Nauka i sztuka (el)
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 2999
W Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie do 10 czerwca w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku w ramach cyklu „Galeria Żywa” można oglądać prace trzech znanych krakowskich artystów: Leszka Dutki, Walentego Gabrysiaka i Bogusława Szwacza.
Leszek Dutka, nestor krakowskiego środowiska artystycznego, wciąż zaskakuje swym zaciekawieniem światem i otwartością. Wystawa w Muzeum Narodowym w Krakowie będzie obszernym przeglądem jego twórczości.
„To, co się obecnie dzieje w sztuce, te wszystkie nowe media, tak bardzo mnie nie interesuje. Uważam, że malarstwo czy grafika jeszcze nie wyczerpały swoich możliwości. Nie jestem jednak hermetyczny na różne zjawiska. Też szukam nowych środków wyrazu, choć raczej pozostałem wierny figuracji. Moją dewizą jest podświadomość i spontaniczność” – powiedział kiedyś w jednym z wywiadów Leszek Dutka – malarz, rysownik, rzeźbiarz, ceramik i poeta.
Malarstwo Dutki można uznać za rodzaj klamry łączącej nurty obecne w polskiej sztuce od lat 50. XX wieku aż po tendencje najnowsze. Mimo że silnie osadzony w tradycji, artysta stara się odnaleźć własny język: pełen ekspresji, chętnie odwołujący się do deformacji i eksperymentów z fakturą. Jego prace można nazwać komentarzami rzeczywistości: począwszy od 1955 roku i namalowanego wówczas Transportu robotników czy Zmęczonego, poprzez nawiązujących do stanu wojennego Zbójców, aż po pełną rozpaczy i tragizmu aranżację przestrzenno-malarską Manhattan 11 września 2001.
Wystawę dopełni prezentacja prac rzeźbiarskich i ceramicznych Leszka Dutki z lat 60. i 70. XX wieku. Artysta osiągnął znaczną popularność w dziedzinie sztuki dekoracyjnej i użytkowej, a jego wyroby chętnie kupowano. Do historii polskiej ceramiki wszedł jednak przede wszystkim dzięki unikatowym pracom tworzonym w glinie. Pierwsze z nich – rzeźby należące do cykli „Diabły podkrakowskie” oraz „Ptaki i Ptaszyska”, pokazane w 1968 i 1969 roku – swoją wyjątkową formą i niezwykłymi nazwami wzbudziły wielkie zainteresowanie publiczności, a także zachwyt krytyków i specjalistów. Kilka z nich zakupiono do kolekcji muzealnych. Na przeciwnym niejako biegunie lokują się rzeźby z cyklu Głowy. Te niepokojące, wieloznaczne dzieła powstały w latach 1978–1979 i należą do ostatnich rzeźbiarskich prac artysty, który porzucił potem ceramikę, ograniczając się jedynie do sporadycznych prezentacji wcześniejszych prac.
Obrazy olejne innego krakowskiego artysty, Walentego Gabrysiaka, pochodzą z jego prywatnej kolekcji i w większości nie były jeszcze prezentowane szerszej publiczności. Część pochodzi ze szczególnego okresu w dziejach Polski – lat 80. XX wieku – kiedy twórca nie wystawiał i nie udzielał się publicznie, intensywnie jednak pracował. Na wystawie zobaczymy także najnowsze obrazy, namalowane po 2000 roku.
Kuratorka wystawy, Anna Budzałek, pisze: „Obrazy Walentego Gabrysiaka nie są wyrazem gonitwy za nowoczesnością, stanowią przejaw odczuwanej bardzo prywatnie rzeczywistości. Bogate w kontrasty, wydają się żywym, dynamicznym bytem. Kolor, starannie dobrany, determinujący, będący nośnikiem emocji, stanowi istotę tej sztuki: buduje przestrzeń, nadaje jej kształt i naznacza ją treścią. W tych „malarskich aforyzmach” można odczytać upodobanie artysty do spokojnej kontemplacji rzeczywistości. Z dala od zgiełku codzienności.”
