Recenzje (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 536
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało Leksykon logików polskich 1900-1939, którego autorami są: Andrzej Dąbrowski, Magdalena Hoły-Łuczaj, Andrew Schumann, Konrad Szocik i Jan Woleński.
Według definicji z Wikipedii, logika (gr. logos, rozum, słowo, myśl) to nauka o sposobach jasnego i ścisłego formułowania myśli, o regułach poprawnego rozumowania i uzasadniania twierdzeń. Niegdyś, wraz z retoryką, stanowiła część filozofii. Ale we współczesnej logice rozszerzono pole badań, włączając w nie matematykę oraz badania o charakterze matematycznym, np. informatykę i sztuczną inteligencję.
Autorzy leksykonu, przystępując do pracy nad nim, mieli więc wiele dylematów do rozwiązania. Z jednej strony – zakres czasowy opisu środowiska logików – jaką cezurę przyjąć? Z czego ona ma wynikać? Wiadomo, że najlepszymi latami dla rozwoju logiki w Polsce były 1918 – 1939, ale tak krótki okres nie odzwierciedlałby osiągnięć wielu naszych uczonych, którzy położyli wielkie zasługi dla rozwoju tej dziedziny nauki (choć Polska nie miała poważniejszej tradycji logicznej – podkreślają autorzy leksykonu, wyłączając lata istnienia Warszawskiej Szkoły Logicznej stworzonej przez profesorów: Jana Łukasiewicza i Stanisława Leśniewskiego).
Z drugiej strony – czy leksykon winien się ograniczać tylko do polskich twórców prac z logiki czy działających w Polsce? Ale najważniejszą decyzją było przyjęcie kryterium logiki jako nauki: związanej z filozofią czy matematyką? Zdecydowano, że należy ująć w leksykonie oba te źródła i tradycje, zwłaszcza że zarówno filozofia jak i matematyka (zwłaszcza ona) po 1918 roku rozwijały się w Polsce nadzwyczaj szybko.
O kryteriach wyboru haseł autorzy obszernie piszą we wstępie do książki, jednocześnie dając czytelnikowi interesujący wykład z historii logiki na świecie i w Polsce.
Leksykon logików polskich jest także (poza częścią biograficzną) skróconym kursem opisanej biografiami historii polskiej matematyki i filozofii, kształtowania się ich związków, pokazującym „jak hartowała się” logika w początkach współczesnej państwowości polskiej.(al.)
Leksykon logików polskich 1900-1939, Andrzej Dąbrowski, Magdalena Hoły-Łuczaj, Andrew Schumann, Konrad Szocik, Jan Woleński, Copernicus Center Press, wyd. I, Kraków 2022, s. 386, cena 99,90 zł.
- Autor: al
- Odsłon: 1684
Wydawnictwo Copernicus Center Press wydało książkę znanego brytyjskiego popularyzatora matematyki Iana Stewarda – Liczby Natury. Nierealna rzeczywistość matematycznej wyobraźni.
Gdy słyszymy słowo „matematyka” – pisze autor książki – pierwszą rzeczą, która przychodzi nam do głowy, są liczby. Stanowią one jądro matematyki, są jej najprostszymi obiektami, surowcem, z którego zrobiona jest znaczna część matematyki.
Jednak matematyka to nie tyle liczby, co formalny system myślenia służący do rozpoznawania, klasyfikowania i wykorzystywania wzorów Natury.
Dzięki niemu możliwe było odkrycie, iż wzory istniejące w przyrodzie nie pełnią tylko funkcji estetycznej, ale stanowią istotne wskazówki dotyczące reguł rządzących jej procesami.
Nocny ruch gwiazd świadczy o obrocie Ziemi, ruch fal pokazuje prawa przepływu wody, tęcza pośrednio potwierdza kulistość kropli wody, a księżycowe halo świadczy o kształcie kryształów lodu.
Z obserwacji takich zjawisk jak liczby płatków kwiatów zawierających się w dziwnym ciągu 3,5,8,13,21,34,55,89 – łatwo uwierzyć w numerologię. To najłatwiejsza i w rezultacie najbardziej niebezpieczna metoda znajdowania wzorów. Łatwa, bo każdy może to robić, a trudna – bo nie jest proste odróżnienie wzorów liczbowych przypadkowych od istotnych. Ale oprócz wzorów numerycznych istnieją też wzorce geometryczne – przypomina autor. Choć kształt jest zbiorem punktów i może być opisany przy pomocy liczb, to z racji naszych możliwości wzrokowych łatwiej jest odczytać zapis przestrzenny.
Bogactwo wzorów Natury widać także w ruchu falowym w przepływie cieczy i krajobrazach lądowych przypominających fale. Rajem dla ludzi o umysłach matematycznych jest także obserwacja ubarwienia i kształtów zwierząt i roślin, dociekanie dlaczego np. wiele muszli tworzy spirale, a wirusy przybierają regularne kształty geometryczne. Również wzorów ruchu - nie tylko zwierząt, ale i np. zmiennych w kształcie chmur - przypadkowych, będących punktem wyjścia dla geometrii fraktali.
Wszystkie te tajemnice wzorów Natury rozszyfrowuje matematyka, nauka de facto teoretyczna, ale mająca jak najbardziej praktyczne zastosowania. Dająca głębszą wizję Wszechświata i naszego w nim miejsca – przekonuje Autor w wartkich i barwnych opowieściach o matematycznym pięknie Natury ujętych w 9 rozdziałów (nie licząc prologu i epilogu).(al.)
Liczby Natury. Nierealna rzeczywistość matematycznej wyobraźni., Ian Steward, Wydawnictwo Copernicus Center Press, s. 189, cena 39,90 zł (w tym VAT)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 474
Duet psychologa i dziennikarki - Chipa Heatha i Karli Starr to autorzy książki Liczby się liczą w tłumaczeniu Marcina Kowalczyka, wydanej przez wydawnictwo MT Biznes.
Zachęcając przyszłego czytelnika do lektury książki opowiadającej o danych, Wydawca pisze: „znajdziesz tu wszystko: od problemów globalnych, po logistykę prowadzenia firmy technologicznej lub gospodarstwa rolnego, albo wytłumaczenie tego, ile butelek coli musiałbyś pić, gdybyś spalał kalorie w tempie, w jakim robi to koliber. Ta książka zarówno tym, którzy kochają matematykę, jak i tym, którzy jej nienawidzą, pomoże przekładać wartości liczbowe na język zrozumiały dla innych, dzięki czemu będziemy w stanie w większym stopniu opierać nasze decyzje — w szkole, pracy i domu — na twardych danych”.
Autorzy zamieścili w niej ponad trzydzieści różnego rodzaju zasad i wskazówek, takich jak prosta perspektywa, konwersja na proces czy kotwice emocjonalne.
Bliżej (okraszając kulinarnymi porównaniami) wyjaśnia to w krótkim wstępie do książki statystyczka Janina Bąk: „Rozumienie liczb (zwłaszcza dużych) i zależności między nimi to coś, czego potrzebujemy i co może stać się dla nas zrozumiałe, jeśli tylko suche dane opanierujemy w słodkiej kruszonce data storytellingu./…/ Książka ta to wiele praktycznych wskazówek, technik i sposobów na to, jak mówić o danych i statystykach, aby było to zrozumiałe dla wszystkich”.(js)
Liczby się liczą. Data storytelling, czyli jak opowiadać o danych, Chip Heath, Karla Starr, MT Biznes, wyd. I, Warszawa 2022, s.209, cena 49,90 zł. Książka dostępna także jako e-book i audiobook.