Recenzje (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 963
Cyprian Norwid. Wierny – Portret – to tytuł albumu zawierającego rysunki i akwarele Cypriana Kamila Norwida, wydanego przez Wydawnictwo Instytutu De Republica w opracowaniu Edyty Chlebowskiej.
Najbogatsze zbiory prac plastycznych jednego z naszych najważniejszych poetów (także dramatopisarza, eseisty i filozofa) posiadają Muzea Narodowe w Warszawie i Krakowie oraz Biblioteka Narodowa. Ocenia się, że istniało ok. 2 tysięcy prac Norwida, ale zachowało się do naszych czasów tylko ok. 1200 obiektów.
Do albumu wydanego w Roku Norwida, w 200-lecie jego urodzin – 1821-2021, wybrano 200 prac, ktore porządkowano chronologicznie, co stworzyło plastyczny portret - biografię artysty.
Album jest bardzo elegancko i starannie wydany, w dodatku dwujęzyczny (polsko-angielski), co czyni z niego atrakcyjny prezent.(al.)
Cyprian Norwid. Wierny – Portret, opr. Edyta Chlebowska, Wydawnictwo Instytutu De Republica, Warszawa 2021
- Autor: js
- Odsłon: 2390
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę Michała Hellera - Nowa fizyka i nowa teologia.
Jak pisze autor we wprowadzeniu do książki, „w układaniu się wzajemnych relacji między chrześcijaństwem a nauką grożą dwie skrajności. Niekiedy religia udaje naukę. W ten sposób powstają różnego rodzaju religijne fundamentalizmy. /…/
Ale bywa, że nauka udaje religię. Dzieje się tak wówczas, gdy ogromne sukcesy nauki w badaniu świata myli się z rozwiązywaniem egzystencjalnych problemów człowieka i w ogóle z rozwiązywaniem wszystkich problemów./…/
Historie kontaktów pomiędzy teologią a naukami w ciągu ostatnich kilku stuleci znaczą nieufność i spięcia. „Sprawy”: Kopernika, Galileusza, Darwina – to najgłośniejsze etapy wzajemnych kontaktów. Mimo, iż dziś powszechnie /…/ uważa się, że konflikty zostały ostatecznie przezwyciężone, nieufność teologii do nauk przyrodniczych pozostała.
Chrześcijaństwo stworzyło system wartości, który – zrośnięty z europejską kulturą – legł u podstaw ideałów do dziś kształtujących wiele postaw współczesnego człowieka. Nauki empiryczne nie tylko doprowadziły do eksplozji nowoczesnej techniki zmieniającej oblicze świata, ale wytworzyły specyficzny styl myślenia; styl, który – choć w swej istocie dostępny dla nielicznych – stał się obowiązującą regułą niemal dla wszystkich. Niestety, wraz z powstaniem empirycznej metody badania świata drogi myśli religijnej i myśli naukowej rozeszły się. Co zrobić, by myśl teologiczna współgrała ze współczesnymi naukami, których symbolem jest „nowa fizyka”? (js)
Nowa fizyka i nowa teologia, Michał Heller, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2014, s.167, cena 29,90 zł
- Autor: tm
- Odsłon: 3142
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę angielskiego antropologa i psychologa ewolucyjnego Robina Dunbara – Nowa historia ewolucji człowieka.
Jak podaje we wstępie jej tłumacz - Bartłomiej Kucharzyk, autor znany w Polsce także z innych książek, poza kręgami akademickimi zasłynął przede wszystkim jako odkrywca „liczby Dunbara”, czyli przeciętnej liczby stabilnych relacji międzyludzkich, które możemy utrzymywać, nie przeciążając swoich umysłów (ok.150).
W Nowej historii ewolucji człowieka autor spogląda na ewolucję człowieka z innej niż tradycyjna perspektywy i zastanawia się nad tym, co zadecydowało o sukcesie ewolucyjnym Homo sapiens i jakie cechy różnią nas od reszty zwierząt. Dlaczego właśnie spośród kilkunastu żyjących niegdyś gatunków przetrwał właśnie ten?
Dunbar - erudyta - sięga w tym celu do ustaleń archeologicznych, antropologicznych, historycznych, anatomicznych, etologicznych, neurobiologicznych, genetycznych, socjologicznych, psychologicznych, lingwistycznych i innych, wiążąc je wszystkie ze sobą.
