Nauka i sztuka (el)
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 123
Do 16.03.25 w Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej można oglądać wystawę twórczości wybitnej polskiej artystki, ikony sztuki krytycznej, Katarzyny Kozyry.
Wystawa jest szeroką prezentacją twórczości wybitnej przedstawicielki polskiej sztuki krytycznej, nurtu związanego z przemianami politycznymi i kulturowymi w Polsce po 1989 roku. Wybór prac – od nagrodzonej na weneckim Biennale „Łaźni męskiej” po projekt „Szukając Jezusa” i najnowsze działania performatywne – podporządkowany jest zagadnieniu, które z perspektywy przeszło trzydziestu lat intensywnej obecności Katarzyny Kozyry w świecie sztuki można uznać za kluczowe – idei płynnej tożsamości.
Ekspozycja pozwala publiczności spojrzeć na twórczość Kozyry jako obszar nieustających eksperymentów związanych z doświadczaniem i definiowaniem tożsamości, ciała oraz płci. W swoich pracach i procesach twórczych artystka obsadza samą siebie w coraz to innych rolach, wykorzystując do tego różnorodne środki wyrazu, takie jak wideo, fotografia, wideoinstalacja, performans.
Przez lata obecności na światowej scenie artystycznej Katarzyna Kozyra przyzwyczaiła nas do głosu krytycznego, konfrontującego odbiorców z tematami tabu, niejednokrotnie prezentując i akcentując rolę ciała nienormatywnego: chorego, starego, queerowego. Sztuka Kozyry stanowi komentarz do patriarchalnych struktur i binarnych modeli tożsamości.
Ostatnia dekada jest etapem zmian w jej strategii artystycznej. Od czasu pracy nad projektem „Szukając Jezusa” artystka stosuje praktykę „nieobecności”, związaną m.in. z odczuwaniem zmęczenia wobec mechanizmów (nad)produkcji artystycznej. Wystawa, prezentując prace powstałe w ostatnich trzech dekadach aktywności twórczej Kozyry – w tym dzieła kluczowe dla polskiej historii sztuki – ukazuje drogę artystki przez kolejne etapy odkrywania złożoności podmiotu: performatywnego, niespójnego, wymykającego się.
Kuratorki wystawy: Ada Piekarska, Nina Hobgarska
Agnieszka Katarzyna Kozyra ukończyła Wydział Rzeźby ASP w Warszawie. Na I roku studiowała rzeźbę pod kierunkiem Gustawa Zemły, a od II roku do końca studiów w pracowni doc. Grzegorza Kowalskiego.
Jej praca "Łaźnia męska" reprezentowała Polskę na 48. Biennale Sztuki w Wenecji. Artystce przyznano honorowe wyróżnienie - najwyższe, jakie dotychczas zdobyli polscy artyści na weneckim Biennale.
Więcej - https://galeriabielska.pl/wystawa/katarzyna-kozyra-byc-kims-kim-sie-nie-jest
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 1276
W krakowskim Muzeum Manggha do 04.04.18 można oglądać wystawę japońskich kimon.
W minionym roku Muzeum Manggha wzbogaciło się o zespół ciekawych kimon, pasów obi oraz akcesoriów do tego tradycyjnego japońskiego stroju, a to za sprawą dwóch kolekcji, podarowanych Muzeum przez panie Reiko Nagakurę i Małgorzatę Olejniczak. Na najnowszej wystawie prezentowane są najciekawsze obiekty z tych zbiorów.
Różnorodność w tradycyjnym japońskim stroju osiągana jest poprzez wykorzystanie wielu rodzajów tkanin i wzorów. Zdobienia wykonywane ręcznie lub maszynowo uzyskiwane są rozmaitymi metodami: tkanymi, malowanymi czy z użyciem haftu. Przygotowanie ręczne materiałów na kimono odbywa się dzisiaj w wyspecjalizowanych warsztatach, częściej jednak korzysta się z pomocy maszyn i komputerów. Prosta forma kimona daje możliwość skupienia się na jego dekoracji. Zastosowanie wielu technik i niezwykła pomysłowość projektanta przy tworzeniu wyszukanych wzorów i motywów doprowadziły do tego, że kimono stało się jedną z najpiękniejszych form japońskiej sztuki, a kolejne epoki kreowały jego określone style.
Obrazy użyte w kimonie to piękne, barwne dekoracje, często mające również znaczenie symboliczne. Twórcy kimon najchętniej sięgają do przedstawień zmieniającego się wraz z porami roku świata natury: roślin, zwierząt, wyobrażeń wody, fal, chmur czy płatków śniegu. Charakterystyczne są również kompozycje oparte na zawiłych wzorach geometrycznych, zwykle nawiązując do kształtów występujących w naturze, takich jak zygzaki, kratki i pasy. Projekt wzoru stanowi zawsze ściśle przemyślaną kompozycję i nawet jeśli kimono zmieni kształt po założeniu go na osobę, widoczne dla oka pozostanie zawsze to, co najciekawsze.
Autorzy wystawy zapraszają do spojrzenia na kimona i pasy obi pod kątem ich dekoracyjności zawartej w prostej formie.
