Informacje (el)
- Autor: ANNA LESZKOWSKA
- Odsłon: 2516
Narodowe Centrum Nauki rozstrzygnęło konkursy Opus 6, Preludium 6 i Sonata 6. Naukowcy otrzymają na realizację badań 279 805 853 zł.
We wszystkich trzech grupach nauk (nauki humanistyczne, społeczne i o sztuce, nauki o życiu oraz nauki ścisłe i techniczne) złożono ponad 5 tys. wniosków, z czego finansowanie otrzymało 817. Konkurs Preludium przeznaczony jest dla naukowców, którzy rozpoczynają swoją karierę naukową i nie uzyskali jeszcze stopnia naukowego doktora. W tej kategorii wnioski najczęściej zgłaszane są przez studentów studiów doktoranckich. W rozstrzygniętych konkursach finansowanie przyznano 292 projektom o łącznej wartości ponad 30 mln zł. Najpopularniejszym konkursem w ofercie Centrum pozostaje Opus, w którym wnioski mogą składać wszyscy naukowcy, niezależnie od posiadanego stopnia naukowego, tytułu czy też etapu rozwoju kariery naukowej. We wszystkich trzech grupach nauk do finansowania zakwalifikowano 388 projektów na kwotę ponad 200 mln zł. Sonata jest konkursem skierowanym do osób posiadających stopień naukowy doktora od co najwyżej pięciu lat. Badacze mogą ubiegać się o środki finansowe na zakup nowoczesnej aparatury lub stworzenie rozwiązania metodologicznego umożliwiającego prowadzenie innowacyjnych badań. W tym konkursie do finansowania zakwalifikowanych zostało 137 wniosków, a łączna kwota finansowania wyniosła prawie 50 mln zł. „Cieszy nas rosnące zainteresowanie ofertą konkursową NCN. Nie jest jednak możliwe przyznanie finansowania wszystkim napływającym wnioskom, dlatego przed zespołami ekspertów stoi trudne zadanie wyboru tych najlepszych i najciekawszych. W naukach o życiu oraz naukach humanistycznych społecznych i o sztuce wskaźnik sukcesu, czyli stosunek liczby wniosków zakwalifikowanych do finansowania do liczby złożonych wniosków, wyniósł 16%, natomiast w naukach ścisłych i technicznych 18%” – mówi dyrektor NCN, prof. Andrzej Jajszczyk. W grupie nauk o życiu rozdzielono ponad 110 mln zł, w naukach ścisłych i technicznych niemal 114 mln zł, zaś w naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce prawie 56 mln zł. W grupie nauk o życiu rekordowy pod względem wysokości finansowania jest projekt kierowany przez prof. Stanisława Karpińskiego ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (konkurs Opus). Za niemal 1,5 mln zł zrealizuje on badania pt. „Identyfikacja i analiza funkcjonalna genów kodujących potencjalne czynniki biorące udział w retroaktywnych sygnałach z chloroplastów do jądra podczas odpowiedzi obronnych i aklimatyzacyjnych u Arabidopsis". Najwyższe finansowanie w grupie nauk ścisłych i technicznych, prawie 1,5 mln zł, zostało przeznaczone na badania, które zostaną zrealizowane w ramach konkursu Opus przez zespół pod kierownictwem dr. Marcina Koneckiego. Naukowcy będą pracować nad projektem pt. „Nowy mionowy system wyzwalania detektora Compact Muon Solenoid (etap I, 2014-2016)”. W naukach humanistycznych, społecznych i o sztuce największe finansowanie przyznano projektowi, zgłoszonemu również w ramach konkursu Opus, pt. „Osobowość w ujęciu integracyjnym, dobrostan i podejmowanie pozytywnej aktywności”, kierowanemu przez dr hab. Annę Zalewską ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie. Na realizację badań przeznaczono ponad milion złotych. Pełna lista laureatów konkursów we wszystkich trzech grupach nauk znajduje się na stronie: http://ncn.gov.pl/aktualnosci/2014-05-06-wyniki-konkursow .- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 906
2 lutego 2021 NIK opublikowała wyniki kontroli gospodarki finansowej instytutów badawczych, które omawialiśmy w poprzednim numerze SN 2/21 – NIK o finansach instytutów. Kontrolą objęto 10 jednostek, w tym 8 instytutów badawczych: Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, Instytut Energetyki, Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy, Instytut Nafty i Gazu, Instytut Techniki Górniczej Komag, Ośrodek Przetwarzania Informacji, Poltegor-Instytut Instytut Górnictwa Odkrywkowego oraz dwa ministerstwa: Ministerstwo Klimatu oraz Ministerstwo Aktywów Państwowych. Wybrano jednostki, które stosunkowo w najszerszym stopniu korzystają ze środków publicznych przekazywanych w formie dotacji i subwencji.
