Recenzje (el)
- Autor: tm
- Odsłon: 2626
Niedomknięty bilans wszechświata- pod tym tytułem ukazała się nakładem Copernicus Center Press książka Tadeusz Pabjana.
Czym jest ciemna energia? Jakie obiekty lub cząstki tworzą ciemną materię? Skąd wiadomo, że wszechświat składa się głównie z ciemnej materii i jest wypełniony ciemną energią? Z czego składa się wszechświat? Jeszcze nie tak dawno fizycy sądzili, że dobrze znają odpowiedź na to pytanie, i że potrafią dokładnie zidentyfikować wszystkie obiekty, które dają swój wkład do całkowitej masy wszechświata. Problem pojawił się wtedy, gdy obserwacje astronomiczne dostarczyły dowodów na obecność znacznych ilości dodatkowej, niewidocznej materii i na przyspieszenie ekspansji wszechświata rozpychanego tajemniczą energią, która jest równoważna masie. Po przeprowadzeniu wstępnych oszacowań okazało się, że wszystkie znane do tej pory postaci materii to tylko wierzchołek gigantycznej góry lodowej. Autor przedstawia w książce najważniejsze epizody tworzące historię problemu brakującej masy wszechświata. Pokazuje, że poszukiwaniem zajmują się przedstawiciele wielu dyscyplin naukowych – astronomii, astrofizyki, kosmologii relatywistycznej i fizyki cząstek elementarnych. W aspekcie ostatnio ogłoszonej samokrytyki Stephena Hawkingsa dotyczącej nieistnienia czarnych dziur, książka Tadeusza Pabjana zapewne zwiększy zainteresowanie kosmologią i przysporzy naukom kosmicznym nowych entuzjastów.(tm)
Niedomknięty bilans wszechświata, Tadeusz Pabjan, Copernicus Center Press sp. z o.o., Kraków 2014, s. 240, cena 34,90
- Autor: tm
- Odsłon: 2726
Wydawnictwo PWN wydało książkę Mirosława Rutkowskiego – Nieposłuszeństwo wobec prawa.
Czy prawo można przekroczyć w sposób usprawiedliwiony i moralnie dopuszczalny? W jakiej sytuacji można uciec się do nielegalnych działań? Kiedy nieposłuszeństwo staje się groźnym nadużyciem? Czy użycie przemocy poza prawem bywa usprawiedliwione? Z nieposłuszeństwem wobec prawa spotkaliśmy się ostatnio podczas protestów ACTA i zapewne jeszcze nie raz się spotkamy, stąd warto zapoznać się z książką wyjaśniającą to zagadnienie.
Historia zna wiele przykładów nieposłuszeństwa wobec prawa, dokonywanego pod wpływem racji bardziej wzniosłych niż wzgląd na prywatny interes sprawcy. Większość tych, którzy w taki sposób postępowali, pozostała na ogół nieznana opinii publicznej. Ich czyny nie przyniosły im uznania społecznego, ale nie okryły ich też niesławą; zostali najpewniej ukarani za takie postępowanie w podobny sposób jak ci, którzy oczekiwali, iż przyniesie im ono jakieś wymierne korzyści. Tylko nielicznym udało się na stałe pozostać w panteonie bohaterów. Wydaje się, iż mało kto nie potrafiłby określić, choćby w przybliżeniu, znaczenia aktów nieposłuszeństwa, dokonywanych przez Mahatmę Gandhiego, Martina Luthera Kinga lub Henry'ego Davida Thoreau.
Znane dotychczas teorie nieposłuszeństwa wobec prawa uznają akt nieposłuszeństwa za szczególny rodzaj sprzeciwu bądź protestu. Zgodnie z powszechnie panującą na ten temat opinią, wyraża on postawę niezgody wobec czegoś, co generując różnicę stanowisk bądź zachowań, może być uznawane z tego powodu za poważny problem społeczny. (tm)
Nieposłuszeństwo wobec prawa, Mirosław Rutkowski, PWN, Warszawa 2011, s. 163
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1298
Wydawnictwo Krytyki Politycznej – wielce zasłużone w przybliżaniu i wyjaśnianiu Polakom tego, co się stało na świecie wskutek neoliberalizmu, jakie szkody poniosły społeczeństwa i biedniejsze państwa, wydało kolejną książkę pokazującą skutki tej doktryny. Jest to dzieło brytyjskiego ekonomisty Anthony’ego B. Atkinsona, w tłumaczeniu Mikołaja Ratajczaka i Macieja Szlindera Nierówności z wiele mówiącym podtytułem: Co da się zrobić.
