Recenzje (el)
- Autor: am
- Odsłon: 3870
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika wydało w serii Polityka w kulturze antologię tekstów Szkoły z Birmingham – Kultura i hegemonia w wyborze i pod redakcją Michała Wróblewskiego.
Na antologię z przedmową Zygmunta Baumana i wstępem Michała Wróblewskiego składają się teksty badaczy skupionych wokół Centre for Contemporary Cultural Studies (CCCS) - ośrodka badawczego, działającego przy Uniwersytecie w Birmingham, którego dokonania zaowocowały powstaniem ośrodków współczesnych badań kulturowych przy uniwersytetach 17 krajów, osiągając – poprzez uprawianie studiów kulturowych – rangę ruchu międzynarodowego.
Angielscy badacze dowodzą, że kultura jest obszarem ideologicznego tarcia pomiędzy grupami dominującymi a podporządkowanymi, na którym nieustannie ujawniają się skrywane antagonizmy i zatargi. Wizerunki płci, media, kultura masowa, subkultury młodzieżowe, muzyka popularna, rasizm - wszystkie te zjawiska zostają wpisane w kontekst hegemonicznych stosunków władzy.
Szkoła z Birmingham (pionier w zwiastowaniu i promowaniu nowych celów, tematyki i strategii nauk społecznych w Wielkiej Brytanii), podejmuje bowiem najważniejsze wątki twórczości Antonia Gramsciego, wybitnego teoretyka władzy, którego pojęcie hegemonii zrobiło zawrotną karierę w naukowych analizach współczesnej polityki, kultury, społeczeństwa.
Jak zauważa Michał Wróblewski – redaktor tomu – prace szkoły birminghamskiej – fundamentu studiów kulturowych - pozostają w większości nieznane polskiemu czytelnikowi. Z jego stratą, gdyż badacze angielscy podejmują tak ważne współcześnie tematy jak rasa, płeć, media, edukacja, subkultury, klasa robotnicza, polityka miejska, sport, ideologia.
Wybór tekstów do książki dotyczy tylko kilku tematów – klasyki twórczości szkoły:
Subkultura: znaczenie stylu (Dick Hebdige)
Ustrukturyzowana komunikacja wydarzeń (Stuart Hall)
Kultury młodzieżowe klasy robotniczej (John Clarke, Tony Jefferson)
Chuligaństwo stadionowe a skinheadzi (John Clarke)
Symbolizm i praktyka. Teoria społecznego znaczenia muzyki popularnej (Paul Willis)
Motocykl w subkulturze (Paul Willis)
Powszechnie wiadomo, że kobiety z natury mają skłonność do bycia dość osobistymi (Charlotte Brunsdon)
Dobre, złe, brzydkie. Wizerunki młodych kobiet na rynku pracy (Christine Griffin)
Opuszczając Babilon. Rasa, klasa i autonomia (Paul Gilroy)
Książka ta stara się więc wypełnić nieobecność angielskich studiów kulturowych w dyskursie polskiej humanistyki. (am)
Kultura i hegemonia, antologia tekstów Szkoły z Birmingham, red. Michał Wróblewski, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2012, s. 330
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1482
Logika i argumentacja. Praktyczny kurs krytycznego myślenia – to tytuł książki Andrzeja Kisielewicza wydanej przez PWN.
Mimo coraz lepszej i powszechniejszej edukacji, z logiką mamy jednak coraz większe kłopoty. I to niezależnie od kultury, państwa, czy ustroju. Z argumentacją jest podobnie – popkultura skierowała nasz sposób porozumiewania się na niebywałe płycizny. Pojawienie się więc książki kierującej uwagę czytelnika na racjonalność w myśleniu, myślenie krytyczne, jest ewenementem na rynku księgarskim. Tym bardziej, jeśli jest napisana przystępnie, przejrzyście i może być czytana nie tylko przez kręgi akademickie, ale i innych czytelników zainteresowanych tą dziedziną wiedzy.
Autor książki, Andrzej Kisielewicz, jest profesorem nauk matematycznych na Uniwersytecie Wrocławskim i zajmuje się różnymi zagadnieniami z zakresu algebry, kombinatoryki, logiki i informatyki teoretycznej oraz teorii argumentacji. Jak podaje, książkę pisał głównie z myślą o studentach wszystkich kierunków studiów oraz nauczycielach akademickich, więc nadał jej charakter podręcznika pokazującego nowe podejście do logiki – odmienne od dotychczas istniejącego, nie nadającego się już (zdaniem autora) do świata post-prawdy.
Myślący człowiek coraz częściej bowiem zadaje sobie pytanie, jak odnaleźć się w świecie powszechnego posługiwania się nieprawdą? Takie warunki wymagają od kursów krytycznego myślenia większego skupienia się na pojęciu prawdy, na wskazywaniu, że istnieje obszar solidnej wiedzy, informacji, do którego prowadzi logiczne rozumowanie i jasne formułowanie myśli.
Podręcznik zatem jest nową propozycją edukacyjną w zakresie myślenia krytycznego, gdzie osiągnięcia szkoły amerykańskiej są silnie połączone ze znajomością zasad i praktyki nieformalnego matematycznego rozumowania oraz z doświadczeniami, jakie autor wyniósł ze swojej pracy dydaktycznej na uczelniach polskich i zagranicznych.
