Informacje (el)

Autor: Krzysztof Czart

Opublikowano: 28 wrzesień 2013

Odsłon: 2641

Autor: Barbara Janiszewska

Opublikowano: 24 lipiec 2017

Odsłon: 1286

Cyfryzacji nie da się zatrzymać - ani spowolnić. Do tego stwierdzenia nie trzeba było przekonywać żadnego uczestnika konferencji „Umiejętności cyfrowe 2017” (Warszawa, 21 czerwca br.), zwłaszcza że cyfryzacja to nie tylko zmniejszenie kosztów i zwiększenie dostępności usług, ale też zmiany na rynku pracy.

Kiedy w Polsce tworzono przed kilku laty Szerokie Porozumienie na Rzecz Umiejętności Cyfrowych, niektórym trudno było sobie wyobrazić, że trzeba przestawić się na sytuację, kiedy maszyny zapewnią błyskawiczny dostęp do milionów wyników. Potrzebna była zmiana sposobu myślenia i konieczność uczenia ludzi elastyczności. Umiejętność uczenia się szybko czegoś nowego.

Mówił o tym Lider Cyfryzacji, Włodzimierz Marciński, który - co podkreślała minister Anna Streżyńska - „stawiał podwaliny w Polsce pod cyfryzację, a pokonanie trudnej drogi do informatyzacji stało się dzięki niemu nieco łatwiejsze”. Minister cyfryzacji, niespodziewany gość konferencji, zapowiedziała, że choć obecnie resort skupia się na „remontowaniu istniejącej i budowaniu nowej infrastruktury informatycznej”, to już trwają prace nad przygotowaniem programu, w którym będzie nacisk na edukację od najmłodszych lat i w szkołach średnich.

Polacy uważają się na rozwinięty cyfrowo naród, ale liczby bezlitośnie to przekonanie weryfikują. Jedynie 44% Polaków może pochwalić się podstawowymi umiejętnościami poruszania się po cyfrowym świecie, choć 70% populacji korzysta z Internetu. A do tych podstawowych umiejętności cyfrowych zaliczono m.in.: obsługę poczty elektronicznej, komunikatora tekstowego, znajomość zabezpieczeń, wiedzę o istocie haseł i loginów, obsługę narzędzi biurowych, wykonywanie kopii zapasowych plików i umiejętność weryfikacji informacji znalezionych w sieci.

Te kiepskie umiejętności pokazali eksperci Komisji Europejskiej (Jan Arkady Malinowski) i Deloitte (Piotr Arak) podczas sesji „Rozwój cyfrowy i umiejętności cyfrowe w Unii Europejskiej i w Polsce 2017”. Z wyników najnowszych badań wynika, iż DESI 2017 (The Digital Economy and Society Index) dla Polski w porównaniu z innymi krajami UE jest niski.

Polska zajmuje pod tym względem 23. miejsce w UE (na 28 państw). Rok temu byliśmy na miejscu 24., ale w 2014 na 22. Pierwsze miejsce w tym rankingu zajmuje Dania, druga jest Finlandia, trzecia – Szwecja. Średni wskaźnik korzystania z Internetu dla całej UE wynosi 79 (dla Polski – 70), podstawowe umiejętności cyfrowe w Unii deklaruje 56% (w Polsce – 44).

Ciekawa jest analiza tego wskaźnika, biorąc pod uwagę wiek. Dla Polaków w wieku 16-24 lata wynosi 81 (UE – 81), w przedziale 35–44 lata – 50 (UE – 64), a dla osób w wieku 65–74 lata – 8 (UE- 24). Nieco bliżej nam do średniej unijnej, jeżeli chodzi o czytanie newsów w sieci (79 i 70) i korzystanie z internetowej bankowości (dla Polski wskaźnik wynosi 53, dla UE – 59).

Według prognoz, w całej Unii do roku 2020 zabraknie ponad 500 tysięcy specjalistów IT. Obecnie 44% Europejczyków ma niewystarczające umiejętności cyfrowe, 73 miliony nie ma żadnych.

Na koniec jeszcze jedna prognoza przedstawiona w dyskusji „Megatrendy w rozwoju cyfrowym – co nas czeka? Komu i jakie umiejętności cyfrowe będą potrzebne?”. W niedalekiej przyszłości 53% zatrudnionych dzisiaj zastąpią maszyny. A dzisiejsze nastolatki w dorosłym życiu będą wykonywały około 65 nowych zawodów.

