Recenzje (el)
- Autor: tm
- Odsłon: 2865
Wydawnictwo PWN wydało książkę Mirosława Rutkowskiego – Nieposłuszeństwo wobec prawa.
Czy prawo można przekroczyć w sposób usprawiedliwiony i moralnie dopuszczalny? W jakiej sytuacji można uciec się do nielegalnych działań? Kiedy nieposłuszeństwo staje się groźnym nadużyciem? Czy użycie przemocy poza prawem bywa usprawiedliwione? Z nieposłuszeństwem wobec prawa spotkaliśmy się ostatnio podczas protestów ACTA i zapewne jeszcze nie raz się spotkamy, stąd warto zapoznać się z książką wyjaśniającą to zagadnienie.
Historia zna wiele przykładów nieposłuszeństwa wobec prawa, dokonywanego pod wpływem racji bardziej wzniosłych niż wzgląd na prywatny interes sprawcy. Większość tych, którzy w taki sposób postępowali, pozostała na ogół nieznana opinii publicznej. Ich czyny nie przyniosły im uznania społecznego, ale nie okryły ich też niesławą; zostali najpewniej ukarani za takie postępowanie w podobny sposób jak ci, którzy oczekiwali, iż przyniesie im ono jakieś wymierne korzyści. Tylko nielicznym udało się na stałe pozostać w panteonie bohaterów. Wydaje się, iż mało kto nie potrafiłby określić, choćby w przybliżeniu, znaczenia aktów nieposłuszeństwa, dokonywanych przez Mahatmę Gandhiego, Martina Luthera Kinga lub Henry'ego Davida Thoreau.
Znane dotychczas teorie nieposłuszeństwa wobec prawa uznają akt nieposłuszeństwa za szczególny rodzaj sprzeciwu bądź protestu. Zgodnie z powszechnie panującą na ten temat opinią, wyraża on postawę niezgody wobec czegoś, co generując różnicę stanowisk bądź zachowań, może być uznawane z tego powodu za poważny problem społeczny. (tm)
Nieposłuszeństwo wobec prawa, Mirosław Rutkowski, PWN, Warszawa 2011, s. 163
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1434
Wydawnictwo Krytyki Politycznej – wielce zasłużone w przybliżaniu i wyjaśnianiu Polakom tego, co się stało na świecie wskutek neoliberalizmu, jakie szkody poniosły społeczeństwa i biedniejsze państwa, wydało kolejną książkę pokazującą skutki tej doktryny. Jest to dzieło brytyjskiego ekonomisty Anthony’ego B. Atkinsona, w tłumaczeniu Mikołaja Ratajczaka i Macieja Szlindera Nierówności z wiele mówiącym podtytułem: Co da się zrobić.
Książka Atkinsona - jednego z najważniejszych badaczy nierówności - jest efektem badań nad ekonomią nierówności, jakie autor prowadził od 1966 roku. Nierówności zawsze były przedmiotem badań, gdyż są one związane z każdą dziedziną ludzkiej aktywności, niemniej narastanie nierówności ekonomicznych, z czym mamy do czynienia od lat 70. XX wieku jest zjawiskiem, które niepokoi nie tylko ekonomistów. Kiedy okazało się, że 1% ludzkości posiada taki majątek jak pozostałe 99%, społeczeństwa uznały, że nierówności ekonomiczne są największym zagrożeniem dla świata, problemem, który należy jak najszybciej rozwiązać.
O skali tych nierówności autor pisze w pierwszej części książki, stawiając diagnozę obecnej sytuacji. Zastanawia się, czy i co ekonomia może powiedzieć o przyczynach nierówności i czy w przeszłości były okresy, kiedy te nierówności malały.