Głównym celem kontroli było sprawdzenie, czy instytuty prawidłowo prowadziły gospodarkę finansową i realizowały zadania statutowe, w tym finansowane ze środków publicznych. A także: czy minister sprawował nadzór nad instytutami w zakresie przychodów, wydatków oraz realizacją ich zadań statutowych i czy w pełni zrealizowano zadania statutowe, w tym finansowane ze środków publicznych?
Kontrola objęła okres 2018 – I kwartał 2020 i zakończyła się 10 wystąpieniami pokontrolnymi, które pokazują w dużej mierze kondycję nauki polskiej. Ich obszerne fragmenty będziemy systematycznie prezentować w kolejnych numerach SN.
Pierwsze z wystąpień NIK (P/20/014) dotyczy Ośrodka Przetwarzania Informacji PIB, w przeszłości gospodarstwa pomocniczego Komitetu Badań Naukowych, a później Ministerstwa Nauki (gospodarstwa pomocnicze zlikwidowano 31.12.2010). (red.)
W ogólnej ocenie kontrolowanej działalności Instytut prawidłowo prowadził gospodarkę finansową oraz realizował zadania zlecane w ramach dotacji celowych przez nadzorującego Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Niemniej jednak ustalenia kontroli wskazują, że działalność Instytutu ograniczała się głównie do realizacji zadań zlecanych przez nadzorującego ministra. Instytut w latach 2018-2019 r. nie realizował ustawowych obowiązków wynikających z art. 2 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych, tj. nie wykonywał zadań z zakresu przystosowania wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki, ani nie wdrażał wyników badań naukowych i prac rozwojowych. Oznaczało to w praktyce zawężenie roli Instytutu do jednostki wykonawczej MNiSW.
Potwierdza to również struktura zatrudnienia w Instytucie. Spośród 347 zatrudnionych zaledwie 9,5% stanowili pracownicy naukowi i badawczo-techniczni (33 osoby). Instytut nie dysponował zaopiniowanym przez Radę Naukową dokumentem zawierającym perspektywiczne kierunki działalności naukowej, rozwojowej i wdrożeniowej. Przedstawiona w grudniu 2019 r. przez obecne kierownictwo Instytutu prezentacja Strategii rozwoju OPI PIB, ukierunkowanej na poszerzenie działalności badawczo-rozwojowej i wprowadzenie działalności wdrożeniowej, stanowi podstawę do opracowania właściwego dokumentu o charakterze strategicznym. Wymaga ona uzupełnienia o zakładane cele dla poszczególnych rodzajów działalności, harmonogram ich realizacji, odniesienia do obowiązujących strategii rządowych, a także uzyskania pozytywnej opinii odpowiednich organów, w tym Rady Naukowej. /…/
Przedmiotem działalności OPI PIB w okresie objętym kontrolą było głównie prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na projektowaniu, tworzeniu, wdrażaniu, usługach w zakresie systemów informatycznych i działań wspomagających badania. Instytut czerpał także przychody z wynajmu powierzchni biurowych, prowadzenia badań na zlecenie oraz wykonywania raportów z posiadanych baz danych. Instytut wykonywał głównie zadania zlecane przez MNiSW, które realizował poprzez:
1) projektowanie, wdrażanie, eksploatację i doskonalenie systemów informacyjnych służących planowaniu i rozwojowi polityki innowacyjnej państwa na potrzeby finansowania nauki z budżetu państwa;
2) utrzymywanie baz danych dotyczących nauki i szkolnictwa wyższego, w tym gromadzenie, przetwarzanie i opracowywanie danych o projektach naukowych i zmianach w zasobach kadrowych, materialnych i niematerialnych. /…/
Przychody własne
/…/ Instytut nie uzyskał w okresie od stycznia 2018 r. do kwietnia 2020 r. przychodów z tytułu wyników badań naukowych i prac rozwojowych, patentów, praw ochronnych oraz licencji na stosowanie wynalazków i wzorów użytkowych, prac wdrożeniowych, w tym nadzoru autorskiego.
Główną pozycję przychodów stanowiły dotacje z MNiSW. Udział dotacji w przychodach ogółem Instytutu wyniósł w 2018 r. 55,4%, w 2019 r. 74,5%, a w pierwszych czterech miesiącach 2020 r. 86,4%.
Drugim źródłem przychodów były Inne projekty, które w latach 2018-2019 stanowiły odpowiednio 43,1% i 23,9% przychodów rocznych Instytutu.
Plan na 2020 r. zakładał dalszy spadek przychodów z Innych projektów do poziomu 13,6% Na koniec kwietnia 2020 r. wykonanie w tej pozycji wyniosło 2 980,4 tys. zł z planowanych 11 322,8 tys. zł.
