Recenzje (el)

Autor: tm

Opublikowano: 30 maj 2012

Odsłon: 3420

Nakładem Wydawnictwa Naukowego PWN ukazała się książka Ekologia ewolucyjna autorstwa Adama Łomnickiego, cenna dla studentów nauk przyrodniczych, ale i wszystkich interesujących się biologią.

„W drugiej połowie XX wieku biologia bardzo się zmieniła i dokonano wielkiego postępu w jej wielu kierunkach z tym, że najwięcej wiadomo o sukcesach genetyki i biologii molekularnej – podaje we wstępie do książki autor. Postęp w biologii ewolucyjnej jest mniej znany tak, że nawet wielu profesjonalnych biologów, mniej zainteresowanych teoria ewolucji, nie zdaje sobie z niego sprawy.

Współczesna biologia ewolucyjna to nie tylko coraz bardziej precyzyjny opis przebiegu ewolucji opierający się na danych paleontologicznych i molekularnych, ale i przekonanie, że jest to teoria integrująca wszystkie nauki biologiczne, a w tym – także ekologię, bo tłumaczy, w jaki sposób powstały i dlaczego utrzymują się wszystkie właściwości organizmów żywych. Oznacza to, między innymi, że nie można wyjaśniać zjawisk ekologicznych w sposób będący w sprzeczności z teoria ewolucji”.
Tyle dla fachowców, a mniej biegłych w tej materii powinny zainteresować odpowiedzi na często zadawane pytania, jakie mogą znaleźć w 12 rozdziałach tej książki w rodzaju:

- dlaczego ludzie starzeją się i umierają?
- dlaczego niektóre zwierzęta żyją krótko jak motyle a inne długo jak żółwie?
- dlaczego w przyrodzie utrzymuje się tendencja do współpracy z osobnikami spokrewnionymi a nie z obcymi?
- dlaczego współpraca z osobnikami obcymi, nawet z innych gatunków jest niekiedy możliwa a czasami zupełnie nieznana?
- dlaczego u wielu gatunków ptaków samce są kolorowe i głośne a samice szare i ciche?
- dlaczego pewne chorobotwórcze drobnoustroje stają się dla nas bardzo niebezpieczne?
- czy ewolucja wybiera zawsze rozwiązania optymalne?

Książka, do której powstania przyczyniły się wykłady, jakie autor prowadził przez wiele lat na UJ, jest zwięzłym przedstawieniem obecnego stanu biologii ewolucyjnej w relacji do ekologii. Obecnie przyjmuje się, że teoria doboru naturalnego jest teorią tłumaczącą, w jaki sposób powstały i utrzymują się wszelkie właściwości roślin, zwierząt i mikroorganizmów. Ekologia ewolucyjna prezentuje te tłumaczenia tak, jak są one akceptowane przez współczesną naukę.

Uzupełnieniem podstawowych treści są dodatki z zakresu genetyki, piśmiennictwo, słownik terminów nie wyjaśnionych w tekście oraz skorowidz. (tm)

Ekologia ewolucyjna, Adam Łomnicki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, s. 226

Autor: js

Opublikowano: 21 październik 2015

Odsłon: 2044

Wydawnictwo Krytyki Politycznej wydało głośną na świecie książkę Ha-Joon Changa – Ekonomia. Instrukcja obsługi w tłumaczeniu Barbary Szelewy.

Jest to już druga książka tego ekonomisty z Cambridge, która cieszy się dużą poczytnością z uwagi na jego wielki talent popularyzatorski (pierwszą było 23 rzeczy, których nie mówią ci o kapitalizmie). Autor potrafił w niej w sposób niezwykle przystępny naukowo opisać te zjawiska ekonomiczne, które podawane są zwykle w sposób hermetyczny, językiem specjalistów, bądź opisywane publicystycznie, ale powierzchownie, bez analizy ich przyczyn.

   

Ha-Joon Chang zaznacza na wstępie, iż przedstawia czytelnikom wiele odmiennych sposobów analizy ekonomii w przekonaniu, że sami mogą osądzić różne podejścia do wybranych zagadnień, gdyż ważne jest jak myśleć, a nie co myśleć.
   

