Recenzje (el)
- Autor: tm
- Odsłon: 2486
Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia to tytuł książki Daniela C. Dennetta w tłumaczeniu Łukasza Kurka, wydanej przez wydawnictwo Copernicus Center Press.
Myślenie jest trudne – pisze autor. Myślenie o niektórych problemach jest tak trudne, że może rozboleć głowa od samego myślenia o myśleniu o nich. Jeśli myślenie przychodzi nam z trudem, to dlatego, że kamienista ścieżka do prawdy rywalizuje z uwodzicielskimi, łatwiejszymi ścieżkami, wiodącymi w ślepe zaułki. Większość wysiłku związanego z myśleniem polega na oparciu się tym pokusom pójścia na łatwiznę.
Co możemy zrobić, żeby nie zejść z dobrej drogi? Możemy się posłużyć tuzinami narzędzi do myślenia – poręcznymi protezami rozszerzającymi wyobraźnię i umożliwiającymi skupienie na trudnych problemach.
Książka Dennetta jest taką kolekcją narzędzi do myślenia, poczynając od narzędzi prostych i uniwersalnych, aż po te przeznaczone do zadań specjalnych, przy czym złe narzędzia do myślenia i nic niewarte przyrządy do perswazji autor rozmontowuje na oczach czytelnika.
Kto zna wykłady Feymana, może i od Daniela Dennetta oczekiwać fajerwerków intelektualnych w odkrywaniu łatwiejszych dróg do poznania prawdy, sposobu oswojenia najtrudniejszych problemów. Pomagają w tym opisywane narzędzia umysłu, czyli etykiety, przykłady, analogie i metafory, rusztowania oraz tytułowe dźwignie wyobraźni, będące pewnym rodzajem eksperymentów myślowych.
Owe dźwignie wyobraźni są ulubionymi narzędziami filozofów, ale i naukowców zajmujących się innymi dziedzinami nauki. Jedną z nich jest eksperyment przypisywany Galileuszowi, udowadniający, że ciężkie przedmioty nie spadają szybciej niż lżejsze.
Wiele narzędzi do myślenia, jakie w książce przedstawia Daniel C. Dennett to jego własne wynalazki, ale pokazuje też wynalazki innych, w tym – także nieliczne matematyczne, choć jest to książka celebrująca moc narzędzi niematematycznych i nieformalnych, których możliwości naukowcy czasem nie doceniają.
Książka – napisana w bardzo przystępny sposób, jak przystało na dzieło dotyczące logiki w myśleniu - ma 11 rozdziałów, apendyks (rozwiązania do ćwiczeń z maszyną rejestrową), obszerny wykaz źródeł, bogatą bibliografię oraz indeks.(tm)
Dźwignie wyobraźni i inne narzędzia do myślenia, Daniel C. Dennett, Copernicus Center Press,
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 821
Albert Einstein nie jest kimś kogo trzeba przedstawiać. Jego osobę przybliża nam jeszcze bardziej, a zwłaszcza jego wielkie naukowe osiągnięcia, książka, która ukazała się właśnie nakładem krakowskiego wydawnictwa Copernicus Center Press. Jej zasadniczą częścią są Zapiski autobiograficzne uczonego, noblisty, twórcy szczególnej i ogólnej teorii względności, o którym nierzadko mówi się i pisze, że jeszcze za swego życia stał się legendą i został nazwany geniuszem.
Einsteina – jak wynika z lektury - długo namawiano do napisania autobiografii, ale mistrz nie miał na to ani ochoty, ani czasu. Dopiero w roku 1946 (miał wówczas 67 lat) na prośbę swego niemieckiego rodaka, profesora filozofii Paula Artura Schilppa, redaktora i wydawcy ukazującej się w USA Biblioteki Żyjących Filozofów uległ namowom i w pół roku napisał to, o co go wielokrotnie proszono.
Podczas wstępnych rozmów Einstein uprzedził, że jego odręcznie sporządzone zapiski nie będą zawierały informacji na tematy prywatno-osobiste, a jedynie historię jego dociekań naukowych dotyczących szczególnie interesujących go działów fizyki. Obiecał też – i słowa dotrzymał – że odniesie się w publikacji także do krytycznych esejów wybranej grupy fizyków i filozofów (książka zawiera ich 25), które znajdą się w zapowiadanym tomie, o ile w ograniczonym stopniu będą skupiały się na filozofii, zamiast na naukach ścisłych.
Osobny, siódmy tom Biblioteki poświęcony Einsteinowi ukazał się trzy lata później i jako jedyny w serii opatrzony został poszerzonym tytułem: Albert Einstein: filozof-uczony. Książkę wydano w 5 tysiącach egzemplarzy, które sprzedano w 10 miesięcy.
Publikacja, którą obecnie dostajemy do ręki jest czymś więcej niż samą tylko autobiografią uczonego. Jej pojęciowe, merytoryczne, faktograficzne, intelektualne bogactwo zachęca do lektury i to – jak się okazuje - niejednokrotnej. Jak czytamy we wstępie, jej sednem jest wprawdzie kanoniczny tekst Einsteina, ale wokół niego zbudowana została bogata w interesujące szczegóły wielostronicowa narracja.