Joanna Haba
Więcej - http://manggha.pl/exhibition/120
- Autor: Anna Leszkowska
- Odsłon: 633
W Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie do 10.04.23 trwa wystawa dotycząca kimona pn. Kimono – nieprzebrane inspiracje.
Kimono jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych strojów na świecie, prezentującym narodową kulturę Japonii. Jego tradycja jest równie bogata jak kolorowe tkaniny, z których jest wykonane, a jej poznanie daje możliwość zgłębienia choćby części historii tego kraju. Dlatego też ubiór ten postrzega się jako kontynuację tradycji, wyraz tożsamości narodowej, najwyższej klasy rzemiosło artystyczne, a niejednokrotnie również dzieło sztuki. Geometryczny krój w kształcie litery T został stworzony z prostych pasów materiału. Stanowi on punkt wyjścia do dekoracji kimona i jest doskonałym polem działań dla projektanta. Zarówno wymogi funkcjonalności, jak i zasady nieeksponowania kształtów ludzkiego ciała doprowadziły do uformowania się prostego kroju, obecnego w Japonii do dzisiaj. Kimono nosi się założone lewą stroną nad prawą, przewiązane pasem obi, co pomaga utrzymać właściwe linie i proporcje stroju.
Dekoracje kimon mają często złożone poziomy znaczeń, prezentując nieprzebrane bogactwo wzorów nawiązujących do: świata natury, zmieniających się pór roku, zwyczajów czy trendów w sztuce. Oprócz walorów estetycznych wzory te wiążą się z wiarą i z pragnieniem długiego i pomyślnego życia. Sama kolorystyka kimona może mieć istotne znaczenie metaforyczne i kulturowe. Dla przykładu kolor fioletowy jest metaforą nieśmiertelnej miłości, a czerwień oznacza młodzieńczy urok i powab, dlatego pasuje do strojów młodych kobiet. Uważano również, że barwniki uosabiają ducha roślin, z których są pozyskiwane.
Prezentowana wystawa obejmuje szeroką gamę kimon z XX i XXI wieku z kolekcji Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha: od kimon z okresów Taishō (1912–1926) i Shōwa (1926–1989), kiedy to moda zmieniała się dynamicznie pod wpływem modernizacji Japonii, po czasy współczesne i przykłady poszukujące nowych interpretacji kimona.
Kolekcja Muzeum Manggha liczy obecnie ponad trzysta tradycyjnych obiektów tekstylnych związanych z kimonem i z akcesoriami do tego stroju. Trafiły one do zbiorów w ramach zakupów oraz darów od serdecznych ludzi z Japonii.
W 2018 roku Muzeum otrzymało w darze zbiór ponad stu kimon od zafascynowanej kulturą polską pani Reiko Nagakury. Kimona te stanowiły rodzinną kolekcję gromadzoną w XX wieku. W 2021 roku, dzięki życzliwości Yasuko i Naohiro Kizu, zbiór powiększył się o przekazane przez nich dwieście obiektów: kimon, pasów obi i akcesoriów stanowiących rodową wyprawę ślubną z 1936 roku. Pozostając w wielkiej wdzięczności dla naszych darczyńców, prezentujemy Państwu piękne przykłady tkanych, barwionych, malowanych i haftowanych tradycyjnych kimon.
Współcześnie kimono bywa postrzegane jako ikona mody i inspirujący punkt wyjścia do reinterpretacji formy czy tradycyjnych japońskich wzorów. Może być również pretekstem do mieszania się kultur, połączeń form i wzorów, wywierając silny wpływ zarówno na high fashion, jak i na popkulturę na świecie.
Słynni japońscy projektanci mody, tacy jak Issey Miyake i Yōji Yamamoto, w swej twórczości podkreślali, że kimono jest podstawą i fundamentem, na którym konceptualizują oni swoje pomysły dotyczące relacji kształtu ubrania względem ciała człowieka. Odnosząc się do tej myśli, obok strojów tradycyjnych wystawa prezentuje projekty inspirowane kimonem autorstwa zaproszonych polskich projektantów: Joanny Hawrot, Antoniny Kondrat, Moniki Tatiany Idzikowskiej i Dominika Lisika. To spotkanie różnych koncepcji projektantów wokół jednej idei – kimona. To również inspiracje tradycją połączone z funkcjonalnością i wygodą.
Kurator i aranżacja plastyczna: Joanna Haba
Więcej - https://manggha.pl/wystawa/kimono-nieprzebrane-inspiracje
- Autor: red.
- Odsłon: 2043
W Muzeum Ziemi PAN do 24.06.16 można oglądać wystawę fotografii śnieżynek z kolekcji Antoniego B. Dobrowolskiego.
Najpiękniejsze klejnoty natury to tytuł wystawy czasowej z cyklu Natura Sztuka. Na wystawie prezentowane są wybrane fotografie śnieżynek z liczącego około 2000 zdjęć zbioru Antoniego Bolesława Dobrowolskiego. Znajdują się tam m.in. mikrofotografie śnieżynek wybitnych fotografów końca XIX i początków XX w.: W.A. Bentley'a z USA, G. Nordenskjölda i F. Hallberga ze Szwecji, A. Sigsona z Rosji, R. Neuhaussa z Niemiec oraz Szlávika z Austrii.