Tym, co tę książkę odróżnia od szacownych podręczników ekonomii jest też aktualność i uniwersalność. Zawarto w niej bowiem bardzo dużo informacji ekonomicznych o wielu państwach, a znaczna część danych dotyczy wielkości gospodarki światowej, proporcji PKB przeznaczanego na inwestycje w różnych krajach, itd. Rozszerzają ten wywód informacje z zakresu historii i geografii gospodarczej państw i świata, wiedzy, która w Polsce zanikła 25 lat temu, a teraz jest mozolnie odbudowywana.

   

Książka podzielona jest na dwie części, z których pierwsza, poprzedzona prologiem i dowcipnym interludium, w którym autor daje wskazówki, jak ją czytać, nosi tytuł „Oswajanie się z ekonomią”. W pięciu rozdziałach opisuje nie tylko przedmiot ekonomii, ale i przedstawia krótką historię kapitalizmu, daje wskazówki, jak uprawiać ekonomię i przedstawia „portrety” aktorów gospodarczych.

   

Druga część, nosząca tytuł „Zastosowania”, to już rozważania ekonomiczne na konkretnych przykładach. W siedmiu rozdziałach mowa jest o produkcji, dochodzie i szczęściu, produkcji i finansach, nierównościach i biedzie, pracy i bezrobociu, roli państwa i wymiarze międzynarodowym dóbr.
   

W epilogu natomiast, niczym na zakończenie wykładu, stawia pytanie: jak używać ekonomii, skoro nie jest ona nauką, a sprawą polityczną? (to teza, z którą wielu ekonomistów zapewne się nie zgadza). W jaki sposób ją uprawiać, jeśli dróg jest wiele, a każda ma swoje wady i zalety?
   

Jest to łatwiejsze niż się wydaje – kwituje i podkreśla, że kryzys gospodarczy uświadomił ludziom, że nie można zostawiać gospodarki zawodowym ekonomistom i technokratom. Wszyscy winniśmy mieć wiedzę niezbędną do zarządzania gospodarką. Ta książka jest właśnie takim pierwszym i podstawowym narzędziem do tego celu.(js)

   

Ekonomia – instrukcja obsługi, Ha-Joon Chang, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, wyd. I, Warszawa 2015, s. 393, cena 39,90 zł

Książka dostępna jest także w formie e-booka.

Autor: Anna Leszkowska

Opublikowano: 24 luty 2019

Odsłon: 1121

Ekonomia i polityka. Wokół teorii Grzegorza W. Kołodko pod redakcją naukową prof. Elżbiety Mączyńskiej to praca zbiorowa polskich naukowców (nie tylko ekonomistów) analizujących różne aspekty teorii ekonomicznych, w tym nowego pragmatyzmu – koncepcji, jaką proponuje prof. Grzegorz Kołodko. Wydawcą książki jest PWN.

Książka składa się z czterech części - w pierwszej autorzy odnoszą się do koncepcji nowego pragmatyzmu, w drugiej – omawiają problemy państwa i rynku, w trzeciej – globalizacji i przyszłości, natomiast część czwarta dotyczy polskich wyzwań.
W sumie w 25 tekstach wypowiada się 28 autorów, którzy konfrontują teorie ekonomiczne z praktyką gospodarczą, zastanawiają się nad przyczynami rozejścia się ich dróg oraz spekulują nad możliwymi rozwiązaniami pozwalającymi naprawić świat, w tym – nad nowym pragmatyzmem prof. Kołodki.

Książka, choć dotyczy zagadnień naukowych, jest ciekawym dziełem nie tylko dla znawców omawianej materii. Autorzy 25 rozdziałów to śmietanka polskich nauk społecznych, zatem lektura ich przemyśleń gwarantuje nie tylko intelektualną satysfakcję, ale i skłania do refleksji nad światem i naszym zachowaniem wobec niego. A taki namysł to pierwszy krok ku filozofii i gospodarce umiaru, czyli nowemu pragmatyzmowi, niezbędnemu w XXI wieku, jeśli ludzkość ma przetrwać. Rozwojowi potrójnie – gospodarczo, ekologicznie i społecznie - zrównoważonemu. (al.)