Walenty Gabrysiak jest malarzem i grafikiem. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Fryderyka Pautscha, Adama Marczyńskiego i Wacława Taranczewskiego. W 1965 roku, dzięki stypendium rządu belgijskiego, odbył studia w École de la Cambre w Brukseli. Od 1956 roku do końca lat 60. współpracował w zakresie malarstwa ściennego z Taranczewskim, a także z żoną, artystką Ewą Buczyńską. Ma w swoim dorobku udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych i indywidualnych, zarówno w kraju, jak i za granicą. Jego prace znajdują się m.in. w Muzeum Narodowym w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu, Szczecinie, Gdańsku, w Muzeum Kopernika we Fromborku, w Muzeum w Bytomiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, w Bibliotece Królewskiej „Albertina" w Brukseli oraz w zbiorach prywatnych i galeriach Belgii, Holandii, Niemiec, USA, Szwecji i Włoch.
Bogusław Szwacz jest jednym z najważniejszych powojennych polskich artystów. Na wystawie zaprezentowane zostaną wybrane kompozycje jego autorstwa z dwóch cykli gwaszy, Moje życie i Ruiny Warszawy, powstałych w latach 60. XX wieku. W tych osobistych, pełnych dramatyzmu pracach Szwacz posługuje się własnym językiem artystycznym, z jednej strony nawiązującym do uniwersalnych doświadczeń surrealizmu, kubizmu i sztuki abstrakcyjnej, a z drugiej – utrzymanym w bliskim artyście lokalnym kontekście artystycznym, historycznym i politycznym.
Na wystawie będzie można zobaczyć również dzieła pochodzące z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie, takie jak Rynek krakowski (1938) czy Kompozycja morska (1949) – ciekawy przykład inspiracji sztuką abstrakcyjną w latach 40. XX wieku, a także Albumy Malarstwa i Sonetów – oryginalne, tworzone przez całe życie osobiste pamiętniki poetycko-malarskie.
Bogusław Szwacz studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1931–1937. Po wojnie w Krakowie współtworzył Grupę Młodych Plastyków, a w latach 1947–1948, przebywając na stypendium w Paryżu, został członkiem francuskiej grupy „Le Surrealisme Revolutionaire”. Brał udział w I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w krakowskim Pałacu Sztuki w 1948 roku. W czasach obowiązywania w sztuce socrealizmu wystawiał na Ogólnopolskich Wystawach Plastyki (1950, 1952, 1953), a w okresie „odwilży” brał udział w II i III Wystawie Sztuki Nowoczesnej w warszawskiej Zachęcie (1957,1959). Pokazywał swoje prace na wystawie „Konfrontacje” w Galerii Krzywego Koła w Warszawie (1961), na Sympozjum „Złotego grona” w Zielonej Górze (1963) oraz na Biennale Form Przestrzennych w Elblągu (1965). W 1964 roku sformułował oryginalną koncepcję Sztuki Poruszania Wyobraźni: Ars-Horme, zgodnie z którą tworzył do końca życia.
- Autor: red.
- Odsłon: 4509
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 765
W Galerii Bielskiej BWA od 7 stycznia do 26 lutego 2023 będzie czynna wystawa prac Jerzego Nowosielskiego i Stanisława Niemczyka. Będzie to spotkanie wybitnego malarza i rysownika – współczesnego pisarza ikon, z architektem wizjonerem – twórcą niezwykłych kościołów.
Na wystawie „Spotkanie” zostaną zaprezentowane projekty polichromii Jerzego Nowosielskiego dla kościoła Ducha Świętego w Tychach, znajdujące się w Muzeum Miejskim w Tychach, a także inne projekty sakralne mistrza przechowywane w Muzeum Ikon w Supraślu. Twórczość Stanisława Niemczyka, jego wizjonerskie projekty kościołów, zobaczymy w postaci szkiców, rysunków i makiet, skonfrontowanych z fotografiami zrealizowanych budowli.
