Recenzje (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1402
Fundacja Oratio Recta, mająca wielkie zasługi w przywracaniu do powszechnej pamięci przeinaczonych, bądź przemilczanych przez ostatnie 30 lat faktów historycznych, wydała znakomitą książkę Brunona Drwęskiego – Zagrabiona historia Solidarności w tłumaczeniu i z posłowiem oraz komentarzami Jarosława Dobrzańskiego. Książkę, która winna się znaleźć w bibliotece każdego, kogo interesują sprawy publiczne i nieobcy jest mu kształt państwa, w jakim żyje.
„Książka profesora Drwęskiego jest ważnym uzupełnieniem tego pisarstwa, które można dziś określić jako swoistą literaturę drugiego obiegu, próbującą się przeciwstawić propagandowej urawniłowce wydawnictw głównego nurtu i nakazom państwowej polityki historycznej – pisze Jarosław Dobrzański. - Wnosi nowe spojrzenie na zjawisko, które uważane jest powszechnie za jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszych dziejach ojczyzny. Przesądziło o obecnym kształcie Polski i zdeterminowało jej los historyczny na wiele następnych lat”.
Bruno Drwęski, urodzony w Montrealu politolog, historyk i publicysta, specjalizuje się w najnowszej historii Polski, dziejach europejskiego ruchu robotniczego i problemach postaw politycznych. Książka, jaką polski czytelnik dostaje właśnie do ręki jest nie tylko wynikiem badań naukowych nad zjawiskiem jakim była Solidarność, ale wypływa z głębszego jego zrozumienia, wynikającego z faktu zamieszkiwania autora w Polsce, jako że jest on absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Sorbony.
Bruno Drwęski nie ogranicza się więc tylko do warstwy faktograficznej związanej z Solidarnością w latach 80., ale sięga głębiej, do historii przed- i powojennej Polski oraz problemów gospodarczych i społecznych, z jakimi władza powojenna musiała się zmierzyć. Pokazuje obraz klas społecznych – skromną liczebnie „starą” klasę robotniczą przetrzebioną przez wojnę, konieczność odbudowywania przemysłu przy pomocy chłopstwa, które dopiero w 1944 roku zostało uwolnione od feudalizmu, a wręcz niewolnictwa (co miało wpływ na świadomość „nowej” klasy robotniczej), rodzącą się nową klasę mieszczaństwa i inteligencji, wybitej przez okupanta i własne, przedwojenne „elity” odpowiedzialne za powstanie warszawskie.
Na tym tle – ujmującym także sytuację międzynarodową - buduje obraz jeszcze bardziej szczegółowy i mocniejszy, pokazujący w odbudowującej się Polsce kolejne konflikty społeczne wynikające z przyspieszonej transformacji: ustrojowej, gospodarczej i społecznej. A w ich wyniku kryzysy: roku 1956 (przyjmowanego za czas „narodzin” polskiej dysydencji), 1968, 1970 i 1980 (zakończonego stanem wojennym w 1981 roku).
Analizując ten czas, autor wskazuje na głębokie sprzeczności społeczne, jakich władza nie potrafiła rozwiązać w ramach ustroju socjalistycznego, a które stały się źródłem powstania NSZZ Solidarność. To uruchomiło całą lawinę: upadek ustroju poprzez wywołanie pierwszej „kolorowej rewolucji”, ale i upadek samej Solidarności i jej ideałów, w imię których strajkowały miliony robotników.
Pokazując dokumenty, jakie obecnie straciły klauzulę tajności, Bruno Drwęski burzy dzisiejszą narrację beneficjentów tego ruchu społecznego, który wyniósł do władzy dzieci ówczesnych wysokich urzędników partyjnych i państwowych a miliony robotników pozbawił miejsc pracy, całe społeczeństwo zaś wydziedziczył z majątku, jaki ono po wojnie stworzyło. Obnaża hipokryzję tych przywódców Solidarności, którzy mieli na sztandarach bogoojczyźniane hasła, żeby po zdobyciu władzy odebrać sobie za nie sowitą zapłatę.
Książka jest arcyciekawa nie tylko z powodu ujawnienia tego kto był/jest kim, ale i z tego powodu, że pokazuje nieznane wcześniej kulisy działań różnych – bardzo licznych - stron tej rebelii: i polskiej emigracji, i rządów USA, Francji, Wielkiej Brytanii, Mosadu, CIA, Watykanu. Także – największego beneficjenta tego autentycznie rewolucyjnego ruchu – Kościoła katolickiego, który dzięki Solidarności wyrósł na najzamożniejszą i najbardziej wpływową siłę w państwie. Są tam takie perełki, jak sposób zdobycia przez biskupa Wojtyłę kapelusza kardynalskiego czy późniejszego urzędu papieskiego.