W części drugiej przedstawia piętnaście propozycji wskazujących konkretne kroki, które mogą podjąć państwa w celu zmniejszenia nierówności i pięć celów, do których należy dążyć. Nierówności bowiem można okiełznać, czego przykładem są lata 1945 -1970. Państwa stosowały wówczas różne mechanizmy wyrównujące, których jednak zaniechały po roku 1980. Czym to się skończyło – doświadczamy na własnej skórze.
Cześć trzecia to rozważania nad tymi propozycjami, rozpatrywanie możliwych zastrzeżeń, np. czy można będzie zagwarantować wszystkim równy start bez utraty miejsc pracy, bądź spowalniania wzrostu gospodarczego? Czy winniśmy zajmować się nierównością szans czy wyników? Czy powinniśmy się skupiać wyłącznie na biedzie? Jaki wpływ na nierówności ma postęp techniczny i globalizacja? Czy w ogóle stać nas na program zmniejszania nierówności?
Oczywiście, najprostszą odpowiedzią będzie zapewne: nie stać nas – pisze autor. Ale przedstawiając rachunki ekonomiczne dla Wielkiej Brytanii pokazuje jednocześnie, że konfliktu miedzy sprawiedliwością a efektywnością można uniknąć. To zapewne wyzwanie dla ekonomistów, którzy w ostatnich kilkudziesięciu latach rzadko robili wycieczki w inne niż neoliberalne regiony. Powoli jednak przebija się konstatacja, że istnieje więcej niż jeden sposób uprawiania ekonomii. Pokazuje to w książce Atkinson nie tylko w rozważaniach nad nierównościami, ale i w refleksjach nad stanem współczesnej myśli ekonomicznej.(al.)
Nierówności. Co da się zrobić, Anthony B. Atkinson, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2017, wyd. I, s. 520, cena 69,90 zł, dostępna także jako e-book.
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1209
Wydawnictwo Akademickie Sedno wydało powieść Nietykalni. Mit o Cyganach. Jej autorem jest Feri Lainšček - jeden z najwybitniejszych prozaików słoweńskich (autor ponad 20 powieści), także poeta, scenarzysta, z zawodu dziennikarz.
Powieść Feriego Lainščka przedstawia legendę tłumaczącą powody, dla których losem Cyganów jest stałe wędrowanie. Ten pretekst pozwala autorowi, z perspektywy losów czterech pokoleń jednej rodziny, pokazać jednostkowe doświadczenia w społecznych i historycznych procesach „kotła bałkańskiego” od czasów II wojny światowej po rozpadzie Jugosławii.
Wielokulturowość przygraniczna – znana mu z autopsji, gdyż urodził się na pograniczu Słowenii i Węgier – jest tłem większości jego powieści, których bohaterowie to z reguły ludzie bardzo biedni, z tzw. dna społecznego.
Nietykalni. Mit o Cyganach jest pierwszą książką autora przetłumaczoną (przez Joannę Pomorską) na język polski. To znakomicie napisana powieść i szkoda, że twórczość Feriego Lainščka poznajemy tylko z tej jednej książki.
Nietykalni. Mit o Cyganach, Feri Lainšček, Wydawnictwo Akademickie Sedno, wyd. I, Warszawa 2019, s.144, cena 30 zł (w tym VAT).
- Autor: jhw
- Odsłon: 3100
Szlak Norden. Modernizacja po skandynawsku to książka Włodzimierza Anioła, wydana przez Wydawnictwo Elipsa.
Słowo „Norden” nie jest w Polsce powszechnie znane, a tym bardziej często używane, nawet przez specjalistów z dziedziny skandynawistyki. W XIX-wiecznej Skandynawii oznaczało po prostu obszary leżące na północy, tak jak Vesten – terytoria rozciągające się na zachód, a Syden – na południe. Natomiast w XX wieku w Danii, Norwegii i Szwecji termin ten stał się bardzo popularny jako nazwa własna, oznaczająca ściśle określony obszar geograficzny, obejmujący oprócz tych krajów także Finlandię i Islandię oraz ich trzy terytoria autonomiczne: Wyspy Alandzkie, Wyspy Owcze i Grenlandię.
