Recenzje (el)
- Autor: kh
- Odsłon: 3367
Kobiety Holocaustu. Feministyczna perspektywa w badaniach nad Shoah. Kazus KL Auschwitz-Birkenau – to tytuł książki Joanny Stoecker-Sobelman, która ukazała się nakładem Wydawnictwa TRIO.
Czy taka perspektywa może wnieść coś nowego do rozumienia wydarzeń znanych i wielokrotnie opisywanych? Autorka książki jest przekonana o znaczeniu tego rodzaju badań, wzbogacających wiedzę na temat Holocaustu o doświadczenia specyficznie kobiece i opisane z ich perspektywy. Defeminizacja – czyli to wszystko, co tak bardzo uderzało w kobiecość – pozbawiało poczucia własnej wartości i pewności siebie, czyniąc je jeszcze łatwiejszymi obiektami ataków – w wymiarze fizycznym i psychicznym.
Odwołując się do materiałów źródłowych, wspomnień, relacji J. Stoecker-Sobelman omawia charakterystyczne dla kobiet doświadczenia obozowe, reakcje na zniewolenie i sposoby przetrwania, dzięki którym udało im się przeżyć. Kolejne rozdziały poświęcone są warunkom życia w obozie, trudnościom typowym dla kobiet i próbom ich pokonywania, seksualnym upokorzeniom, sprawom higieny, menstruacji, ciąży i macierzyństwa, eksperymentom sterylizacyjnym, ale także budowaniu więzi, przyjaźni, tworzeniu grup wsparcia, surogatów rodzin, różnym strategiom przetrwania, stosowanym przez kobiety w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.
Zasadnicze jest tu pytanie, na ile seksizm funkcjonował w rasistowskiej ideologii kierowanej przeciw Żydom? Autorka wyjaśnia istotę doktryny nazizmu w odniesieniu do kobiet z uwzględnieniem antysemityzmu. Kobiety były szczególnie, podwójnie zagrożone, z racji bycia kobietami i z racji bycia Żydówkami. Nie bez znaczenia okazało się wychowanie i umiejętności wyniesione z domu, utrwalone przedwojenne tradycyjne role kobiece, które raczej ułatwiały niż utrudniały życie podczas Zagłady. Wobec obozowego dramatu, wobec cierpienia kobiety wykazywały większą odporność niż mężczyźni.
J. Stoecker-Sobelman zwraca uwagę, że po wojnie wiele byłych więźniarek nie chciało mówić o swoich niewyobrażalnych przeżyciach, potrzebny był okres ciszy, by po latach móc o nich opowiedzieć.
Nurt feministyczny nadrabia zaległości w tworzeniu literatury przedmiotu, która największy rozkwit przeżyła w latach 90. Ten nurt badawczy jest zresztą stosunkowo młody, narodził się w latach 70., a najcenniejsze dokonania są zasługą badaczek amerykańskich. Zainteresowanie nim nie mija, coraz więcej ludzi potrzebuje „spuścizny ze strony kobiet”…chodzi tu bowiem o sprawiedliwość pamięci, która w idealnym świecie w równym stopniu dotyczyć powinna wszystkich – pisze J. Stoecker –Sobelman, zachęcając polskich czytelników do zainteresowania się problematyką badań nad dziejami kobiet Holokaustu. Wyraża też nadzieję, że nurt badawczy rozwinie się również w Polsce, gdzie jest mało popularny, a publikacje ukazujące się na świecie nie są tłumaczone.
Kobiety Holokaustu. Feministyczna perspektywa w badaniach nad Shoah. Kazus KL Auschwitz-Birkenau, Joanna Stoecker-Sobelman, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2012, str.160, cena 24 zł.
- Autor: js
- Odsłon: 2575
Kobiety i władza w czasach dawnych to książka pod redakcją Bożeny Czwojdrak i Agaty A. Kluczek wydana przez Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w serii Historia.
Zamieszczone w książce studia wielu autorów z różnych ośrodków naukowych pokazują rolę kobiet w nieopisanym dotąd obszarze ich aktywności - obszarze władzy, przy czym studia te dotyczą czasów dawnych.
Rozważane w pracy liczne indywidualne przypadki osadzone w starożytności, średniowieczu, ale i czasach nowożytnych pokazują polityczne zaangażowanie poszczególnych kobiet i ich rolę w historii.W 25 tekstach znalazły się opisy działalności tak sławnych kobiet jak Messalina, Elżbieta Rakuszanka, królowa Krystyna, czy Maria Kazimiera. Ale nie zabrakło innych, mniej znanych, jak Mirosława – księżna pomorska, Zoe (czwarta żona Leona VI Filozofa), czy Antonina (żona Belizariusza).