Ekonomia i polityka. Wokół teorii Grzegorza W. Kołodko, redakcja naukowa Elżbieta Mączyńska, PWN, wyd. I, Warszawa 2019, s.474

Autor: baj

Opublikowano: 25 kwiecień 2016

Odsłon: 2018

Co decyduje o nierówności? Odpowiedzi na pytanie szuka Thomas Piketty w książce  „Ekonomia nierówności” wydanej przez Wydawnictwo  Krytyki Politycznej.  

Francuski ekonomista, autor „Kapitału w XXI wieku” zastanawia się, czy w obecnym systemie finansowym i gospodarczym możliwa jest równa dystrybucja, czy nierówności  są konsekwencją koncentracji kapitału.

„Jeśli nierówność jest przynajmniej po części wynikiem czynników, na  które jednostki nie mają wpływu i za które nie ponoszą odpowiedzialności, jak  nierówność spadków przekazywanych przez rodziny, albo łut szczęścia, wówczas jest rzeczą sprawiedliwą, by państwo starało się w możliwie najskuteczniejszy sposób poprawić los osób pozbawionych środków do życia, które znalazły się w  najbardziej niekorzystnej sytuacji” - napisał autor na początku  rozważań. Cel książki określił tak: „przedstawienie obecnego stanu wiedzy, skrupulatna analiza mechanizmów  socjoekonomicznych przyczyniających się do nierówności”. To by pozwoliło, jego zdaniem, podjąć działania prowadzące do uruchomienia sprawiedliwszej i skuteczniejszej redystrybucji.
 

Piketty przedstawia dwie strony konfliktu związanego z nierównościami. Uważa, że jest to konflikt polityczny lewicy i prawicy, które nie mogą się zgodzić „co do konkretnej formy i celowości publicznych działań na rzecz dystrybucji”.  Konflikt ten nie wynika ze sprzecznych zasad sprawiedliwości społecznej, ale raczej z odmiennych analiz mechanizmów ekonomicznych i społecznych rodzących nierówności.

Przedstawiając  historyczną ewolucję nierówności, Piketty zastanawia się, czy nierówności między bogatymi i biednymi będą się zwiększały, czy malały? Nie miał wątpliwości w tej sprawie Karol Marks. Według niego, „logiką systemu kapitalistycznego jest stały wzrost nierówności między dwiema przeciwstawnymi klasami społecznymi, proletariuszami i kapitalistami”. Eduard Bernstein pod koniec XIX wieku polemizował z takim stwierdzeniem, ponieważ według niego „struktura społeczna się zdywersyfikuje, a bogactwo spływa  do coraz szerszych kręgów społeczeństwa”.
 

Z badań poziomu nierówności we Francji i Stanach Zjednoczonych wynika, że „silny spadek nierówności nie jest w żaden sposób konsekwencją  „naturalnego  procesu gospodarczego”. Ta redukcja nierówności dotyczy wyłącznie nierówności majątków i jest przede wszystkim wynikiem wstrząsów (wojny, inflacja, kryzys lat 30.).

W dwóch rozdziałach: „Nierówność między kapitałem a pracą” i „Nierówność dochodów z pracy”  autor analizuje przyczyny ich powstawania. W ostatnim opisuje „Narzędzia redystrybucji”.
 

Piketty pisze również o długiej tradycji monopolu związków zawodowych, które manipulują płacami, ale podkreśla, że podobna władza pracodawców jest powszechnie krytykowana przez ekonomistów.  „Logistycznym odpowiednikiem monopolu związków zawodowych staje się monopson pracodawców. Mamy z nim do czynienia, kiedy istnieje tylko jeden możliwy nabywca dla danego dobra – w przeciwieństwie do sytuacji monopolu, w której istnieje tylko jeden możliwy sprzedający dla danego dobra”. 
Wreszcie zastanawia się, czy nakłady na edukację mogą zmniejszyć nierówności szans.
 

Książka - naszpikowana skomplikowanymi terminami i wieloma danymi (to akurat walor) – jest interesującą lekturą nie tylko dla ekonomistów, ale dla każdego, kogo interesują  procesy ekonomiczne i ich wpływ na społeczeństwo.(baj)

 

„Ekonomia nierówności”, Thomas Piketty, Wydawnictwo  Krytyki Politycznej, Warszawa 2015, stron 184, cena 49,90 zł.