Na realizowane przez OPI Inne projekty składały się następujące zadania i projekty:
1) Przygotowanie Jednolitego Systemu Antyplagiatowego i jego wdrożenie oraz obsługa w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014- 2020 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego – w latach 2018-2019 przychód wyniósł 7 407,6 tys. zł,
2) Zintegrowany system usług dla nauki - etap I w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020 Oś Priorytetowa nr 2 E-administracja i otwarty rząd Działanie 2.1 Wysoka dostępność i jakość e-usług publicznych – w latach 2018-2019 przychód wyniósł 11 088,2 tys. zł,
3) Zintegrowany system usług dla nauki - etap II w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014-2020 Oś Priorytetowa nr 2 Eadministracja i otwarty rząd Działanie 2.3 Cyfrowa dostępność i użyteczność informacji sektora publicznego – w latach 2018-2019 przychód wyniósł 17 559,1 tys. zł,
4) Porozumienie w sprawie powierzenia realizacji Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, lata 2014-2020 dla Osi Priorytetowej nr 1 Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz nr 4 Zwiększenie potencjału naukowo-badawczego – w latach 2018-2019 przychód wyniósł 4 575,6 tys. zł.
Trzecią kategorią przychodów były przychody własne Instytutu uzyskane głównie z tytułu wynajmu nieruchomości, które stanowiły odpowiednio 1,5% i 1,6% przychodów rocznych Instytutu w 2018 r. i 2019 r.
Instytut, uzyskując w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dochody z najmu nieruchomości biurowych (748,8 m²), jednocześnie sam wynajmował takie powierzchnie na rynku (1 382 m²). O ile stawki płacone przez Instytut za najem nieruchomości przy ul. Rychlińskiego (53 zł/1m²) nie budzą wątpliwości, o tyle stawki płacone przez Instytut za najem powierzchni przy ul. Wiktorskiej (87 zł/1 m²) przekraczają maksymalne stawki (84 zł/1m²), jakie Instytut pobiera od podmiotów, którym sam wynajmuje powierzchnię biurową.
Instytut uzyskiwał przychody z wynajmu 40 pomieszczeń biurowych o łącznej powierzchni 748,80 m²; 11 garaży o łącznej powierzchni 239,4 m² oraz 8 innych pomieszczeń (magazyny, pomieszczenia socjalne, korytarze) o łącznej powierzchni 46,42 m². W 2018 r. uzyskano z tego tytułu 814,6 tys. zł, a w 2019 r. 831,6 tys. zł. Średni ważony przychód z najmu pomieszczeń o łącznej powierzchni 14 732 m² wyniósł 82,94 zł/m², a maksymalne stawki, jakie uzyskuje Instytut wynoszą 84,21 zł/m².
Jednocześnie Instytut w badanym okresie wynajmował od zewnętrznych podmiotów łącznie 1 382 m² powierzchni biurowych. Średni koszt najmu pomieszczeń wyniósł 70,79 zł za 1 m², przy czym za 725 m² powierzchni płacono średnio 87,02 zł/m², a za 657 m²17 średnio 52,88 zł za 1 m² powierzchni.
Instytut wynajmował powierzchnię garażową przedsiębiorstwom w cenie 12,07 zł i 17,63 zł za 1 m², a także ośmiu osobom prywatnym w cenie 12,38 zł/m². Jednej osobie wynajęto garaż w cenie o połowę mniejszej (6,19 zł/m²) ze względu na problemy finansowe najemcy wnioskującego o obniżkę czynszu.
Z produkcji urządzeń i aparatury oraz innej produkcji lub usług w 2018 r. uzyskano przychody w wysokości 151 tys. zł, a w 2019 r. 241,1 tys. zł. Do końca kwietnia 2020 r. uzyskano 330,3 tys. zł przychodów z tego tytułu. /…/
Dotacje
Przyznawane Instytutowi dotacje celowe oraz subwencje, wynikały z faktu wykonywania przez niego zadań zleconych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego./…/
Instytut spełniał wymogi formalne i prawne w celu uzyskania dotacji z budżetu państwa. Posiadał potencjał naukowy dla realizacji zleconych mu zadań. Terminy przekazywania dotacji umożliwiały Instytutowi terminową realizację powierzonych zadań.
W 2018 r. Instytut dysponował łączną kwotą dotacji w wysokości 36 457,4 tys. zł, na którą składały się cztery dotacje celowe w kwocie 27 314,3 tys. zł oraz subwencja w kwocie 5 796,3 tys. zł. Ponadto Instytut dysponował kwotą 3 346,8 tys. zł, którą stanowiły niewykorzystane w 2017 r. części dotacji statutowej (2 847,9 tys. zł) oraz celowej (498,9 tys. zł), przeznaczonej na prowadzenie bazy danych Wiedza o nauce polskiej.
