także fotografii tworzyła przez ponad 40 lat. W tym czasie, jak sama podała, zgromadziła około 5000 obiektów. Gromadziła głównie elementy wiana i stroju ślubnego panny młodej (koszule, ręczniki, nakrycia na łóżko, fragmenty stroju) oraz fotografie związane z obrzędami rodzinnymi.
Jest to pierwsza w Polsce ekspozycja prezentująca kolekcję Teresy Szwedkowicz: nie tylko zgromadzone obiekty, ale także jej relację z hafciarkami, warsztat pracy i sposób popularyzowania zbioru. Na wystawie podejmuje się problematykę relacji człowieka z rzeczami oraz dziedzictwa niematerialnego. Teresa Szwedkowicz nie tylko gromadziła przedmioty, ale też systematyzowała je i opracowywała, tworząc katalogi i pisząc artykuły. Jej działalność jest przykładem kolekcjonerstwa prywatnego: emocjonalnego, nierozerwalnie związanego zarówno z przedmiotem kolekcji, jak i jej opiekunem.
Teresa Szwedkowicz jednocześnie była twórczynią – sama haftowała i wycinała, ucząc się od twórczyń ludowych, a jej wytwory stawały się przedmiotem kolekcji i obiektami dziedzictwa kulturowego. W pracy nauczycielki wykorzystywała kolekcję jako pomoc naukową, a jako popularyzatorka prezentowała ją na wystawach.
O kolekcji
Kolekcja została stworzona w całości przez kobietę, dzięki twórczości kobiet, a także z myślą o kobietach. Opowiada haftach i szyciu, zajęciach, którymi zajmowały się najczęściej kobiety, tworząc swego rodzaju wspólnotę przekazu tradycji i treści. Wątkiem tym wpisuje się więc także w nurt herstorii, czyli historii badanej i pisanej z perspektywy doświadczeń kobiet. Pośrednio skłania do refleksji na temat praktyk pamięci i dziedzictwa niematerialnego, do którego zalicza się hafciarstwo.
Na wystawie zobaczyć będzie można części stroju opoczyńskiego, lniane i wełniane próbki tkanin odzieżowych oraz tekstylne elementy stanowiące wyposażenie domu mieszkalnego (ręczniki, poszewki na poduszki, obrusy, serwetki, tkaniny), wycinanki oraz związane ze świętami wielkanocnymi pisanki. Uzupełnieniem kolekcji materialnej strojów jest zbiór fotografii oraz negatywów szklanych wraz z katalogami i opisami, jakie wykonała kolekcjonerka, a także kroniki jej działalności z fotografiami. Jej prace są prezentowane w sposób interaktywny. Niektórych z nich widz może dotknąć.
Kuratorka: Joanna Bartuszek
Więcej: https://ethnomuseum.pl/wystawy/kolekcjonerka-teresa-szwedkowicz-1930-2001/