Niemniej ciekawa jest też druga część książki – Posłowie Jarosława Dobrzańskiego, pokazującego różne na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat prace dotyczące Solidarności, różnie oceniające ten ruch. Tytułując ten rozdział: „Solidarność 1980 – łabędzi śpiew polskiego socjalizmu ludowego” udowadnia na przykładach z literatury przedmiotu jego prawdziwość. (al.)
Zagrabiona historia Solidarności. Został tylko mit, Bruno Drwęski, Fundacja Oratio Recta, Biblioteka „Przeglądu”, Warszawa 20202, s. 349.
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 987
Zakulisowe umowy, które zmieniły świat – to tytuł książki Jacquesa Perettiego, angielskiego dziennikarza śledczego publikującego w BBC i Guardianie. Książkę – przetłumaczoną przez Bożenę Jóźwiak – wydała oficyna Dom Wydawniczy Rebis.
Choć tytuł książki jest aż nadto wymowny, jej podtytuł – Niepohamowane ambicje, tajne negocjacje i skrywanie prawdy w biznesie – pokazuje w dodatku aspekt owych zakulisowych umów i działań, jakie dziennikarz ujawnia. Nie są to umowy bez znaczenia – dotyczą ponadnarodowych korporacji, największych producentów, firm, banków i najbogatszych osób-instytucji działających w skali całego świata i wywierających wpływ na kształt naszej cywilizacji. Mają związek z podstawami egzystencji ludzi: ich zdrowiem, wyżywieniem, zamożnością, dostępem do pracy, ale i nowymi technologiami czy globalizacją.
Autor opisuje dziesięć umów, które nie były zwykłymi umowami biznesowymi, gdyż po pierwsze były niejawne, a po drugie - ich skutki (często druzgocące dla ludzi) dotyczyły zmian gospodarki światowej i całych społeczeństw. Pierwszą, wręcz podręcznikową, jest ta, która legła u podstaw postarzania wyrobów i sztucznego kreowania popytu – zmniejszenie trwałości zwykłej żarówki. Kolejne dotyczą żywności i wywołania epidemii otyłości, metod zwiększenia sprzedaży leków, powodów wprowadzenia plastikowego pieniądza, wynalezienia sposobu na nieustająca pracę, wykorzystania kryzysu naftowego do wzbogacenia się, zarabiania na obejściu podatków, nierównościach, skutków globalizacji oraz robotyzacji.
Umowy, o jakich pisze J. Peretti i dokładnie je dokumentuje, dotyczą głównie lat powojennych, (poza słynną żarówką, której żywot postanowiono skrócić już w 1932 roku), ale wiele opisanych to umowy najnowsze, z końca XX w. i początków XXI w. O niektórych z nich można było przeczytać w niszowych czasopismach uważanych za propagatorów teorii spiskowych. Dziś widać dokładnie, kto spiskował i dlaczego, a kto mówił prawdę.
Znakomicie napisana książka, którą czyta się jak kryminał, poza walorem dokumentalnym, ma jeszcze jeden, ważniejszy: odsłania bezwzględność w sposobach bogacenia się nielicznych, a tym samym – pokazuje współczesną drogę rozwoju kapitalizmu (tzw. neoliberalizm) i marność moralną naszej cywilizacji.(al.)
Zakulisowe umowy, które zmieniły świat. Niepohamowane ambicje, tajne negocjacje i skrywanie prawdy w biznesie, Jacques Peretti, Dom Wydawniczy Rebis, wyd. I, Poznań 2019, s. 359, cena 39,90 zł.
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1267
Zanurzeni w liczbach to tytuł książki Daniela Tammeta w tłumaczeniu Zuzanny Lamży, którą wydało Wydawnictwo Copernicus Center Press.
Książka Zanurzeni w liczbach mająca podtytuł: „Jak matematyka kształtuje nasze życie”, to dzieło znanego synestety i autystycznego sawanta z ponadprzeciętnymi zdolnościami matematycznymi i językowymi, władającego 11 językami, rekordzisty Europy w recytowaniu z pamięci 22 514 cyfr liczby pi.
Jest to zbiór 25 esejów opisujących „matematykę życia”, będących zabawą samą możliwością, czystą, od niczego niezależną. Wybór tematów, jak pisze autor, był zupełnie subiektywny i z tego powodu książka ma charakter eklektyczny.
Znalazło się w niej kilka autobiograficznych elementów, inspiracją kilku rozdziałów był Szekspir, innego – matematyk Omar Chajjam, pozostałych – podróż dookoła świata, w której autor zatrzymuje się to w Quebecu, to na Islandii, czy w starożytnej Grecji. Każdy z rozdziałów służy jednak odkrywaniu związków między matematyką a fikcją i sprowokowany jest prostym pytaniem: a co by było, gdyby? (ld)
Zanurzeni w liczbach. Jak matematyka kształtuje nasze życie, Daniel Tammet, Wydawnictwo Copernicus Center Press, Kraków 2017, wyd. I, s. 270, cena 49,90 zł (w tym VAT), książka dostępna również jako e-book.