Dwie dotacje celowe (20 301 tys. zł) przeznaczone były na:
• wykonanie rozbudowy, utrzymanie, modernizację i administrowanie bazami danych o nauce i szkolnictwie wyższym,
• monitorowanie losów studentów i absolwentów studiów wyższych, doktorantów i absolwentów studiów trzeciego stopnia, osób które uzyskały stopień doktora lub doktora habilitowanego,
• tworzenie analiz i raportów na potrzeby MNiSW,
• zapewnienie dostępu do informacji naukowej, polegającego na prowadzeniu, rozbudowie i udostępnieniu Bazy Danych Wiedza o Nauce Polskiej.
Dwie dotacje celowe na łączną kwotę 7 013,3 tys. zł przeznaczone były na rozbudowę infrastruktury informatycznej – utworzenie systemu odzyskiwania danych (backupu) opartego na infrastrukturze SAN, dla systemów POLON, ZSUN, JSA, NAWA oraz inwestycję budowlaną pn. Modernizacja i dostosowanie sieci energetycznej do aktualnych wymagań prawnych oraz implementacji drugostronnego (zapasowego) zasilania budynków OPI PIB. Wszystkie dotacje zostały wykorzystane w 100%.
Subwencja w kwocie 5 796,3 tys. zł otrzymana w 2018 r. była przeznaczona na utrzymanie potencjału badawczego Instytutu. Z tej kwoty wykorzystano w 2018 r. jedynie 1 992 tys. zł, tj. 34,4% Pozostała część dotacji w wysokości 3 804,3 tys. zł została wykorzystana w 2019 roku.
W 2019 r. Instytut dysponował łączną kwotą dotacji w wysokości 50 985,7 tys. zł, na którą składały się dwie dotacje i jedna subwencja na łączną kwotę 47 054,0 tys. zł. Ponadto Instytut dysponował kwotą 3 931,7 tys. zł, którą stanowiła niewykorzystana w 2018 r. część dotacji statutowej i 127,4 tys. zł dotacji celowej na prowadzenie bazy danych Wiedza o nauce polskiej.
Dotacja celowa z 12 kwietnia 2019 r. w kwocie 41 297,0 tys. zł przeznaczona została m.in. na:
1) utrzymanie i modyfikację Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on i systemu ZSUN I/OSF,
2) Dostosowanie Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-X oraz obsługi Sieci Badawczej Łukasiewicz,
3) Rozbudowę, utrzymanie Ogólnopolskiego Repozytorium Pisemnych Prac Dyplomowych wraz z dostosowaniem do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz stworzenie i rozbudowę Bazy Rozpraw Doktorskich oraz wniosków i recenzji w postępowaniach w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego oraz tytułu profesora,
4) Utrzymanie, modyfikacje i rozwój Jednolitego Systemu Antyplagiatowego, a także systemów i baz danych,
5) Rozwój i utrzymanie Systemu Wykrywania Podwójnego Finansowania Grantów dla Narodowego Centrum Badań i Rozwoju20
6) Utrzymanie i modyfikacje platformy MOOC,
7) Przygotowanie nowej wersji systemu ELA służącemu monitorowaniu losów absolwentów uczelni i doktorantów we współpracy z ZUS,
8) Utrzymanie i rozwój systemu PBN/POL-index, modyfikacje i rozwój systemu Polska Bibliografia Naukowa w związku z realizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
9) Rozwój i utrzymanie systemu oraz infrastruktury dla Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej, jej rozbudowę i obsługę bazy certyfikacji języka polskiego,
10) Przygotowanie raportów bieżących i rocznych na temat szkolnictwa wyższego i nauki. /…/
Dotacja inwestycyjna (250 tys. zł) przeznaczona była na rozbudowę infrastruktury informatycznej na potrzeby badań nad sztuczną inteligencją. Instytut wykorzystał kwoty dotacji przyznanych w 2019 r. w 100%.
Subwencja w kwocie 5 507 tys. zł otrzymana w 2019 r. była przeznaczona na utrzymanie potencjału badawczego instytutu. Z tej kwoty wykorzystano jedynie 1 993 tys. zł, tj. 36,2%. Niewykorzystana część środków w kwocie 3 514 tys. zł zasiliła kwotę przychodów roku 2020.
Plan Instytutu na 2020 r. przewidywał otrzymanie dotacji w łącznej kwocie 70 135,9 tys. zł, z czego na koniec kwietnia wydatkowano 22 835,6 tys. zł, , tj. 32,6%.