Szkice składające się na „rzecz o kobietach i sprawach publicznych” dotyczą zresztą nie tylko ich życiorysów, ale i roli, jaka odegrały w życiu monarchów (Zygmunt August), ich obecności w kultach oraz organizowaniu życia społecznego, a także ich twórczości. Studia tworzące tom zostały ujęte w porządku chronologicznym, pokazującym ponadczasowość aspiracji kobiet do udziału we władzy, ale i wykorzystywania ich do pozyskania władzy – pisze we Wstępie Agata A. Kluczek. Choć szkice te są „gęste” od faktów, poszerzeniem wiedzy w nich zawartej są również bogate przypisy oraz niezwykle obszerna bibliografia zamieszczona na końcu książki.(js)
Kobiety i władza w czasach dawnych, red. Bożena Czwojdrak, Agata A. Kluczek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015, s.473, cena 44 zł (+VAT)
- Autor: al
- Odsłon: 2180
Wydawnictwo Zysk i S-ka wydało książkę Jacka Tittenbruna pt. Kolonizacja nauki i świata przez kapitał. Teoria światów równoległych w wydaniu socjologii wiedzy.
Niewiele osób w Polsce wypowiadających się publicznie reaguje na wyrażenie: kapitał ludzki, czy kapitał społeczny, bądź kulturowy. Słowo „kapitał”, rodem z ekonomii, uznaliśmy za właściwie w wielu innych dziedzinach, które dotychczas nie miały wiele wspólnego z utowarowieniem.
Na to nowe zjawisko w świecie pojęć zwrócił uwagę znany socjolog gospodarki i struktury społecznej, prof. Jacek Tittenbrun (autor wiekopomnego dzieła o polskiej prywatyzacji pt. Z deszczu pod rynnę) i poświęcił mu najnowszą swoją książkę – Kolonizacja nauki i świata przez kapitał. Teoria światów równoległych w wydaniu socjologii wiedzy.
Jak podaje, idea jej napisania narodziła się w wyniku obserwacji dwóch paralelnych procesów: z jednej strony - narastającej od dłuższego czasu bardzo szkodliwej mody na wprowadzanie do języka naukowego opisu i wyjaśniania życia społecznego terminów i pojęć naznaczonych rodowodem ekonomicznym, czyli niezliczonych „kapitałów”: ludzkiego, społecznego, kulturowego, itd. Z drugiej - analogicznych procesów zachodzących w świecie rzeczywistym, gdzie obserwujemy dokonującą się z reguły pod neoliberalnymi sztandarami ekspansję tym razem realnego kapitału, obejmującą, czy też wchłaniającą, coraz to nowe sfery życia społecznego i indywidualnego.
Procesy te można sprowadzić do dwóch zasadniczych form: utowarowienia oraz prywatyzacji. Przeprowadzona w książce analiza ukazuje najróżniejsze przejawy tak pojętej kolonizacji świata.
Autor w części pierwszej książki, zajmuje się kapitałami nieekonomicznymi - kapitałem społecznym w pedagogice, kryminologii, socjologii medycyny, ekonomii, w politologii, oraz kapitałem kulturowym w socjologii wychowania i religii.
W części drugiej, dotyczącej realnego kapitału, rozważa splot kapitału, własności i towaru w ujęciu klasyków, nowoczesną kumulację kapitału, oraz prywatyzację (lub komodyfikację): rządów lokalnych i centralnych, przestrzeni publicznej, szkolnictwa wyższego, kultury, natury, wiedzy i życia biologicznego, ludzkiego ciała, opieki zdrowotnej, śmierci, moralności, sportu, kosmosu.
Dwa ostatnie z 22 rozdziałów dotyczą omówienia relacji między gospodarką a społeczeństwem oraz memetyki (teorii ewolucji kulturowej). Książkę, będącą alarmem wobec zagrożeń, jakie stworzył neoliberalizm, kończy bardzo obszerna bibliografia.(al.)
Kolonizacja nauki i świata przez kapitał. Teoria światów równoległych w wydaniu socjologii wiedzy, Jacek Tittenbrun, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2014, s.263, cena 39 zł (z 5%VAT)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 995
Ukazał się kolejny tom prac Komitetu Prognoz PAN Polska 2000 Plus zatytułowany: Zmieniający się świat a globalizacja pod redakcją naukową Jerzego Kleera i Konrada Prandeckiego.
Czytelnik znajdzie w nim teksty pokazujące zmiany zachodzące na świecie (Jerzy Kleer, Konrad Prandecki) i rolę, jaką w tych procesach odgrywa nauka i technologia (Bogdan Galwas), także pandemia COVID-19 (Adriana Łukaszewicz); trzy artykuły dotyczące stanu globalizacji (Andrzeja Sopoćki, Juliusza Kotyńskiego i Franciszka Kubiczka) - jak ona zmienia i może zmienić świat i Polskę; a także teksty związane z pozaeuropejskim spojrzeniem na globalizację: z pozycji RPA (Arkadiusz Żukowski), Ameryki Łacińskiej (Ryszard Piasecki) i Chin (Zbigniew Madej).
Tom kończy rozdział pokazujący reakcję na globalizację – od strony ideologii (Paweł Kozłowski), odpowiedzialności międzypokoleniowej (Katarzyna Sobiech-Grabska), integracji (Jerzy Kleer), państw Azji Wschodniej (Katarzyna Nawrot) oraz państwa (Konrad Prandecki).(al.)
Zmieniający się świat a globalizacja, red. nauk. Jerzy Kleer, Konrad Prandecki, Komitet Prognoz PAN Polska 2000 Plus, Warszawa 2020, s. 345
Link do książki - https://prognozy.pan.pl/images/publikacje/2020-01-ZMSS-web.pdf