Nad książką w takiej formie pracowało wiele osób, ale największy wkład w jej powstanie wnieśli fizyk Hanoch Gutfreund, dyrektor Centrum Einsteina odpowiedzialnego za własność intelektualną Einsteina na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie oraz Jurgen Renn, dyrektor Instytutu Historii Nauk im. Maxa Plancka w Berlinie i adiunkt filozofii i fizyki na Uniwersytecie w Bostonie. Oni też napisali Wstęp do wydania polskiego, w którym wiele miejsca zajmuje opis różnego rodzaju relacji, jakie zaszły między Einsteinem a polskimi uczonymi (na liście znalazło się 12 naszych fizyków).
Książka składa się z 6 części. Opowiadają one o wielu sprawach. Jest tu szeroko omawiana sprawa poszukiwania przez Einsteina ujednoliconego światopoglądu naukowego. Otrzymujemy także obraz ewolucji jego osobowości od lat najmłodszych, śledzimy na bieżąco na wielu przykładach proces kształtowania się u uczonego takiego sposobu myślenia, który prowadzi do odkryć naukowych.
Zapoznajemy się też z uwagami innych uczonych odnoszącymi się do myśli Einsteina i z uwagą analizujemy odpowiedzi jakie uczony do nich kieruje.
Ostatnie dwie części książki zawierają Szkic autobiograficzny Einsteina, który napisał w roku 1955 dla Politechniki w Zurychu (na krótko przed śmiercią) oraz pełny tekst polskiego tłumaczenia Zapisków biograficznych, w którym po raz pierwszy pojawiają się w toku narracji także równania, symbole i wzory.
Waldemar Pławski
Einstein o Einsteinie. Zapiski autobiograficzne i naukowe, Hanoch Gutfreund, Jürgen Renn, tłum. Tomasz Lanczewski, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2022, s. 352, cena 59,90 zł.
- Autor: al
- Odsłon: 2888
Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego ukazało się drugie, poprawione i uzupełnione wydanie Ekohumanizmu w przezwyciężaniu globalnego kryzysu* autorstwa Lesława Michnowskiego.
„Dziś o światowym kryzysie mówi się prawie codziennie – pisze Autor w przedmowie. - W odniesieniu do UE, wskazuje się na możliwość nawet dziesięcioletniego trwania jej rozwojowej zapaści. Zarazem nigdzie nie spotkałem nawet zarysu programu, w jaki pokojowy sposób będzie rozwiązywany – stanowiący istotny jego objaw – kryzys zadłużenia zarówno Polski, jak i wysokorozwiniętych zachodnich społeczności. Czyżby hiperinflacja, jako skutek obecnie masowo dodruku dolarów i jenów, miała faktycznie – a odmiennie niż to znamy z historii – przynieść, i to powszechnie ozdrowieńczy, efekt? A może będzie to jakościowo nowa forma „alokacji kapitału”, polegająca na usunięciu wręcz części „niedostosowanych” narodów z życia światowej społeczności?
Główną tezą tej książki – jak podaje L. Michnowski – jest hipoteza odmiennego charakteru obecnego kryzysu. Jest to – w świetle omawianych systemowych badań – kryzys cywilizacyjny. Podstawowymi warunkami jego przezwyciężenia jest przemiana aksjologiczna od socjaldarwinistycznego egoizmu do aksjologii dobra wspólnego oraz stworzenie informacyjnych podstaw polityki i gospodarki trwałego rozwoju.
Tematy te ujęte są w ośmiu rozbudowanych rozdziałach ( w tym jeden – w języku angielskim), przy czym w ostatnim z nich zebrano polskie inicjatywy na rzecz trwałego rozwoju polskiej, europejskiej i światowej społeczności. Książkę kończy Posłowie oraz bogata bibliografia.(al)
* Ekohumanizm - lekiem na kryzys
Ekohumanizm w przezwyciężaniu globalnego kryzysu, Lesław Michnowski, Wydawnictwo UKSW, Warszawa – Łomża , 2013, s. 307
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 4821
Lesław Michnowski, cybernetyk rozwoju, jest autorem książki Ekohumanizm w przezwyciężaniu globalnego kryzysu wydanej przez Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Książka, będąca zbiorem wybranych publikacji Autora, zawierających antykryzysowe wnioski wypracowane z pomocą cybernetyki rozwoju, traktuje m. in. o potrzebie ekohumanizmu i rewolucji ultraintelektualnej – problemów, jakimi zajmuje się Lesław Michnowski od lat.
W sześciu rozdziałach mowa jest m.in. o koncepcjach trwałego rozwoju, zerowego wzrostu, a także zawarta analiza globalnego kryzysu oraz rozważania o sposobach wyjścia z niego (główny wniosek dotyczy konieczności odejścia w formach ludzkiego współżycia i gospodarowania od moralnie już zdegradowanego socjal-darwinizmu na rzecz ekohumanizmu).
Autor rozpatruje także ekonomikę zmian klimatycznych oraz ujmuje w sposób cybernetyczny relacje sacrum – profanum, by w zakończeniu przedstawić konceptualne modelowanie w kształtowaniu trwałego rozwoju. (js)