Zakres merytoryczny planu pracy Instytutu obejmował realizację 20 zadań. Należało do nich m.in.:
1) Utrzymanie i modyfikacje Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on oraz systemu ZSUN I/OSF,
2) Dostosowanie Zintegrowanego Systemu Informacji o Nauce i Szkolnictwie Wyższym POL-on do integracji z Głównym Urzędem Statystycznym w związku z przebudową procesu sprawozdawczego za rok 2019 oraz realizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
3) Rozbudowa, utrzymanie Ogólnopolskiego Repozytorium Pisemnych Prac Dyplomowych (ORPPD) wraz z dostosowaniem do ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
4) Stworzenie i rozbudowa Bazy Rozpraw Doktorskich oraz wniosków i recenzji w postępowaniach w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego oraz tytułu profesora,
5) System ewaluacji działalności naukowej – przygotowanie i budowa systemu informatycznego, integracja z POL-on, PBN oraz centralne logowanie systemem,
6) Utrzymanie i modyfikacje systemów i baz danych, w tym PSTRYK, Studia.gov.pl i rozwój platformy MOOC (Navoica.pl),
7) Utrzymanie, modyfikacje i rozwój Jednolitego Systemu Antyplagiatowego (JSA), w tym zakupy danych oraz utrzymanie infrastruktury,
8) Utrzymanie, modyfikacje i rozwój systemu Polska Bibliografia Naukowa w związku z realizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce – wersja 2.0, w tym zakupy dostępu do danych. Utrzymanie, modyfikacje i rozwój systemów dla Narodowej Agencji Współpracy Akademickiej,
9) Utrzymanie, modyfikacje i rozwój systemu ELA i ZSUN II/RAD-on,
10) Analizy nauki i szkolnictwa wyższego oraz analizy dotyczące zastosowania sztucznej inteligencji dla potrzeb gospodarki i społeczeństwa; upowszechnianie wiedzy na ten temat; pogłębione analizy potencjału nauki w Polsce w zakresie sztucznej inteligencji. /…/
Kształtowanie wynagrodzeń
Wynagrodzenia z tytułu umów o pracę wyniosły w 2018 r. 30 765,5 tys. zł, w 2019 r. 37 653,8 tys. zł (wzrost o 22,4%). Za cztery miesiące 2020 r. wynagrodzenia wyniosły łącznie 15 979,3 tys. zł i w ciągu czterech miesięcy roku były wyższe od wynagrodzenia ubiegłorocznego za ten sam okres o 27,3%. Średnie wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę (z uwzględnieniem nagród) wyniosło w 2018 r. - 9 741 zł, w 2019 r. - 9 889 zł, a na koniec kwietnia 2020 r. – 9 697 zł.
Ogólny wzrost kosztów wynagrodzeń w Instytucie w latach 2018-2020 (I-IV m-c), wynikał ze znacznego wzrostu zatrudnienia. W ramach zadań zleconych przez MNiSW, w 2018 roku Instytut realizował 14 zadań, obecnie realizuje 20 zadań, a do końca 2020 r. zaplanowano realizację 24 zadań. Z tego powodu konieczne było zwiększenie zatrudnienia w tzw. działach produkcyjnych – programistycznych.
Wynagrodzenia specjalistów znacznie przewyższają przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, co rzutuje na ogólny wzrost funduszu płac w Instytucie. Zatrudnienie wyniosło w styczniu 2018 r. 236 osób, w styczniu 2019 r. – 303 osoby, a w styczniu 2020 r. 353 osoby. W ciągu dwóch lat nastąpił wzrost zatrudnienia o 49,6%.
Wynagrodzenia z tytułu umów cywilnoprawnych wyniosły w 2018 r. 141,5 tys. zł, w 2019 r. 427,3 tys. zł (wzrost o 202%). Za cztery miesiące 2020 r. wynagrodzenia te wyniosły 65 tys. zł i w ciągu czterech miesięcy roku były mniejsze od wynagrodzeń w analogicznym okresie roku poprzedniego o 54,4%. Średnie wynagrodzenie z tytułu umów cywilnoprawnych wyniosło w 2018 r. 1 583 zł, a w 2019 r. 3 029 zł. Na wzrost średniego wynagrodzenia głównie wpłynął 50% wzrost stawek wynagrodzenia ekspertów za udział w panelach naukowych. /…/
Działalność podstawowa Instytutu
W Instytucie nie został opracowany dokument zawierający perspektywiczne kierunki działalności naukowej, rozwojowej i wdrożeniowej. Kierunki działalności naukowej wyznaczane były w ramach planów działalności instytutu w danym roku kalendarzowym. /…/
Spośród 347 zatrudnionych na dzień 30 kwietnia 2020 r. w Instytucie, zaledwie 33 zatrudnionych tj. 9,5% stanowili pracownicy naukowi i badawczo-techniczni. Największą grupę zatrudnionych stanowili pracownicy inżynieryjno-techniczni (210) i administracyjno-ekonomiczni (104) .