Wszystkie te jednostki tworzą dziś wspólnotę regionalną, zinstytucjonalizowaną przede wszystkim w postaci Rady Nordyckiej i Nordyckiej Rady Ministrów, ale też przy pomocy innych sieci partnerstw i współpracy, w tym o charakterze pozarządowym, na czele z zainicjowaną po I wojnie światowej transnarodową siecią stowarzyszeń społecznych Norden – pisze Autor we wstępie do książki.
Wśród krajów rozwiniętych współczesnego świata kraje nordyckie wyróżniały się – i wyróżniają – wyższym poziomem i jakością życia obywateli. Także relatywnie lepszą kondycją gospodarczą, co w latach kryzysu tlącego się w Europie od roku 2008 stało się szczególnie istotne.
W zwartej, a także przystępnej formie, (co w książce naukowej stanowi rzadki walor), Autor przedstawia fenomen północnej drogi do dobrobytu. W licznych i modnych ostatnio międzynarodowych rankingach i zestawieniach w wielu dziedzinach kraje nordyckie wyraźnie przodują. Zwłaszcza w dziedzinie wdrażania zaawansowanych technologii informatycznych, ochronie środowiska naturalnego, przejrzystości, sprawności i uczciwości instytucji publicznych, poziomu zaufania i kapitału społecznego, równouprawnienia kobiet i mężczyzn.
Stosowane w tych krajach praktyki są postrzegane w wielu krajach jako te najlepsze (best practices), jako wręcz wzór do naśladowania wobec współczesnych wyzwań, jakimi są bezrobocie i bezdomność, starzenie się społeczeństw, przemiany w modelach rodzinnych, globalizacja. Innowacyjne rozwiązania i ich efektywność w praktyce widoczne są choćby w polityce rodzinnej (urlopy tacierzyńskie), zatrudnienia – duńska koncepcja flexicurity (elastyczne bezpieczeństwo na rynku pracy), edukacyjno – naukowej (modele szkół fińskich i ich świetne wyniki edukacyjne), utrwalania modelu tzw. społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR – tu duże osiągnięcia ma Norwegia), itp. Oczywiście, to wszystko wyrosło na gruncie przygotowywanym nie od lat, ale wręcz od stuleci.
Stan wiedzy na temat nordyckich rozwiązań w sferze społeczno – gospodarczej w Polsce jest bardzo mizerny i powierzchowny. A szkoda, bo są to rozwiązania korzystne dla rozwoju społeczeństwa, dla zwykłych ludzi, dla gospodarki tych krajów. W tych krajach politycy szczodrze korzystają z wiedzy, którą dysponują ośrodki i centra naukowe. Korzystają w praktyce, opierając się na prowadzonych przez nie badaniach i wnioskach z nich wynikających. Gremia doradcze są autentycznymi gremiami doradczymi, których analizy są przez decydentów wykorzystywane.
Celem książki było ukazanie mechanizmów społeczno – gospodarczych decydujących o tym, że rozwój w tych krajach przebiega tak, a nie inaczej. I poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego? Na czym polega specyfika nordyckiego modelu państwa dobrobytu? Na czym polega proces modernizacji tego modelu? By odpowiedzieć na te pytania, trzeba książkę przeczytać. Naprawdę warto. Tu nie ma powierzchownych, standardowych sądów czy quasi-analiz. Wszystko poparte jest ogromną, wnikliwą, głęboką znajomością rzeczy.
Brać przykład? Nie takie to proste. Wprawdzie Dania i Szwecja nie leżą daleko od nas, ale nasza mentalność, stosunek do pracy, sprawy społeczne i ludzkie, polityka społeczna itd., itd. są bardzo odległe. (jhw)
Szlak Norden. Modernizacja po skandynawsku, Włodzimierz Anioł, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa, 2013.