Agata Smalcerz, kuratorka wystawy:
W 2023 roku mija 100 lat od narodzin Jerzego Nowosielskiego. Dokładnie w rocznicę urodzin artysty, 7 stycznia 2023 roku, Galeria Bielska BWA otwiera wystawę, która zaprezentuje współpracę słynnego malarza ze znakomitym architektem Stanisławem Niemczykiem w kościele Ducha Świętego w Tychach.
To Stanisław Niemczyk projektując kościół, który stał się jedną z ikon współczesnej architektury sakralnej, był inicjatorem zaproszenia w 1982 roku Jerzego Nowosielskiego, profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, znanego z realizacji fresków, głównie w cerkwiach prawosławnych, do stworzenia programu ikonograficznego polichromii w kościele katolickim.
Budynek kościoła Ducha Świętego w Tychach Żwakowie, był projektem rewolucyjnym. Zrealizowany w latach 1978–1982 miał formę olbrzymiego namiotu, ze ścianami pozbawionymi okien, wyłożonymi wewnątrz drewnianymi deskami.
Na ich surowej powierzchni Jerzy Nowosielski osobiście namalował kilkadziesiąt przedstawień, które tworzą całość odnoszącą się do symboliki chrześcijańskiej, uniwersalnej, ważnej zarówno dla religii prawosławnej, jak i katolickiej. W wydanym w 2022 roku albumie „Nowosielski na Śląsku” dr Krystyna Czerni opisuje wszystkie przedstawienia z tej świątyni, analizując ich formę i treść oraz kontekst dzieła.
W 2023 roku, 19 września, Stanisław Niemczyk obchodziłby 80. urodziny. Genialny architekt odszedł przedwcześnie 13 maja 2019 roku, zostawiając wiele budowli świeckich o znaczących walorach architektonicznych, ale przede wszystkim kilkanaście kościołów, które są niezwykłymi realizacjami na tle współczesnej architektury sakralnej. Nie wszystkie udało się ukończyć za życia ich projektanta; wciąż trwa budowa monumentalnego kościoła pw. św. Franciszka i św. Klary wraz z klasztorem Franciszkanów w Tychach Paprocanach, rozpoczęta w 2000 roku, a także kościołów: Ojca Pio w Tychach Mąkołowcu, Jana Pawła II w Pszczynie, Chrystusa Króla Wszechświata w Rawie Mazowieckiej.
Nad dalszymi pracami w tych świątyniach czuwają Anna Niemczyk-Wojtecka i Robert Wojtecki z Biura Architektonicznego „ARS Architektura”, założonego przez Stanisława Niemczyka.
Jerzy Nowosielski, urodzony 7 stycznia 1923 w Krakowie (zmarł 21 lutego 2011) – malarz, rysownik, scenograf, filozof i teolog prawosławny. Uważany za jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy ikon, przedstawianych w metafizycznych kompozycjach figuralnych i pejzażach.
Stanisław Niemczyk, urodzony 19 września 1943 roku w Czechowicach-Dziedzicach (zmarł 13 maja 2019) – architekt, autor budynków handlowych, usługowych, mieszkalnych i sakralnych. Zasłynął jako twórca niezwykłych kościołów.
Więcej - https://galeriabielska.pl/wystawa/jerzy-nowosielski-i-stanislaw-niemczyk-spotkanie
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 517
W związku z obchodami rocznicy stulecia urodzin Jerzego Nowosielskiego Muzeum Sztuki w Łodzi bierze udział w upamiętnieniu twórczości tego jednego z najciekawszych artystów polskich XX wieku, poprzez przypomnienie jego dwunastoletniego łódzkiego okresu jego życia. Wystawa jest czynna do 25.02.2024 w MS1.