W okresie 2018-2020 wystąpił spadek liczby pracowników naukowych - o pół etatu (z 6 do 5,526) oraz wzrost liczby pracowników badawczo-technicznych z 25 do 27,5, przy jednoczesnym nieznacznym wzroście wynagrodzeń w obu kategoriach. Średnie wynagrodzenie pracowników naukowych w 2019 r. w porównaniu z 2018 r. wzrosło o 6,4%, a pracowników badawczo-technicznych o 1,2%. Koszt wynagrodzeń pracowników naukowych i badawczo rozwojowych w latach 2018- 2019 wyniósł odpowiednio: 5 509,4 tys. zł i 5 734 tys. zł i stanowił 15,3% i 13% kosztów wynagrodzeń ogółem. Łączna wartość wynagrodzeń pracowników Instytutu w latach 2018 i 2019 wyniosła: 36 024,5 tys. zł w 2018 r. i 44 255 tys. zł w 2019 r., w tym premie stanowiły odpowiednio: 2 143,7 tys. zł i1 143,7 tys. zł tj. 5,9% i 2,6%. /…/
Instytut nie posiada uprawnień do nadawania stopni naukowych. Nie prowadzi też studiów podyplomowych, doktoranckich, ani innych form kształcenia (szkolenia, kursy dokształcające).
Instytut realizuje natomiast projekty, które wymagają prowadzenia szkoleń dla użytkowników i beneficjentów systemów budowanych i utrzymywanych w OPI PIB na zlecenia MNiSW (takich jak POLON, OSF/ZSUN, JSA czy PBN). /…/
W ramach prowadzonych w latach 2018-2020 badań naukowych i prac rozwojowych Instytut realizował 10 projektów, w tym 3 badawcze, 3 rozwojowe i 4 badawczo – rozwojowe. Ponadto w ramach dotacji celowej z MNiSW realizuje 20 zadań zleconych przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
W ramach projektów badawczych realizowano projekty finansowane przez Narodowe Centrum Nauki tj. Różnice płciowe w reakcjach emocjonalnych podczas korzystania z immersyjnej rzeczywistości wirtualnej oraz Model komunikacji zagrożeń powodowanych działaniem sił natury wykorzystujący wizualizację 3D o wysokości dofinansowania 44 tys. zł. każdy, a także projekt Dlaczego kobiety zarabiają mniej. Początki losów zawodowych kobiet i mężczyzn, wysokość dofinansowania 89,6 tys. zł.
W ramach projektów rozwojowych Instytut realizował projekty: Zintegrowany System Usług dla Nauki (etap I i etap II, wysokość dofinansowania 26 530 tys. zł w ramach etapu I i 25 681,4 tys. zł w ramach etapu II) i Przygotowanie Jednolitego Systemu Antyplagiatowego i jego wdrożenie oraz obsługa35 (wysokość dofinansowania: 11 000 tys. zł) finansowane w ramach projektów unijnych i środkami budżetu państwa, których zleceniodawcą jest NCBR.
W ramach projektów badawczo-rozwojowych Instytut realizuje projekty współfinansowane ze środków unijnych takie jak Multidyscyplinarne Centrum Badawcze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie – wysokość dofinansowania 1 216,8 tys. zł, a także świadczy usługi informatyczne dla beneficjenta projektu Shoe Selector (kwota dla Instytutu za wykonaną usługę - 3 441 tys. zł) oraz usługi dla Agencji Badań Medycznych (wynagrodzenie Instytutu w 2020 r. 1 500 tys. zł).
Spośród złożonych w latach 2018-2020 (do 30 kwietnia) 13 wniosków o dofinansowanie, zaakceptowanych zostało pięć. Pozostałe realizowane były na zlecenie MNiSW (projekty ZSUN) i NCBR (projekt JSA). Projekty ZSUN I i JSA zakończyły się w 2019 r.
Łączna wartość projektów realizowanych przez Instytut w okresie objętym kontrolą i dofinansowanych ze środków unijnych wynosiła 35 015,9 tys. zł, co stanowiło około 51,1% rocznego przychodu Instytutu (68 461,1 tys. zł w 2019 roku). /…/
Koszty zakończonych w 2019 r. prac rozwojowych wyniosły łącznie 36 158 tys. zł, w tym 30 522,7 tys. zł stanowiło dofinansowanie ze środków unijnych. Zakończone prace rozwojowe dotyczyły projektów JSA i ZSUN I i nie wiązały się z uzyskaniem jakichkolwiek przychodów z wdrożenia.