Ale – jak zaznacza – książka ma przede wszystkim charakter praktyczny, zawiera liczne przykłady zadań i tematów do dyskusji (także wiele różnorodnych typów zagadek logicznych), gdyż zdolność krytycznego i logicznego myślenia jest jedną z najważniejszych cech, jakich wymaga się w każdej dziedzinie ludzkiej działalności, nie tylko w pracy umysłowej.
Książka składa się z sześciu rozdziałów, które odnoszą się do reguł rozumowania i uzasadniania twierdzeń oraz sposobów jasnego formułowania myśli. Zrozumiałość poszczególnych wywodów zwiększa nie tylko ich ubarwienie zagadkami, anegdotami, cytatami literackimi, odnośnikami do aktualnych zdarzeń, ale i forma książki – przejrzysty i klarowny układ graficzny, adekwatny do różnorodności treści. (al.)
Logika i argumentacja. Praktyczny kurs krytycznego myślenia, Andrzej Kisielewicz, Wyd. I, Warszawa 2017, s. 250, cena katalogowa -39 zł.
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1028
Czym ta książka jest? Bardzo trudno powiedzieć. Znacznie łatwiej określić czym nie jest. Wchodząc w słowa jej autora zaczerpnięte z części wstępnej, którą nazwał „Przed spożyciem”, nie jest to książka popularno-naukowa. To zupa-śmietnik zawierająca jego prywatne i niezbyt ortodoksyjne spojrzenie na najciekawsze aspekty mechaniki kwantowej, teorii względności oraz współczesnej fizyki, którą od lat (dr hab. Andrzej Dragan, rocznik 1978) się zajmuje. „Czasem – jak pisze – przytaczam rozumowania i argumenty, które uważam za smakowite, a częściej po prostu opowiadam historyjki, które sprawiły, że coś do mnie dotarło. Jak zapewnia dalej - „jestem fanem edukacji, lecz niekoniecznie edukacjonizmu, więc całość da się śledzić bez jakiejkolwiek wiedzy naukowej”. I rzeczywiście. Przeczytałem ją niejeden raz i łatwo mi się z tym stwierdzeniem zgodzić.
Przed nami 14 rozdziałów - niczym kąski wybrane - o intrygujących tytułach (na przykład: Dlaczego kury ruszają głowami?, Klatka na ludzi, Czy diabeł gra w kości? Czas i niepamięć, Jak się powiedziało A, trzeba powiedzieć Ą, Nie znam się, to się wypowiem) oraz słowniczek fizyczno-polski zawierający w paru słowach wyjaśnienia takich pojęć jak na przykład algorytm genetyczny, bozon, dylatacja czasu, fermion, fluktuacje próżni, splątanie kwantowe, superpozycja i teleportacja kwantowa, wnęka rezonansowa i wiele innych. Brzmią tajemniczo i groźnie, ale prof. Dragan potrafi je sprytnie i skutecznie rozbroić. I poza jednym małym wyjątkiem nie używa do tego wzorów, a jedynie odręcznych, poglądowych, nieco nieporadnie wyglądających rysunków.
Podążając za rozumowaniem autora w takich kwestiach jak historia zmagań z istotą przestrzeni i czasu, kierunku ewolucji Wszechświata, narodzin i śmierci czarnych dziur, działania komputerów kwantowych, cudów kryptografii, teleportacji, splątania kwantowego itp. nie sposób nie zgodzić się z wnioskami, jakie na końcu wysnuwa.
„Z punktu widzenia Ziemi, którą matematyk Hugo Steinhaus nazywał „kulą u nogi”, gatunek ludzki jest więc najwyżej niesfornym epizodem. Podczas jego trwania, niemal cała aktywność intelektualna naszej populacji orbitowała wokół kwestii przydatności do spożycia okolicznej fauny i flory. Być może z dumą myślimy o wytworach naszej cywilizacji. Warto jednak pamiętać, że wszystko co człowiek kiedykolwiek zbudował, z piramidami, wieżą Eiffla oraz Jezusem ze Świebodzina włącznie, zmieściłoby się wewnątrz kostki sześciennej pięć na pięć kilometrów”.
A parę stron dalej czytamy. „Receptę na ciągłe wątpienie i niebranie niczego na wiarę wziął sobie do serca najwyżej promil naszej cywilizacji, ale i to wystarczyło, by błyskawicznie odkryć teorię ewolucji, teorię względności i mechanikę kwantową”.
Język – czego ta mała próbka dowodzi - jest w tej książce dodatkowym magnesem przykuwającym uwagę. To język gawędy, felietonu, błyskotliwych, niebanalnych skojarzeń, migotliwych metafor, smacznych anegdot zaczerpniętych wprost z własnego życia (szczególnie polecam rozdział o doświadczeniach z hipnozą oraz z jazdy rowerem i robieniem zdjęć; prof. Dragan jest Fotografem Roku brytyjskiego magazynu „Digital Camera”) oraz życia uczonych różnych specjalności, a fizyków w szczególności. Ot, choćby takich jak ta, którą zostawił po sobie Niels Bohr - ojciec i matka mechaniki kwantowej (określenie autora książki). Zapytany kiedyś, czy wierzy, że podkowa, którą umieścił nad wejściem do domu przynosi mu szczęście – odpowiedział: „Naturalnie, że nie. Ale powiedziano mi, że podkowa działa nawet wtedy, gdy się w nią nie wierzy”.
Waldemar Pławski
Kwantechizm, czyli klatka na ludzi, Andrzej Dragan, Wydawnictwo Fabula Fraza, Warszawa 2019, str. 278, cena 34,90 zł