Książka Atkinsona - jednego z najważniejszych badaczy nierówności - jest efektem badań nad ekonomią nierówności, jakie autor prowadził od 1966 roku. Nierówności zawsze były przedmiotem badań, gdyż są one związane z każdą dziedziną ludzkiej aktywności, niemniej narastanie nierówności ekonomicznych, z czym mamy do czynienia od lat 70. XX wieku jest zjawiskiem, które niepokoi nie tylko ekonomistów. Kiedy okazało się, że 1% ludzkości posiada taki majątek jak pozostałe 99%, społeczeństwa uznały, że nierówności ekonomiczne są największym zagrożeniem dla świata, problemem, który należy jak najszybciej rozwiązać.
O skali tych nierówności autor pisze w pierwszej części książki, stawiając diagnozę obecnej sytuacji. Zastanawia się, czy i co ekonomia może powiedzieć o przyczynach nierówności i czy w przeszłości były okresy, kiedy te nierówności malały.
W części drugiej przedstawia piętnaście propozycji wskazujących konkretne kroki, które mogą podjąć państwa w celu zmniejszenia nierówności i pięć celów, do których należy dążyć. Nierówności bowiem można okiełznać, czego przykładem są lata 1945 -1970. Państwa stosowały wówczas różne mechanizmy wyrównujące, których jednak zaniechały po roku 1980. Czym to się skończyło – doświadczamy na własnej skórze.
Cześć trzecia to rozważania nad tymi propozycjami, rozpatrywanie możliwych zastrzeżeń, np. czy można będzie zagwarantować wszystkim równy start bez utraty miejsc pracy, bądź spowalniania wzrostu gospodarczego? Czy winniśmy zajmować się nierównością szans czy wyników? Czy powinniśmy się skupiać wyłącznie na biedzie? Jaki wpływ na nierówności ma postęp techniczny i globalizacja? Czy w ogóle stać nas na program zmniejszania nierówności?
Oczywiście, najprostszą odpowiedzią będzie zapewne: nie stać nas – pisze autor. Ale przedstawiając rachunki ekonomiczne dla Wielkiej Brytanii pokazuje jednocześnie, że konfliktu miedzy sprawiedliwością a efektywnością można uniknąć. To zapewne wyzwanie dla ekonomistów, którzy w ostatnich kilkudziesięciu latach rzadko robili wycieczki w inne niż neoliberalne regiony. Powoli jednak przebija się konstatacja, że istnieje więcej niż jeden sposób uprawiania ekonomii. Pokazuje to w książce Atkinson nie tylko w rozważaniach nad nierównościami, ale i w refleksjach nad stanem współczesnej myśli ekonomicznej.(al.)
Nierówności. Co da się zrobić, Anthony B. Atkinson, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017, wyd. I, s. 520, cena 69,90 zł, dostępna także jako e-book.
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1072
Wydawnictwo Akademickie Sedno wydało powieść Nietykalni. Mit o Cyganach. Jej autorem jest Feri Lainšček - jeden z najwybitniejszych prozaików słoweńskich (autor ponad 20 powieści), także poeta, scenarzysta, z zawodu dziennikarz.
Powieść Feriego Lainščka przedstawia legendę tłumaczącą powody, dla których losem Cyganów jest stałe wędrowanie. Ten pretekst pozwala autorowi, z perspektywy losów czterech pokoleń jednej rodziny, pokazać jednostkowe doświadczenia w społecznych i historycznych procesach „kotła bałkańskiego” od czasów II wojny światowej po rozpadzie Jugosławii.
Wielokulturowość przygraniczna – znana mu z autopsji, gdyż urodził się na pograniczu Słowenii i Węgier – jest tłem większości jego powieści, których bohaterowie to z reguły ludzie bardzo biedni, z tzw. dna społecznego.
Nietykalni. Mit o Cyganach jest pierwszą książką autora przetłumaczoną (przez Joannę Pomorską) na język polski. To znakomicie napisana powieść i szkoda, że twórczość Feriego Lainščka poznajemy tylko z tej jednej książki.
Nietykalni. Mit o Cyganach, Feri Lainšček, Wydawnictwo Akademickie Sedno, wyd. I, Warszawa 2019, s.144, cena 30 zł (w tym VAT).