Liczba publikacji ogółem w latach 2018 i 2019 wyniosła 52, przy czym 121 razy cytowane były publikacje pracowników jednostki, Instytut dwukrotnie zorganizował konferencje (krajową i międzynarodową), a 52 razy pracownicy Instytutu występowali na konferencjach zorganizowanych przez inne podmioty. /…/
W Instytucie do końca 2019 r. nie realizowano zadań związanych przystosowaniem wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki ani wdrażaniem wyników badań naukowych i prac rozwojowych. Instytut nie posiada patentów, wzorów użytkowych, nie zawierał umów licencyjnych, ani nie skomercjalizował wdrożeń w okresie objętym kontrolą. W badanym okresie nie było również przypadków odpłatnego lub nieodpłatnego przenoszenia przez Instytut praw do wyników badań na rzecz innych podmiotów. W Instytucie nie utworzono też funduszu wdrożeniowego. /…/
Stwierdzone nieprawidłowości
W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości:
1. Instytut nie posiadał dokumentu zawierającego perspektywiczne kierunki działalności naukowej, rozwojowej i wdrożeniowej /…/, ani też żadnego innego, w którym określone byłyby cele sformułowane w odniesieniu do każdego rodzaju działalności, terminy ich realizacji oraz osoby (komórki organizacyjne) odpowiedzialne za realizację poszczególnych celów, co NIK ocenia jako działanie nierzetelne. /…/
2. W latach 2018-2019 Instytut nie realizował ustawowych obowiązków /…/, tj. nie wykonywał zadań z zakresu przystosowania wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki, ani nie wdrażał wyników badań naukowych i prac rozwojowych. Podane przyczyny takiego stanu, tj. fakt że liczba zadań zlecanych dotychczas przez MNiSW wyczerpywała potencjał wykonawczy Instytutu, w ocenie NIK nie stanowią wytłumaczenia w kontekście zapisów ustawy o instytutach badawczych. Już w pierwszym artykule tej ustawy zapisano, że instytut prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe ukierunkowane na ich wdrożenie i zastosowanie w praktyce. Ograniczenie działalności Instytutu do zadań zlecanych przez nadzorującego Ministra oznacza w praktyce zawężenie jego działalności do jednostki wykonawczej nadzorującego ministerstwa. /…/
Całość dokumentu pod linkiem – https://www.nik.gov.pl/kontrole/P/20/014/ oraz P-20-014-KGP-05-01.pdf
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1139
Współczesne sztuczne oświetlenie może powodować zaburzenia snu i wywoływać choroby. Potrzebne są więc nowe strategie i sprawdzone technologie, aby minimalizować jego negatywny wpływ na zdrowie i środowisko – to opinia dr inż. arch. Karoliny M. Zielińskiej-Dąbkowskiej z Katedry Architektury Miejskiej i Przestrzeni Nadwodnych Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej.
Badaczka zwraca uwagę, że światło naturalne jest nieustannie zmienne w ciągu dnia, zarówno pod względem jego natężenia, jak i barwy widma światła widzialnego, którego spektrum mierzone jest w nanometrach. Ludzki organizm ewolucyjnie dopasował się do jasnego dnia i ciemnej nocy. Obecnie długotrwałe wystawianie się na światło sztuczne w godzinach wieczornych czy nocnych – co potwierdzają badania – może m.in. powodować problemy ze snem, gospodarką hormonalną organizmu, a nawet przyczyniać się do otyłości, wywoływać depresję, czy zwiększać ryzyko zachorowań na raka.
– Na początku XXI wieku odkryta została grupa nowych światłoczułych receptorów w siatkówce oka (z ang. intrinsically photosensitive retinal ganglion cells – ipRGCs), które są wrażliwe na niebieskie widmo światła widzialnego (z ang. blue-rich white light) wytwarzanego przez sztuczne źródła światła, jak kompaktowe lampy fluorescencyjne, czy ledy (stosowane w oświetleniu, ekranach komputerów, telewizorów czy telefonów komórkowych).
Wrażeniowo zimne lub cieple światło odbieramy jako białe, ale to tylko złudzenie, gdyż niebieskie diody LED pokryte są warstwą fosforu i do mózgu wysyłany jest sygnał, że jest to światło niebieskie, że mamy być aktywni i że pora zaczynać dzień.
W związku z tym organizm zwiększa min. produkcję kortyzolu. Człowiek staje się pobudzony i ma trudności z zaśnięciem, gdy stosuje takie źródła światła wieczorem lub w nocy.
To niestety wiedza wciąż mało rozpowszechniona, a noc ze względu na wysoki poziom melatoniny we krwi, jak wynika z najnowszych badań, to najważniejszy okres do regeneracji DNA i usuwania, produkowanych codziennie, komórek rakowych. Całkowita ciemność w nocy jest niezbędnym warunkiem produkcji melatoniny, a „niebieskie” światło ledowe (o maksymalnej wartości 480nm) blokuje jej wytwarzanie.
Badaczka podkreśla, że wiedza ta powinna znaleźć odzwierciedlenie w przyszłych normach projektowych wnętrz i zewnętrznych przestrzeni, czy też w tzw. miejskich masterplanach oświetleniowych (z ang. lighting masterplans) i – na przykładzie holenderskiego Nuenen – wskazuje na dobre praktyki miejskie związane z wprowadzaniem oświetlenia, którym można sterować w zależności od zarejestrowanego ruchu.
– Oczywiście konieczne są badania dotyczące wpływu promieniowania elektromagnetycznego emitowanego przez systemy bluetooth i wireless, wykorzystywane do sterowania oświetleniem na zdrowie – dodaje.
Architekt zwraca też uwagę na konieczność międzynarodowego i interdyscyplinarnego kształcenia przyszłych projektantów w tym zakresie.