Kto powinien martwić się wynikami DESI 2017? Przede wszystkim pracodawcy, którzy chcieliby zatrudniać osoby kompetentne, sprawnie poruszające się po sieci. Bo pracownik bez odpowiednich umiejętności może być dla firmy… niebezpieczny. Brak takich umiejętności ułatwia bowiem przeprowadzenie na firmę cyberataku, albo ataku wykorzystującego sztuczki socjotechniczne. Wprowadzenie w błąd pracownika nie do końca pojmującego istotne zagrożenia jest proste, a straty z tym związane mogą być ogromne.
Barbara Janiszewska


Indeks Gospodarki Cyfrowej i Społeczeństwa Cyfrowego (DESI – Digital Economy and Society Index) składa się z pięciu punktów oceniających poszczególne zagadnienia.
1. Łączność (stałe sieci szerokopasmowe, mobilne usługi szerokopasmowe, prędkość i ceny łączy szerokopasmowych)
2. Kapitał Ludzki (korzystanie z Internetu, podstawowe i zaawansowane umiejętności cyfrowe)
3. Wykorzystanie Internetu (korzystanie przez obywateli z treści internetowych, komunikacja i przeprowadzanie transakcji przez Internet)
4. Integracja technologii cyfrowej (cyfryzacja przedsiębiorstw i handel elektroniczny)
5. Cyfrowe usługi publiczne (e-administracja)

Autor: Anna Leszkowska

Opublikowano: 18 lipiec 2018

Odsłon: 1128

„Państwo w warunkach przesileń cywilizacyjnych” – to tytuł konferencji zorganizowanej przez Komitet Prognoz Polska 2000 Plus PAN oraz Polskie Towarzystwo Ekonomiczne. Konferencja odbyła się w Jabłonnie 18 i 19. 06.18.

Tematyka konferencji nawiązywała do poprzedniej z 2017 roku – „Modele społeczno-ekonomiczne państwa”, jednak w tegorocznej organizatorzy położyli nacisk na przedstawienie zmian, jakie dokonały się pod wpływem przesilenia cywilizacyjnego w Europie, głównie w charakterze funkcjonowania państw. Poszerzono też tę tematykę o kontynent azjatycki i afrykański oraz wpływ państw z tych kontynentów na Europę.

Zdaniem organizatorów konferencji, zaistniałe zmiany wskazują już główny kierunek, w jakim będzie się rozwijać nasz kontynent, ale ciągle nie ma dostatecznie jasnej wizji, co zostanie zachowane ze starej cywilizacji, a co odrzucone.
Toteż pojawiają się liczne kwestie dotyczące przyszłego kształtu państw dotychczas suwerennych, charakteru ich współpracy oraz dominujących modeli politycznych i ekonomicznych. Nie bardzo też wiadomo, jakie wyzwania zdominują Europę? Na ile będą to wyzwania jednorodne, a na ile zróżnicowane? Czy będą mieć charakter ekonomiczno-społeczny, czy będą się wywodzić z pozaeuropejskich systemów kulturowych? Na ile Europa będzie podzielona, a na ile potrafi się zjednoczyć?

W przedstawionych referatach poruszano cechy charakterystyczne cywilizacji (prof. Jerzy Kleer), przejawy przesileń cywilizacyjnych i wpływ cywilizacji na państwo na przykładzie Azji Wschodniej (prof. Bogdan Góralczyk) i Afryki (dr Katarzyna Nawrot). Omawiano też boom demograficzny w Afryce, Azji i Ameryce Południowej w aspekcie szansy i zagrożenia dla Europy (prof. Piotr Szukalski).
Nie zabrakło też odniesień do głównych – mało odkrywczych, zdaniem referenta (dr Konrad Prandecki) - tez kolejnego, 44. raportu Klubu Rzymskiego, organizacji obchodzącej w tym roku 50. rocznicę powstania.

O sporze dotyczącym suwerenności państw członkowskich UE po ponad 60 latach integracji mówił prof. Józef Niżnik, natomiast prof. Zbigniew Madej przedstawił relacje między państwem a rynkiem w warunkach przesileń cywilizacyjnych, poczynając od XVI wieku i udowadniając naprzemienną cykliczność faz propaństwowych i prorynkowych. Dopełnieniem tego zagadnienia był referat prof. Ryszarda Rapackiego, w którym przedstawił swoje badania dotyczące modeli gospodarki (kapitalizmu) w Europie oraz tezę, iż model kapitalizmu, jaki powstał w Europie Środkowo-Wschodniej, w tym Polsce, cechuje duża niespójność instytucjonalna, stąd można go określić terminem kapitalizmu patchworkowego.

O dysfunkcyjności takiego państwa mówił prof. Andrzej Zybała, natomiast prof. Elżbieta Mączyńska przedstawiła możliwe recepty na poprawę tego stanu, czyli państwo inkluzyjne: instytucje inkluzji społecznej, inkluzyjne przedsiębiorstwa, inkluzyjny rynek. Prof. Jerzy Wilkin z kolei zastanawiał się, za co odpowiada władza państwowa? Czy obywatele nie mają wobec niej nadmiernych oczekiwań wobec ograniczonych możliwości państwa?