Fotografie śnieżynek robione były na otwartym powietrzu z zastosowaniem wyziębionego mikroskopu z nasadzonym na jego okular aparatem fotograficznym i szkiełkiem podstawowym. Praca wymagała niezwykłej sprawności, cierpliwości i samozaparcia. Należało bowiem bardzo szybko chwycić na szkiełko nietrwałe śnieżynki i błyskawicznie je sfotografować.
Antoni B. Dobrowolski w ramach badań lodu i zjawisk lodowych interesował się kryształkami śniegu, tzn. składnikami chmur lodowych, powstającymi w wolnej przestrzeni powietrznej w wyniku krzepnięcia bezpośredniego pary wodnej. Dla tego typu studiów bardzo ważnym materiałem były właśnie mikrofotografie kryształków, których niepowtarzalne piękno A.B. Dobrowolski wyraził słowami: „Są to najpiękniejsze kryształy lodu i najpiękniejsze kryształy w ogóle...kryształki śniegu to najpiękniejsze klejnoty natury”.
Ekspozycja poświęcona jest blaszkowym kryształom śniegu. Ilustracją procesu narastania śnieżynek jest prezentowany film „Snowtime” autorstwa Vyacheslava Ivanova.
Jak powstają kryształki śniegu
Kryształy śniegu są jednoosiowe, należą do układu heksagonalnego. Ich postać zewnętrzna znana jest we wszystkich stadiach wzrostu − od początku przez wszystkie fazy rozwoju do kryształów dorosłych.
Wśród kryształów lodu wyróżniamy trzy naturalne typy wzrostu: blaszki, igiełki i słupeczki – formy pośrednie. Są one wyraźnie odgraniczone, w określonych warunkach powstaje tylko jeden pokrój kryształu z wyłączeniem wszystkich form pośrednich.
Jeśli kryształ będzie się słabo rozwijał w kierunku osi krystalizacji, a szybko w kierunku prostopadłym do niej, powstanie mocno spłaszczona blaszka. Gdy będzie się rozwijał najszybciej w kierunku tej osi – powstanie kryształ o pokroju igiełkowym, a jeśli będzie rosnąć mniej więcej równomiernie – słupkowym.
Pokrój blaszkowy kryształów jest typowy i powszechny. Blaszki lodowe występują we wszystkich środowiskach, we wszystkich wodach i na ich dnie (lód denny), w chmurach, mgłach lodowych, w świeżym, nieprzeobrażonym śniegu i w zamrozie obrastającym powierzchnię gruntów i przedmiotów. Stanowią one ponad 85% wszystkich kryształów lodu. Grubość blaszek wynosi przeciętnie 0,08 milimetra, a często znacznie mniej. Rzadko przekracza 0,1 milimetra; zaś szerokość przeciętnie wynosi 0,3 milimetra.
Ich tworzywem jest para wodna. Zamarzając cząsteczki pary wodnej tworzą zawsze sześciokątny zalążek – kryształek. Gdy dyfuzja pary wodnej z zewnątrz do rosnącego kryształka odbywa się miarowo i nieprzerwanie, blaszka lodu rośnie równomiernie. Powstaje wtedy kryształ „zupełny”, bez luk czyli blaszka sześcioboczna. Gdy blaszki rodzą się pośpiesznie i rosną „chciwie” wchłaniając parę wodną, wtedy ten pokarm szybko się wyczerpuje i dokoła zarodka blaszki powstaje strefa rozcieńczonej pary wodnej, tworząc jakby aureolę. Powoduje to nierównomierny wzrost zarodka kryształka, szybszy na rogach blaszki niż na bokach, co prowadzi do powstania sześciopromiennej blaszki gwiazdkowej.
Bezpośrednim więc powodem tworzenia się blaszek „niepełnych” – gwiazdek śniegu – jest utrudnienie dyfuzji pary wodnej do całości rosnącego zarodka. Spowodowane jest to przez pośpieszne zlodowacenie pary wodnej, która ma słabą zdolność dyfuzyjną.
Wygląd śnieżynek zależy od zmiany miejsca i warunków wzrostu (temperatura, wilgotność powietrza, ciśnienie) w czasie opadania. Czynniki powodujące różnorodność wszystkich kryształów śniegu i lodu są wszędzie takie same. Nigdzie jednak nie występują tak powszechnie i wszystkie razem, jak w blaszkach śniegu, których podłożem jest środowisko atmosferyczne, nieskończenie zmienne w czasie. Niesłychanie wrażliwe na najmniejsze zmiany warunków śnieżynki reagują natychmiast zmianą w sposobie rośnięcia. Stąd niewyczerpana różnorodność śnieżynek z ich nieskończonym bogactwem form zewnętrznych i jeszcze większą rozmaitością wewnętrznej struktury.
Więcej - www.mz.pan.pl