– Temat światła kojarzy się zazwyczaj z zewnętrzną iluminacją zabytków, festiwalami światła czy zaśmieceniem światłem sztucznym ziemskiej atmosfery (z ang. light pollution). Zapominamy o tak ważnych zagadnieniach, jak wpływ światła naturalnego i sztucznego na zdrowie ludzi czy fauny.
Tematyce tej na polskich uczelniach wciąż poświęca się zbyt mało uwagi. Dostrzegając wagę tego zagadnienia, dzięki zaangażowaniu dziekan prof. Lucyny Nyki, na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, uruchomiony został nowy kierunek studiów podyplomowych „Architektura i budownictwo proekologiczne”.
http://media.pg.gda.pl/pr/382997/ekspercki-artykul-architekt-z-pg-w-nature-journal
Artykuł Karoliny M. Zielińskiej-Dąbkowskiej na ten temat ukazał w styczniowym wydaniu „Nature Journal”.
- Autor: al
- Odsłon: 3195
17 grudnia 2013 r. Polskie Towarzystwo Ekonomiczne wspólnie z polską edycją Le Monde diplomatique zorganizowało seminarium pt. „Idee na kryzys: wokół myśli Tadeusza Kowalika”.
Prof. Paweł Kozłowski (INE PAN) na wstępie przypomniał publicystykę ekonomiczną i społeczną prof. Kowalika, oraz jego poglądy wywodzące się z tradycji socjalistycznych. Podkreślił jego krytyczne spojrzenie na Unię Europejską, która stała się organizmem ujednolicającym państwa i narody, prowadzącym politykę neoliberalną. Podkreślił, iż wbrew opinii niektórych ekonomistów, prof. Kowalik był reformatorem kapitalizmu, ale nie utopistą. Można się o tym przekonać, czytając wszystkie jego publikacje, których wybór ukaże się niebawem.
Prof. Kowalik należał do nielicznych intelektualistów konsekwentnie wytykających elitom rządzącym hipokryzję w traktowaniu zapisów Konstytucji RP odnośnie społecznej gospodarki rynkowej oraz państwa sprawiedliwości społecznej, które winno dążyć do pełnego zatrudnienia. Mówił o tym Grzegorz Konat z Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur w referacie „Po co w Polsce euro?”.
Do idei sprawiedliwego państwa, której wierny był prof. Kowalik nawiązywał też referat prof. Leokadii Oręziak z SGH, która przypomniała sposób wprowadzenia w Polsce OFE (a wcześniej – m.in. w Chile, gdzie w ciągu 10 miesięcy zabrano ludziom oszczędności z 26 lat), twórców tego systemu oraz jego konsekwencje nie tylko dla przyszłych emerytów, ale i całego państwa. Pokazując rozwiązanie węgierskie podkreśliła, że system OFE można jednak zreformować, choć najlepszym dla nas wyjściem byłoby go zlikwidować.
Z kolei do związków zawodowych, samorządności pracowniczej – tak istotnych dla prof. Kowalika, który zawsze podkreślał ich znaczenie zwłaszcza w neoliberalizmie – nawiązywał w referacie Jarosław Urbański z Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Inicjatywa Pracownicza. Na przykładach pokazywał, jakie są skutki braku silnych związków, bądź reprezentacji grup społecznych w sytuacji, kiedy właściciele lub zarządcy dbają jedynie o zysk, nie licząc się z potrzebami społecznymi. Opisał sytuację w kopalni soli Kłodawa, której pracownicy dowiedzieli się z ogłoszenia w prasie, że Ministerstwo Skarbu Państwa sprzedaje ich kopalnię (razem z nimi). Potencjalny kupiec zamierza kopalnię zamknąć i stworzyć w niej składowisko materiałów niebezpiecznych.
Brak silnej reprezentacji społecznej przy gospodarowaniu mieniem wspólnym widać także w miastach – np. w Poznaniu, który jest zadłużony na 2 mld zł, a połowę z tego długu wygenerowała budowa stadionu (nb. wymagającego już remontu), natomiast w mieście brakuje żłobków, przedszkoli, szkół, itp. Do myśli społecznej i ekonomicznej prof. Kowalika odwoływali się także pozostali referenci - Rafał Woś (Gazeta Prawna) i dr Gavin Rae (Akademia Leona Koźmińskiego), który mówił o potrzebie inwestycji w Polsce i roli lewicy przy ich powstawaniu - aby tworzono nowe miejsca pracy, natomiast nie kierowano coraz większej części budżetu na zbrojenia. Na zakończenie, prof. Elżbieta Mączyńska, prezes PTE, przypomniała, że choć przez ponad 20 lat popełniliśmy wiele bolesnych i kosztownych społecznie błędów, to w nadchodzących latach możemy uniknąć podobnych. Obyśmy tylko byli mądrzy po szkodzie.(al.)