W kontrze do europejskich problemów, na zakończenie sesji, prof. Andrzej Kondratowicz pokazał na przykładzie USA, iż z państwem i przesileniem cywilizacyjnym kłopot ma nie tylko Europa. Nie wiadomo bowiem w którą stronę zmierza Ameryka i czy utrzyma światową hegemonię? A jeśli utrzyma, to jakim i czyim kosztem? I jak może wpłynąć na Europę?

Odpowiedzi, oczywiście na te pytania nie ma i nie wiadomo, czy obecnie żyjące pokolenia je poznają. Zmiany cywilizacyjne bowiem to proces długotrwały i nawet w naszych czasach, kiedy wszystko dzieje się szybko, trzeba uwzględnić stopień złożoności tego procesu (przede wszystkim różne kultury) oraz jego terytorialność, nie ograniczającą się tylko do Europy.
Do tematów tych wrócimy w kolejnych numerach Spraw Nauki, natomiast referaty z konferencji, jak zwykle, ukażą się drukiem w wydawnictwie Komitetu Prognoz PAN w końcu roku.
Anna Leszkowska

Autor: Anna Leszkowska

Opublikowano: 07 maj 2014

Odsłon: 3083

W Polskim Towarzystwie Ekonomicznym odbyła się 29.04.14 debata dotycząca książki wydanej przez Wydawnictwo Naukowe Scholar - Grzegorz W. Kołodko i ćwierćwiecze transformacji.

Oprócz prof. Grzegorza Kołodki, wzięli w nim udział redaktorzy naukowi tomu: prof. Paweł Kozłowski (UW) oraz prof. Marcin Wojtysiak-Kotlarski (SGH). Dyskusję prowadziła prof.  Elżbieta Mączyńska, prezes PTE, która na wstępie przypomniała stwierdzenie nieżyjącego prof. Tadeusza Kowalika, iż w 1989 r. premier Mazowiecki popełnił kardynalny błąd, biorąc wzorce ustrojowe z Chicago zamiast z Bonn. Dotychczasowy spór o kształt ustrojowy Polski dotyczy bowiem głównie społecznej gospodarki rynkowej, zapisanej w Konstytucji RP, ale nie realizowanej od początku zmiany ustroju.

Prof. Kozłowski, przedstawiając podstawowe problemy związane z transformacją, jakie zostały omówione w książce zauważył, iż na kształt ustroju, jaki wprowadzono w 1989 r. miały wpływ reformy gospodarcze z lat 80., zatem trudno mówić o ostrej cezurze historycznej. Niemniej nasuwa się wątpliwość, czy Polska wykorzystała wówczas swoje szanse, skoro za podstawę oceny zmian ustrojowych winno się brać jakość życia obywateli. A tutaj nie mamy się zbytnio czym chwalić. Zdaniem prof. Kozłowskiego, wykorzystaliśmy nie więcej jak połowę istniejących wówczas szans, zdaniem prof. Kołodki – transformacja udała się na 2/3, a na tle państw ościennych nie wypadamy źle. Prof. Maciej Bałtowski uznał nawet, iż terapia szokowa autorstwa wicepremiera Balcerowicza pozwoliła uniknąć tego, co się stało na Ukrainie.

W toku burzliwej dyskusji zadawano pytanie prof. Kołodce: jak przezwyciężyć zadłużenie państwa i jak odbudować przedsiębiorczość oraz miejsca pracy, aby zapobiec emigracji (prof. Włodzimierz Bojarski); czy można mówić o zjawisku oligarchii w Polsce  oraz czy była możliwa trzecia droga w 1989 r.? Dlaczego klasa robotnicza nie została beneficjentem przemian, choć była dobrze zorganizowana poprzez związki i samorządy?(dr Paweł Soroka); Jaka winna być polityka państwa, aby wspierać polskie przedsiębiorstwa i czy likwidacja 90% polskich przedsiębiorstw była niezbędna?; Jak można oceniać transformację przy tak wysokim bezrobociu i zadłużeniu? (dr Kazimierz Golinowski);  Jakie skutki dla państwa przyniosła transformacja banków?; Czy należy skrócić czas pracy, aby zmniejszyć bezrobocie? (dr Andrzej Wernik stwierdził, iż wielkie bezrobocie musiało powstać, żeby zracjonalizować system zatrudnienia, bo gdyby nie terapia szokowa, polska gospodarka rozwijałaby się drogą białoruską).