Materia książki należy do nurtu psychologii ewolucyjnej, ale autor pokazuje też jak różnorodne możliwości otworzyły się przed Homo sapiens dzięki mechanizmom psychicznym wykształconym z konkretnych powodów. Książka, mimo specjalistycznej wiedzy, o jakiej traktuje, napisana jest w niezwykle przystępny sposób. Składa się z siedmiu rozdziałów, a każdy z nich autor rozpoczyna cytatem z literatury odnoszącym się do omawianego problemu. Nie brakuje też obszernej bibliografii do każdego z rozdziałów oraz indeksu.(tm)
Nowa historia ewolucji człowieka, Robin Dunbar, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2014, s. 262, cena 49,90 zł
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1800
Nowe Oświecenie to tytuł książki Stevena Pinkera, amerykańskiego kognitywisty z Uniwersytetu Harvarda, popularyzatora różnych dyscyplin naukowych. Książkę w tłumaczeniu Tomasza Bieronia wydało Wydawnictwo Zysk i s-ka.
Autor książki idzie w niej pod prąd dominującej narracji o świecie, narracji pesymistycznej, sceptycznej wobec postępu. Przeciwstawia jej inne rozumienie świata – mało popularne, bo optymistyczne, wywodzące się z ideałów Oświecenia: rozumu, nauki, humanizmu i postępu. W dodatku niedowiarkom udowadnia jego prawdziwość na liczbach.
Dziś bardziej niż kiedykolwiek – pisze – ideały Oświecenia wymagają zaangażowanej obrony, gdyż zapominamy, że to dzięki ludzkiemu rozumowi noworodki przeżywają ponad 80 lat, liczba głodujących na świecie ciągle się zmniejsza, leki ratują życie i w każdym miejscu na świecie możemy korzystać globalnej wiedzy i kultury.
Oczywiście, trzeba też widzieć i drugą, ciemniejszą stronę świata – istniejące nadal wojny, biedę, choroby, brak oświaty, ale to są problemy, jakie można rozwiązać tylko dzięki ideałom Oświecenia. To, że nie odnieśliśmy w tych sprawach pełnego sukcesu wynika z faktu, iż ideały Oświecenia muszą się ciągle zmagać ze słabościami ludzkiej natury: lojalnością wobec własnego plemienia, uległością wobec władzy, myśleniem magicznym, zrzucaniem winy za nieszczęścia na złoczyńców. Są to jednak przeszkody, które stopniowo – i tylko dzięki rozumowi – możemy pokonać.
Ta książka – pisze autor – jest próbą sformułowania na nowo ideałów Oświecenia za pomocą języka i pojęć XXI wieku. Dla Kanta bowiem Oświecenie było wyjściem człowieka z zawinionej przez niego niedojrzałości, gnuśności i tchórzliwości, z jaką poddaje się on dogmatom i formułom zwierzchności religijnej lub politycznej. W XXI wieku można to przetłumaczyć tak, iż jeśli odważymy się rozumieć, postęp będzie możliwy na wszystkich polach: naukowym, politycznym i moralnym – jak to sformułował fizyk David Deutsch.
Książka Pinkera – poza wielkim walorem rzadko przytaczanych naukowych dowodów, niepodważalnych danych – imponuje erudycją autora, który omawia wszechstronnie wiele zagadnień społecznych: nierówności, bezpieczeństwo, środowisko, zdrowie, wyżywienie, bogactwo, równość praw, dostęp do wiedzy, jakość życia, demokrację, terroryzm, pokój, a nawet szczęście. Nie zapomina jednak o zagrożeniach egzystencjalnych i przyszłości postępu.
Pamięć ludzka jest zawodna i nie pamiętamy, lub nie chcemy pamiętać jak żyliśmy 50 lat temu i dzięki czemu tak wiele się zmieniło. Autor przypomina nam z jakiego punktu wyszliśmy w nowoczesność, jakie były przeszkody na drodze i jakie są uwarunkowania postępu dziś. A pisze to znakomitym językiem, nie stroniąc od anegdot, ciekawostek z różnych dziedzin, uwiarygodnia wywód wykresami, co sprawia, iż poważne sprawy, o jakich pisze, stają się przystępne dla każdego: zarówno optymisty, jak i pesymisty. Z tym, że dla pesymisty może ona być bodźcem do pogodniejszego widzenia świata.(al.)
Nowe Oświecenie. Argumenty za rozumem, nauką, humanizmem i postępem, Steven Pinker, Wydawnictwo Zysk i s-ka, wyd. I, Poznań 2018, s. 659, cena 49,90 zł