Lata 1950 – 1962, które Jerzy Nowosielski spędził w Łodzi, przypadły na czas jego dojrzewania twórczego. To wtedy artysta osiąga swoje pierwsze sukcesy. Odkrywa również siebie, jako twórcę scenograficznego. Wreszcie to okres, w którym Nowosielski rozpoczyna pracę nad monumentalnym malarstwem sakralnym. W swoich łódzkich latach twórca aktywnie uczestniczył także w tworzeniu artystycznego środowiska miasta.
Nowosielski, gdy przybywa do Łodzi, ma dwadzieścia siedem lat, jest żonaty z Zofią Gutkowską i za sobą ma już szereg doświadczeń artystycznych. Między innymi studia ikonopisarstwa w Ławrze Uniowskiej św. Jana Chrzciciela w Uniowie pod Lwowem czy asystenturę u Tadeusza Kantora w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Krakowie. Ponadto artysta związany był z Grupą Młodych Plastyków, utworzoną wokół Kantora, a także z grupą plastyków nowoczesnych i krakowskim Klubem Artystów. Miał za sobą także udział w zbiorowych pokazach sztuki, przede wszystkim w wystawie plastyków nowoczesnych w Klubie Młodych Artystów i Naukowców w 1947 roku, wystawie Polish Art Today w Nowym Jorku (1948) czy w I wystawie Sztuki Nowoczesnej w krakowskim Pałacu Sztuki (1948/1949).
W okresie łódzkim do tych interesujących Nowosielskiego tematów należą oprócz wciąż tworzonych kompozycji abstrakcyjnych, w tym wyjątkowych, organicznych, także zmagania z realizmem. Przez cały okres łódzki nieustająco jednak tworzył prace realistyczne: akty, sceny przedstawiające kobiety na plaży, gimnastyczki i pływaczki, sceny rodzajowe we wnętrzach, portrety, grupy z muzykantami, martwe natury i pejzaże, malarstwo sakralne, scenografie, a przede wszystkim pejzaże miejskie, łódzkie. Nowosielski potrafił jednak w swoich płótnach znaleźć własny styl. Można by go nazwać świadomym prymitywizmem nowoczesnym, w którym przedmioty nie tracą swojej realności. Dlatego obrazy Nowosielskiego są łatwo komunikatywne, a czasem także pełne wdzięku.
Nowosielski, mieszkając w Łodzi, początkowo żyje z posady kierownika artystycznego państwowej Dyrekcji Teatrów Lalek, później wykładowcy w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, a także z etatu w Miejskim Biurze Projektów w Łodzi przy kolorystycznym projektowaniu fasad. To właśnie podczas swojego łódzkiego okresu, artysta miał szansę wziąć udział w wystawie artystów polskich na XXVIII Biennale Sztuki w Wenecji w 1956 roku. Miasto opuszcza we wrześniu 1962 roku, tuż przed czterdziestką. Od tego czasu do śmierci jest już związany z Krakowem, gdzie pracuje w Akademii Sztuk Pięknych.
Wystawa okresu łódzkiego obejmuje wybór głównie prac malarskich Jerzego Nowosielskiego. Niektóre z nich, pochodzące z prywatnych łódzkich kolekcji, po raz pierwszy zostaną zaprezentowane szerszej publiczności. Osobna część wystawy to projekty scenograficzne, w tym te przygotowane wraz z żoną.
W kolekcji Muzeum Sztuki w Łodzi znajduje się obecnie dwadzieścia sześć prac Jerzego Nowosielskiego, w tym jedenaście z czasów łódzkich. Większość nabyta została bezpośrednio od autora w okresie ich powstania lub niedługo później, w latach 60. i 70. XX wieku. Niniejsza wystawa w Muzeum Sztuki w Łodzi jest pierwszą poświęconą wyłącznie sztuce tego artysty.
Kuratorzy - Julianna Goździk, Paulina Kurc-Maj
Więcej - https://msl.org.pl/no/