W drugiej części spotkania głos zabrał prof. Kołodko podkreślając, iż ekonomia – także w Polsce - przeżywa największy w dziejach blamaż. Po 89 r. tylko garstka ekonomistów (m. in. prof. Kazimierz Łaski) zapowiadała kryzys (PKB spadł wówczas o 20% a produkcja o 25%).

Odnosząc się do zmian ustrojowych zauważył, iż w Polsce poszło wszystko nieco lepiej niż w innych państwach, gdyż nasz kraj – obok Węgier – był zorientowany najbardziej prorynkowo. My mieliśmy wszystkiego po trochu: demokracji, opozycji, itd. Czy jednak w 1989 r. uzasadnione było działanie radykalne? Otóż nie, nie była potrzebna tzw. terapia szokowa, gdyż istniały rozwiązania alternatywne.
Popełniono wówczas kilka kardynalnych błędów, np. bezsensowne obciążenie starych kredytów, nadmierna dewaluacja złotego oraz ustanowienie zbyt wysokiego popiwku (podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń). Niemniej recesja była nieunikniona (trwała 3 lata). A co do suwerenności – mieliśmy i mamy ją ograniczoną.

Odnosząc się do pytania o przyzwolenie robotników na takie zmiany podkreślił, iż robotnicy sami chcieli prywatyzacji swoich zakładów, gdyż byli przekonani, iż prywatny właściciel będzie im wypłacać wyższe wynagrodzenia. Był to fenomen socjologiczny, ale wynikający z manipulacji społecznej, jaką wówczas zastosowano - prania mózgów poprzez publiczną narrację. To samo dotyczyło stopy bezrobocia, które miało – według premiera Mazowieckiego - wynosić tylko ok. 400 tys. osób. Te wszystkie błędy w wysokim stopniu obciążyły polską gospodarkę, jednak autorzy tych rozwiązań do dzisiaj nie przyznają się do tego.

Czy Polska w 1989 r. miała inny wybór? Tak, miała, ale integrując się z UE dokonała wyboru słusznego. To nie było łatwe, gdyż – jak wspominał prof. Kołodko – w 1994 r. otrzymaliśmy 2800 wytycznych w sprawie dostosowania się do gospodarki unijnej. Swoboda była więc ograniczona, niemniej można było inaczej tworzyć różne instytucje. Najpotężniejszą winien być urząd ochrony konsumenta.

Co do Okrągłego stołu – nie wszyscy jego uczestnicy byli świadomi tego, że chodziło wówczas tylko o obalenie władzy. Gospodarkę traktowano instrumentalnie. Niszczenie przedsiębiorstw miało charakter wyłącznie ideologiczny.

A nasze zadłużenie? W 1990 r. nie było deficytu budżetowego (system emerytalny tworzono przy założeniu stabilnego budżetu, bez deficytu). Recepta jest zwiększenie skłonności Polaków do oszczędzania oraz wzrost inwestycji, w mniejszym stopniu - eksportu, a jeszcze mniejszym – importu. Wydatki z budżetu powinny rosnąć, ale bardziej niż dochody.

W dalszej części wywodu, prof. Kołodko zwrócił też uwagę, że 25 lat nowego ustroju to historia złożona z różnych okresów, niemniej, nie stworzyliśmy neokolonializmu, jak uważa prof. Witold Kieżun czy prof. Kazimierz Poznański.

Oczywiście, transformacja mogła i powinna iść w inną stronę, właśnie w stronę społecznej gospodarki rynkowej, choć to pojęcie nieostre. To jest największym niepowodzeniem reformatorów. Jednak takie zmiany trwają długo, 2-3 pokolenia, tymczasem Polska szła od sasa do lasa i efekt tego mamy dzisiaj. Zaprzepaszczonych szans już nie odrobimy, jednak i w przyszłości nie będziemy w stanie wykorzystać wszystkich, jakie się pojawią. Tak bywa tylko w bajkach, tymczasem tutaj ścierają się idee i interesy, a gospodarka jest oparta nie na wiedzy, ale na ideologii.

Walka z bezrobociem będzie owocna tylko przy wzroście tempa wzrostu gospodarczego, na co ten rząd nie ma pomysłu. Niemniej w Polsce nie będzie katastrofy – powstaną nowe miejsca pracy, ale będzie migracja i Polska musi się nauczyć wielokulturowości.
Gdyby to zależało ode mnie – mówił prof. Kołodko – podjąłbym się skrócenia czasu pracy (ale trzeba to robić na ścieżce wzrostu), bo to nie tyle walka z bezrobociem, co cywilizacyjne wyzwanie. Nawet Pan Bóg, gdyby dzisiaj tworzył świat, pracowałby tylko 4 dni, a w pozostałe trzy miałby szabas.

Anna Leszkowska